Carta Europea d'as Luengas Rechionals u Minoritarias
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
A Carta Europea d'as Luengas Rechionals u Minoritarias ye un tractau europeu (CETS 148) preso en Estrasburgo lo 5 de noviembre de 1992 ta la defensa y promoción de todas as luengas d'Europa que careixen de ran d'oficialidat, u que mesmo estando oficials en belún d'os sinyants no'n son en atros, u que estando oficials en o sinyant ye en manifiesta febleza.
O Consello d'Europa tien como fin cusirar os dreitos humans y a democracia pluralista, meyant o dreito. En fan parte mas estaus que no los d'a Unión Europea.
Se calcula que si fa u no fa 40 millons de ciudadans d'a Unión fan servir por un regular una luenga rechional u minoritaria historica.[1] Seguntes informes d'a Unesco bi ha mas de 30 luengas europeas menazadas,[2] ye por isto que encara que se fa servir o termino de luenga minoritaria gosa estar un eufemismo de luenga minorizada, que no'n son sinonimos.[3] Os estaus trigan as luengas con as que s'embrecan y o suyo grau de compromís.
Estaus sinyants
[editar | modificar o codigo]Se describen as luengas con as que s'embrecan, pero cadaguna en diferents graus que no se describen. En o cuadro d'a dreita las luengas autoctonas que no constan como protechidas. Encara que ista Carta busca la protección d'as luengas europeas, a churisdicción d'os estaus europeus s'aplica ta atros idiomas minorizaus en atros continents.
Referencias
[editar | modificar o codigo]- ↑ Luengas rechionals y minoritarias d'a Unión Europea. Education and Training. 18 de chulio de 2007.
- ↑ Josep Romeu. Aplicación en l'Estau espanyol d'a Carta Europea d'as Luengas Rechionals u Minoritarias. Pachina 39
- ↑ (es) Javier Ortiz: El dedo en la llaga. 2 d'agosto de 2008.
- ↑ 4,0 4,1 O Consello d'Europa publica o tercer informe sobre as luengas minoritarias de Croacia y Suiza. Linguamón. 2 d'abril de 2008.
- ↑ 5,0 5,1 "LEI 10/2009, de 22 d'aviento, d'emplego, protección y promoción d'as luengas propias d'Aragón. Boletín Oficial d'Aragón num. 252, de 30 d'aviento de 2009"
- ↑ [1] Aplicación d'a Carta en Espanya, Segundo ciclo de supervisión. Estrasburgo, 11 d'aviento de 2008. A.1.3.28 pag 7 ; A.2.2.5 pag 107
- ↑ O leyonés será obchecto de protección especifica por parti d'as institucions por a suya particular valor adintro d'o patrimonio lingüistico d'a Comunidat. A suya protección, emplego y promoción serán obchecto de regulación.Estatuto d'autonomía de Castiella y Leyón. Articlo 5. 25 de febrero de 1983.
- ↑ Espanya declara que, a os efectos previstos en os debant ditos articlos, s'entienden por luengas rechionals u minoritarias, as luengas reconoixidas como oficials en os Estatutos d'Autonomía d'as Comunidaz Autonomas d'o País Basco, Catalunya, Illes Balears, Galicia, Valenciana y Navarra.
Igualment, Espanya declara, a os mesmos efectos, que tamién s'entienden por luengas rechionals u minoritarias as que os Estatutos d'Autonomía protechen y emparan en os territorios do tradicionalment se'n parlan. - ↑ clamau cantabro
- ↑ Clamau extremenyo
- ↑ Luengas protechidas por Italia: albanés, catalán, alemán, griego, esloveno, croata, francés, francoprovenzal, furlán, ladino, occitán, sardo Luengas oficials de cada país. Goecities.
- ↑ El parlamentu portugués fai oficial la llingua asturiana na Tierra de Miranda. Las Noticies.com. 27 de septiembre de 1998.
- ↑ European Charter for Regional or Minority Languages. 10 de septiembre de 2008.
- ↑ Lista de declaracions d'European Charter for Regional or Minority Languages. 10 de septiembre de 2008.