Palabras ampradas d'as luengas d'oïl en francés

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Las palabras ampradas d'as luengas d'oïl en francés son palabras orichinadas bella parla d'este diasistema romanico de lo norte de Francia y que no se presentraban orichinariament en la parla franciana de la rechión parisién u Isla de Francia, a on que naixió la forma stándard que se convertió en l'idioma francés. En lo proceso de cheneralización d'esta variant prestichiada en diferents rechions de Francia, de Belchica, de lo nord-este de Suiza, y mesmo de l'Anglaterra medieval se li han iu adhibindo palabras locals que se resistiban a estar substuitas. En la tradición lingüistica francesa se consideran palabras de lo patois français.

Bi ha unas palabras d'orichen latín que no amuestran las leis foneticas de lo francés stándard y que son reconoixibles en las luengas d'Oil. A vegadas se puede observar doblez entre las palabras con significaus diferents l'auna con fonetica stándard y l'atra con que no cumple bella lei fonetica francesa (chevrette - crevette, chai - cuai).

A vegadas las luengas d'oïl mantienen palabras con la fonetica orichinal que lo francés stándard ha perdiu, lo que representa un arcaísmo. Lo picardo mantiene ameur, que lo francés stándard ha perdiu por la introducción de l'occitanismo amour.

Bi ha palabras d'orichen chermanico que son propias u orichinarias de la zona norte u nordoriental (normando, picardo, valón), y nunca no han estau chenerals en toda las luengas d'oïl.

Bi ha anglicismos en francés que se remontan a palabras de l'anglo-normando, tanto d'etimolochía latina como chermanica.

Bi ha palabras que pueden tener un orichen local en una luenga d'oil pero no presentar leis foneticas que las puedan distinguir con criterios foneticos, ni una etimolochía chermanica. En sería un eixemplo la palabra champi ("borde"), que proviene de lo berrichón (luenga d'Oil propia de la rechión de Berry).

Palabras d'orichen romanico con leis foneticas diferents[editar | modificar o codigo]

En francés stándard las palabras avoine, foin y moins presentan un diftongo -oi- que contrasta con la forma ei de palabras con la mesma vocal en lo sistema vocalico latín vulgar (frein, plein, sein).

La k inicial en palabras que encomienzan por ca ha estau un criterio pa identificar palabras en luengas d'Oil septentrionals como lo normando, lo picardo u lo valón, lo que a vegadas puede estar cierto, pero no siempre, porque en francés tamién bi ha occitanismos que presentan este mesmo fonema inicial (calanque), amés de los abundants italianismos (camp, canaille).

  • Avoine: cebada.
  • Bocage: presenta la silaba ka sin palatalizar la consonant.
  • Cabaret: d'etimolochía no guaire clara, yera en los sieglos XIII y XIV una palabra cuasi exclusiva de la zona valona y picarda, beluns la relacionan con una antiga forma diminutiva de CAMĔRA (*camerete), pero bel autor la considera un neerlandismo.
  • Carogne: doblet normando-picardo de charogne ("carnuz").
  • Chantoir: ye una palabra valona que ha heredau lo francés de Belchica como tipica.[1]
  • Crevette: de lo normando kevrette, cognato de chevrette (crabeta).
  • Foin: feno.
  • Moins: menos.
  • Cuai: significaba "banco d'arena" en normando antigo (cai), y ye d'orichen galo (cae, caio). Tiene lo doblet chai en francés rechional d'Iparralde y Bordelais.
  • Requin: s'ha quiesto relacionar-la con lo latín CANIS, que ha dau chien en francés stándard.
  • Salope: insulto que evidencia promisquidat. Proviene de l'adchectivo sale ("puerca") y de lo substantivo hoppe (putput), visible en la expresión lorena sale comme une hoppe, que en francés stándard ye sale comme une huppe.
  • Salopard: composición de salope con lo sufixo -ardo.

Palabras d'etimolochía chermanica[editar | modificar o codigo]

Referencias[editar | modificar o codigo]

  1. 1,0 1,1 1,2 (es) Gramática francesa. Larousse Editorial, S.A, 2000., pp 161-163, pp 206-208.

Bibliografía[editar | modificar o codigo]


Gramatica d'o francés
Fonetica Accentuación · Epentesi de consonant-puent · Fonetica · Fonolochía · Elisión · H aspirada · Liaison · Sincopa
Morfolochía Adchectivos (Cualificativos · Chentilicios · Colors · Grau comparativo · Grau superlativo · Demostrativos · Exclamativos · Indefinius · Interrogativos · Posesivos · Numerals cardinals · Numerals ordinals) · Adverbios (Afirmación · Cantidat · Dubda · Opinión · Deicticos · Espacials · Exclamativos · Frecuencia · Interrogativos · Modals · Manera · Negación · Relación lochica · Tiempo) · Articlos (Definius · Indefinius · Partitivo) · Chenero · Conchuncions (Copulativas · Adversativas · Dischuntivas · Causals · Comparativas · Completivas · Concesivas · Condicionals · Consecutivas · Finals · Subordinativas· Temporals) · Numerals · Numero · Pronombres (Demostrativos · Indefinius · Interrogativos · Posesivos · Personals · Relativos) · Prefixos (Cultos) · Sufixos (Cultos · Verbals) · Preposicions · Locucions prepositivas · Verbos · Conchugación (Primera conchugación · Verbos acabaus en -oir · Verbos acabaus en -re · Verbos acabaus en -ir d'a tercera conchugación · Conchugacions incoativas · Verbos irregulars acabaus en -ître · Segunda conchugación · Verbos irregulars · Modo condicional · Modo imperativo · Modo indicativo · Modo infinitivo · Modo participio · Modo subchuntivo · Tiempos verbals · Tiempos verbals perifrasticos · Verbos auxiliars · verbo être · verbo avoir) · Verbos modals · Verbos de movimiento · Verbos pronominals · Locucions verbals · Construccions verbo-nominals
Sintaxi Concordancia · Estilo directo · Estilo indirecto · Inversión · Negación · Sintagma adchectival · Sintagma nominal · Sintagma verbal · Orden de pronombres · Voz pasiva · Oracions de relativo · Oracions completivas · Oracions completivas infinitivas · Oracions temporals · Oracions causals · Oracions finals · Oracions consecutivas · Oracions concesivas · Oracions condicionals · Oracions comparativas · Oracions impersonals
Lexicolochía Anglicismos · Antroponimia · Arabismos · Arpitanismos · Castellanismos · Celtismos · Cultismos · Chermanismos · Escandinavismos · Eslavismos · Fitonimia · Hidronimia · Goticismos · Helenismos · Hongarismos · Italianismos · Lusismos · Miconimia · Neerlandismos · Occitanismos · Palabras ampradas d'as luengas d'oïl en francés · Persismos · Superstrato francico · Tudesquismos · Turquismos · Nominalización · Oronimia · Semicultismos · Toponimia · Zoonimia
Ortografía Normas ortograficas d'o francés