Aragonés d'a valle de Puértolas
![]() |
Iste articlo ye escrito con as normas graficas EFA. Si quiers, puez aduyar cambiando a la grafía oficial de Biquipedia y sacando dimpués ista plantilla. |
| |
---|---|
![]() Situación de l'aragonés d'a valle de Puértolas | |
Localización cheografica | |
Territorios | Valle de Puértolas |
Lugar(s) principal(s) | Puértolas, Bestué, Santa María y Santa Chusta |
Sociolochía | |
Vitalidat | Meya-Baixa |
L'aragonés de Valle de Puértolas ye la parla aragonesa que se charra en a val de Puértolas.
Fonetica[editar | modificar o codigo]
Como en belsetán, bi ha una -e dezaga de grupos consonanticos implosivos: cuatre.
En Bestué i heba enantes una -e paragochica como en chistabín de Chistén y se deciba Bestuere.
Conserva bien o fonema -x- y, como en l'Alto Aragón oriental, ixa -x- va acompanyata d'una -i:
Bi ha bels casos de perduga de -o final, y no nomás que dezaga -n como ye habitual en altras parlas, si que como se fa en chistabín y belsetán, tamién zaga de -c y -l:
Tamién zaga de -y-:
- Papirroi, galterroi, respitai, me feba goi.
Y tamién zaga de -ll:
- Castiel, ocasional en chunto con «castiello»
- Gotiel (o güitiello con a fuella ampla d'os carnicers) que deriva de güitiello.
Bi ha casos de conservación d'as oclusivas xordas intervocalicas latinas:
- baranato (documentato por Elcock).
Morfolochía[editar | modificar o codigo]
L'articlo ye o, os, a, as, pero como tamién pasa per a valle de Vio y la de Tella, se i emplega «es» tamién, ta's masculinos plurals.
En as combinacions de pronombres febles de dativo y acusativo ye documentato l'orden propio de l'aragonés de valle de Vio, cheso y bels textos medievals coincident con l'occitán:
Morfolochía verbal[editar | modificar o codigo]
As primeras presonas d'os pasatos imperfectos d'indicativo rematan en -abe, -ebe, -ibe:
- puyabe, metebe, ubribe.
Seguntes un testimonio dudoso replegato por Francho Nagore, en Castiflorit i documentó un condicional en -areba, -ereba, -iriba, que emplegaban uns pastors transhumants que dimanaban d'esta val.
Referencia[editar | modificar o codigo]
- ↑ Fuellas nº 68, p 21.
Plantilla:Variedaz centrals de l'aragonés
![]() |
Iste articlo ye un borrador. Enamplando-lo aduyarás a amillorar a Biquipedia. |