Escatrón
Escatrón | |||
---|---|---|---|
Municipio d'Aragón | |||
| |||
Entidat • País • Provincia • Comarca |
Municipio![]() ![]() Ribera Baixa de l'Ebro | ||
Superficie | 94,64 km² | ||
Población • Total |
1069 hab. (2016) | ||
Altaria | 143 m. | ||
Distancia • 78 km |
enta Zaragoza | ||
Codigo postal | 50790 | ||
Chentilicio | escatronero | ||
Patrons | Santa Agueda[1] | ||
Ríos | Ebro | ||
Coordenadas | 41°17’20’’N 0°19’19’’U | ||
www.Escatron.es |
Escatrón ye un municipio aragonés en a comarca d'a Ribera Baixa de l'Ebro y d'a provincia de Zaragoza. Fa parte d'o partito chudicial de Casp.
A suya población ye de 1.121 habitants (2011) en una superficie de 94,64 km², con una densidat de población d'11,84 hab/km².
Cheografía[editar | editar código]
Ye situato a 143 metros d'altaria sobre o ran d'a mar, en a confluyencia d'o Martín con l'Ebro. Ye a una distancia de 78 km de Zaragoza, accesible por as carreteras N-232 y A-221.
Mugas[editar | editar código]
O termin municipal d'Escatrón muga a o norte con Sastago; a l'este con Chiprana; a o sudeste con Sant Per de Calanda, Alcanyiz y Casp; a o sud con Castenló y a l'ueste con Sastago.
Sastago | ||
Sastago | ![]() |
Chiprana |
Castenló | Sant Per de Calanda, Alcanyiz, Casp |
Historia[editar | editar código]
L'antiga Scatro d'os romans fue conquiesta por Alifonso I en 1133.[1] Mientres siet sieglos, estió una dependencia feudal de l'amanato monesterio de Rueda, que se troba a l'atro canto de l'Ebro.[1] En chunio de 1234 o rei Chaime I d'Aragón i recibió a o rei Ferrando III de Castiella.[1]
A expulsión d'os moriscos comportó un important golpe ta Escatrón, encara que a diferencia d'atros puestos de l'arredol a población cristiana superaba en zifras a los moriscos.[2]
Mientres a Guerra Civil Espanyola melicians anarcosendicalistas plegatos en columnas dende Barcelona ocuporon Escatrón en agosto de 1936, estando asinas a localidat en mans d'o Consello d'Aragón dica que o 12 de marzo de 1938, mientres a ofensiva d'Aragón, tropas franquistas i dentroron.[2]
O lugar viello[editar | editar código]
O lugar viello tiene casas d'os sieglos XVII y XVIII. Yera en fondo y con o problema d'os fumos d'a central termica; o lugar nuevo ye en un puesto millor situato, alto y plano, pa evitar os fumos. En o termino bi ha chacimientos ibero-romans.
Literatura[editar | editar código]
En o dance d'Escatrón se troban charratas en aragonés central, ye facil que por a presencia de pastors tensinos en a redolada dende fa sieglos. Eixemplos d'esto son estas linias sueltas:
- Churo a Dios, señores míos
- seguntes barrunto son chen de diablos
- por astí en esta casa
- según en vapor que me ha dato
- mas a ver si se veyen
- que será caso nombrato
- mas yo faré d'as mías
- en todos nuestros traballos
- Cómo, señor, que no tiengo
Toponimia[editar | editar código]
O suyo nombre promana d'o nombre de persona en latín "Scaterius".[3]
En Escatrón bi ha bell toponimo con component en aragonés como as partidas de Novallas, Romaneta, Tomargo, Los Planos, El plano, La mechana, L'Enbitero, Cotón, El Mocatero, La Cerollera, La Radigüela, Efesa, etc.
Demografía[editar | editar código]
| ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
1717-1981: población de feito; 1990- : población de dreito. Fuent: Intercensal en l'INE, Series de población en l'INE y Relación d'unidatz poblacionals en l'INE. |
Administración[editar | editar código]
Reparto de concellers[editar | editar código]
Partito | 1979 | 1983 | 1987 | 1991 | 1995 | 1999 | 2003 | 2007 | 2011 |
Partido de los Socialistas de Aragón | 2 | 6 | 7 | 5 | 5 | 5 | 4 | 5 | 5 |
Partido Popular | - | 1 | 1 | 4 | 4 | 2 | 3 | 3 | 3 |
Partido Aragonés | - | 2 | 1 | - | - | 2 | 2 | 1 | 1 |
Unión de Centro Democrático | 7 | - | - | - | - | - | - | - | - |
Independientes | 2 | - | - | - | - | - | 0 | - | - |
Total | 9 | 9 | 9 | 9 | 9 | 9 | 9 | 9 | 9 |
Alcaldes[editar | editar código]
Lechislatura | Nombre | Partito politico |
---|---|---|
1979–1983 | Tomás Candala Pina | UCD |
1983–1987 | ||
1987–1991 | José María Yubero Burillo | Partido de los Socialistas de Aragón |
1991–1995 | José María Yubero Burillo | Partido de los Socialistas de Aragón |
1995–1999 | José María Yubero Burillo | Partido de los Socialistas de Aragón |
1999–2003 | ||
2003–2007 | José Manuel Ramón Falcón | PAR |
2007–2011 | María Carmen Aguerri Puel | Partido de los Socialistas de Aragón |
2011–2015 | María Carmen Aguerri Puel | Partido de los Socialistas de Aragón |
2015-2019 | Juan Abad Bascuas | Partido de los Socialistas de Aragón |
2019-2023 | Juan Abad Bascuas | Partido de los Socialistas de Aragón |
Molimentos[editar | editar código]
- Ilesia de Nuestra Sinyora de l'Asumpción d'Escatrón, una ilesia de meyatos d'o sieglo XVIII en estilo barroco[4] debantata en ladriello y piedra picata, que tién una torre con planta quadrata.[1] Mientres as Guerras Carlistas fue cremata y espullata.[2] Se i conserva un retablo de l'Asumpción d'a Virchen procedent d'o monesterio de Rueda, d'a on i plegó mientres o primer tercio d'o sieglo XIX.[5]
Presonalidatz naixitas d'Escatrón[editar | editar código]
Vinclos externos[editar | editar código]
Se veigan as imáchens de Commons sobre Escatrón.
- Pachina web oficial municipal d'Escatrón.
Referencias[editar | editar código]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 (es) Escatrón en a Gran Enciclopedia Aragonesa.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 (es) Historia en a pachina web oficial de l'Achuntamiento d'Escatrón.
- ↑ (es) Marcelino Cortés Valenciano Toponimia aragonesa antroponímica con la terminación -ón (I), Alazet, n° 30, 2018, ISSN 0214-7602, p.91
- ↑ (es) Iglesia de Nuestra Señora de la Asunción en Escatrón.
- ↑ (es) Patrimonio Cultural de Aragón. Iglesia parroquial de la Asunción de Nuestra Señora (Escatrón, ZARAGOZA).
Municipios d'a comarca Ribera Baixa d'Ebro | |
---|---|
Alborche | Alforc | Exelsa | Cinco Olivas | Escatrón | Pina d'Ebro | Quinto | Sastago | Viliella d'Ebro | La Zaida |