Puértolas

Iste articlo ye escrito con as normas graficas EFA. Si quiers, puez aduyar cambiando a la grafía oficial de Biquipedia y sacando dimpués ista plantilla.

Puertolas
Municipio d'Aragón
O lugar de Puertolas, con o cillo Mallaruego d'o Castiello Mayor endazaga.
Entidat  • País  • Provincia  • Comarca	Municipio  Aragón  Uesca Sobrarbe
Partiu chudicial	Boltanya
Superficie	99,9 km²
Población  • Total  • Densidat	216 hab. (2013) 2,16 hab/km²
Altaria  • Meyana	1.160 m.
Distancia  • 132 km	enta Uesca
Alcalde	Ramiro Antonio Revestido Vispe
Codigo postal	22362
Parroquial  • Diocesi  • Arcipestrau	Balbastro-Monzón Sobrarbe-Ribagorza
Coordenadas	42°32’53’’N 0° 7’57’’E
Puertolas Puertolas en Aragón
Web oficial

Puértolas (con pronuncia dandalosa, Puertolas u Puertolás) ye un municipio d'a provincia de Uesca. A suya población ye de 216 habitants en una superficie de 99,9 km² y una densidat de 2,16 hab/km².

O lugar de Puértolas per se no ye si que un chicolón nuclio cerioso a la versant sud d'o tozal d'o mesmo nombre. O concello d'o municipio finca dende fa decadas en o lugar mes poblato d'a val, o lugar d'Escalona, a pietz d'a carretera A-138, sobre a desembocadura d'o Bellós enta a Cinca.

O lugar

Puértolas yera tradicionalment un lugar d'estibada ta es semontaneses (y prou que de puestos encara mes leixos) que marcheban pastors con as bestias transhumants dende a tierra plana enta as estibas d'a cabelera d'a valle de Puértolas. A importancia economica d'a trashumancia faciere que o lugar creixore d'entre es sieglos XV y XVII, afincando-se-ie mes que mes zapaters, fustiadors y atros artesanos que veyoren negocio en treballar ta a cada vegada mes grande comunidat de pastors que puyaban enta istes lugars (cal recordar que con Bestuer, Puértolas preside a cabelera d'a val).

Portalada d'o patio d'una casa de Puértolas.

As casas d'o lugar en atras epocas teneban amos ricos, y ixo ye cosa que s'amuestra en l'arquitectura singular de muitas d'ellas. Atras, producto de l'abandonamiente, han reblau debant o tiempo y agora raden enronadas u reformadas como a segundas residencias ta beluns d'es fillos d'o lugar.

A ilesia d'o lugar, alzada en o sieglo XII, ye chunto con altros edificios d'a localidat, un testimonio vivo d'es cambeos que ha habiu de sofrir o nuclio, perdendo en o zaguer sieglo ixa importanzia que el feba estar a cabelera d'ista val pirinenca, y puesto de pleganza d'es rematos de mutos puestos d'Aragón. Con a desaparición de l'actividat transhumant, que zaguerament no bi ha remaso a guaires trazas mes luego d'es lugars d'a propia val, as casas de Puértolas veyoren progresivament como es fillos y encara es amos marcheban ta as grans ciudatz, deixando es lugars altos d'a val espoblatos.

A ilesia de Puértolas.

Como totz es lugars d'a valle, Puértolas teniba representación en o Concello d'ista, asamblea vecinal que actualment ye extra-oficial, pero que como en d'atros puestos de Sobrarbe antigament (en a epoca que no bi heba ayuntamientos) rechiba as explotacions d'es monts comunals. O concello de Puértolas plegore ta tener prou vecinos que aintro de Sobrarbe n'estiore o mes important. D'ista epoca en son calendatas belunas d'as faceras transhumants d'as que encara huei s'efectuan d'entre Tierra Plana y a Montanya Sensa (estibas d'a cabelera d'a Yaga).

A Guerra Civil en Puértolas

A l'anyada d'o 1938, durantes a rempleganza d'as tropas republicanas, s'entablitoren en a val de Puértolas es hombres d'a 43ª División de l'eixercito republicano prebando de resistir astí a enrestida d'es nacionals, producindo-se una previa enta o fenomeno d'a famosa Bolsa de Bielsa quan quedeban encirclatos per as tropas faixistas, que fación quartel en Escalona en a propia boca d'a val.

As tropas republicanas mantenioren durantes semanas as posicions suyas situyando o frente de combate d'entre es lugars de Belsierre (que habría de quedar destruyiu en o transcurso d'a contienda) y Puiarruego, mientres que es Nacionals no deixoren ir o lugar d'Escalona, a o qualo seguntes bella persona d'o lugar, habioren un aliau en l'alcalde d'o lugar.

O Tozal de Puértolas dende Bestué, con Puértolas en o centro d'a imachen. Dezaga tot, a Penya Montanyesa.

Demografía

Evolución demografica

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 - - 230 - - - - - -

2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 - - - - - - - 212 -

2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 - - 216 - - - - - - -

1990- : población de dreito. Fuent: Intercensal en l'INE, Series de población en l'INE y Relación d'unidatz poblacionals en l'INE.

Administración

Reparto de concellers

Eleccions municipals
Partito	1979	1983	1987	1991	1995	1999	2003	2007	2011	2015	2019
Partido de los Socialistas de Aragón	-	0	1	2	4	1	1	1	0	4	4
Partido Popular	-	5	4	3	1	4	4	4	3	1	1
Partido Aragonés	-	-	-	0	-	-	-	0	2	-	0
Agrupación de Electores del Municipio de Puértolas	4	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
Independients	1	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
Total	5	5	5	5	5	5	5	5	5	5	5

Alcaldes

Lista d'alcaldes

Lechislatura	Nombre	Partito politico
1979–1983
1983–1987
1987–1991
1991–1995
1995–1999
1999–2003
2003–2007
2007–2011	Ramiro Antonio Revestido Vispe	Partido Popular
2011–2015	Ramiro Antonio Revestido Vispe	Partido Popular

Fiestas

• 12 d'octubre: Fiesta Mayor fendo honor enta a Virchen d'o Pilar.
• 13 d'aviento: Fiesta de Santa Lucia.

Veyer tamién

• Chuan Ralla.
• Lista de municipios de Uesca.

Vinclos Externos

• Se veigan as imachens de Commons sobre Puértolas.
• Ayuntamiento del Valle de Puértolas (en castellano).