Falco columbarius
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
Falco columbarius | ||||||||||||||||
Esmerellón (Falco columbarius) | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
Falco columbarius | ||||||||||||||||
Linnaeus, 1758 |
O esmerellón[1] u esmerollón[1] (Falco columbarius (L., 1758)) ye un falcón de mida chiqueta que habita en Eurasia y America d'o Norte. Nidifican en as zonas holarticas d'o hemisferio norte, y emigran cara a o sud en hibierno. En a Peninsula Iberica ye una especie hibernadera.
O esmerellón ye un au depredadera, y como toz os falcons tiene predilección per encalzar altras especies d'aus interceptando-las en l'aire, mas que no dedicar-se a abatir-se sobre radedors, chicoz reptils y altros animals que i podese trobar en o suelo.
Se reconoix per a coloración azulenca que tienen en a esquerna y a cara dorsal d'as alas, y a faixa negra que tienen en a punta d'a coda y d'as alas. A demés d'a mida que ye bien mas chiqueta que la d'altras Falconiformes, se tracta, en chunto con o ciquilín (F. tinnunculus) d'una d'as especies de falcons mas chiquetas. Per a mida pareixita que tienen as dos especies, a sobén omne l'entivoca con o ciquilín (u mesmo, se crei que ye a fembra d'ixe altro animal) si no en tiene guaire conoixencia, decumentando-se esporadicament o nombre popular de «ciquilineta».[2]
En a edición aragonesa d'o Libro d'o Trasoro (s. XIV - XV) se'l nombra «smerellón» y «smerollón», y se i diz que ye una especie hábil cazadera y fácil de domesticar.
A demés, en o mesmo texto se describe el que podría estar un caso d'estereotipia. Ixo ye, bel transtorno comportamental (a sobén compulsivo) que os animals salvaches desarrollan cuan se troban en captiverio privatos ta fer bellas actividaz que en a naturaleza farían.
O mesmo autor d'o texto ofreix una solución ta privar que se pizquen as garras, y ye impregnando-les o pico con vesque u ungüento que impida que l'apendiz «prenga por difuera».
Imáchens
[editar | modificar o codigo]-
-
Museum specimen
-
Ilustración
-
Fembra
-
Domesticato
Se veiga tamién
[editar | modificar o codigo]Referencias
[editar | modificar o codigo]- ↑ 1,0 1,1 (an) Manuscripto aragonés d'o Libro d'o Trasoro.
- ↑ (an) VIDALLER TRICAS, Rafel, Libro de As Matas y Os Animals; Dizionario aragonés d'espezies animals y bechetals; Ed. Val d'Onsera. Zaragoza 2004. ISBN 978-84-89862-35-7
Vinclos externos
[editar | modificar o codigo]- Wikispecies tiene un articlo sobre Falco columbarius.
- Se veigan as imáchens de Commons sobre Falco columbarius.
Especies d'o chenero Falco | |
---|---|
F.alopex | F.amurensis | F.araeus | F.ardosiaceus | F.berigora | F.biarmicus | F.cenchroides | F.cherrug | F.chicquera | F.columbarius | F.concolor | F.cuvierii | F.deiroleucus | F.dickinsoni | F.eleonorae | F.fasciinucha | F.femoralis | F.hypoleucos | F.jugger | F.longipennis | F.mexicanus | F.moluccensis | F.naumanni | F.newtoni | F.novaeseelandiae | F.peregrinus | F.punctatus | F.rufigularis | F.rupicoloides | F.rupicolus | F.rusticolus | F.severus | F.sparverius | F.subbuteo | F.subniger | F.tinnunculus | F.vespertinus | F.zoniventris | F.fasciinucha |