Sol
Sol ![]() | ||
---|---|---|
![]() Imachen d'o sol en longarias d'onda d'o visible | ||
Distancia ta a Tierra: |
149.597.871 km | |
Perihelio: | 32' 35,64" | |
Afelio: | 31' 31,34" | |
Periodo orbital arredol d'o centro galactico: |
2,2 × 108 anyos | |
Diametro equatorial: | 1.392.000 km | |
Superficie: | 6,09 × 1012 km² | |
Volumen: | 1,41 × 1018 km³ | |
Masa: | 1,9891 × 1030 kg | |
Densidat meya: | 1411 kg/m³ | |
Gravedat superficial: | 274 m/s² (27,9 g) | |
Periodo de rotación: | 27d 6h 36min | |
Luminosidat: | 3,827 × 1026 W | |
Temperatura: | ||
• Superficie: | 6 × 103 K | |
• Corona: | 5 × 106 K | |
• Nuclio: | ~1,36 × 107 K | |
Hidrochén | 73,46% | |
Helio | 24,85% | |
Oxichén | 0,77% | |
Carbonio | 0,29% | |
Fierro | 0,16% | |
Neón | 0,12% | |
Nitrochén | 0,09% | |
Silicio | 0,07% | |
Magnesio | 0,05% | |
Ixufre | 0,04% |
- Ta atros usos d'ista parola, se veiga Sol (desambigación).
O Sol (d'o latín sol, -is) ye a estrela d'o sistema planetario en o qual se troba a Tierra; por ixo, ye a mas amanada t'a Tierra y o estrel con mayor brilo aparent. A suya presencia u ausencia en o cielo determinan, respectivament, o día y a nueit. A enerchía radiada por o Sol l'aproveitan os sers fotosinteticos, que constituyen l'alazet d'a cadena trofica, estando asinas a prencipal fuent d'enerchía d'a vida. Tamién alporta a enerchía que mantién en funcionamiento os procesos climaticos. O sol ye una estrela que se troba en a fase denominata secuencia prencipal, con un tipo espectral G2, que se formó fa bells 5.000 millons d'anyos y i remanirá, en a secuencia prencipal, por atros 5.000 millons d'anyos. O Sol, de conchunta con a Tierra y totz os cuerpos celestes que orbitan arredol d'ell, forman o Sistema Solar.
Encara que ye una estrela meyana, ye a unica que se puet veyer a suya forma a simpla vista, con un diametro angular de 32' 35" d'arco en o perihelio y 31' 31" en l'afelio, o que fa un diametro meyo de 32' 03". Casualment, as grandarias y distancias d'o Sol y a Luna son tals que se veyen, alto u baixo, con a mesma grandaria aparent en o cielo. Isto premite una ampla gama de eclixes solars distintos (totals, anulars u parcials).
O sol en a cultura popular[editar | editar código]
O sol ye un simbolo important en muitas culturas, puet estar masculín o femenín seguntes o chenero d'a parola en cada cultura. Simboliza a luz, a vita y o poder, en alquimia ye relacionato con l'oro y ye representato como en l'astrolochía con un circlo con un punto en o centro.
Estió venerato en muitos puestos como un dios, en a mitolochía griega yera Apolo, en Echipto a primera relichión monoteista veneró a Ra como un dios del sol. Tamién fue una divinidat important en as culturas precolombinas d'America.
Bibliografía[editar | editar código]
- Bonanno A, Schlattl H, Paternò L: "The age of the Sun and the relativistic corrections in the EOS". Astronomy and Astrophysics. 2002;390:1115-18.
- Carslaw KS, Harrison RG, Kirkby J: "Cosmic Rays, Clouds, and Climate". Science. 2002;298:1732-37.
- Kasting, JF, Ackerman TP: "Climatic Consequences of Very High Carbon Dioxide Levels in the Earth’s Early Atmosphere". Science. 1986;234:1383-85.
- Priest, Eric Ronald: Solar Magnetohydrodynamics. Dordrecht: D. Reidel Pub., 1982, p. 206-245. ISBN 90-277-1374-X
- Schlattl H: "Three-flavor oscillation solutions for the solar neutrino problem", Physical Review D. 2001;64(1).
- Thompson MJ: "Solar interior: Helioseismology and the Sun's interior", Astronomy & Geophysics. 2004;45(4):21-25.
Se veiga tamién[editar | editar código]
- Dios d'o Sol.
- Eclix solar.
- Sistema Solar.
- Sol de meyanueit.
- Viento solar.
- Enerchía solar.
- Endiz de protección solar.
- Evolución estelar.
Vinclos externos[editar | editar código]
- Chenerals.
- (en) O Sol (solarviews.com).
- (es) O Sol (astronomiaonline.com).
- (es) O nuestro Sol Actividat educatica: o Sistema Solar.
- Observación d'o Sol.
- (en) Recomendazions ta observar o sol.
- (en) Lista d'observatorios solars terrestres.
- (en) Pachina web de SOHO (The Solar and Heliospheric Observatory.
- (en) Solar Position algorithm.
Solar |
![]() |
---|---|
Planetas · Nanas | Sol · Mercurio · Venus · Tierra · Marte · Ceres · Chupiter · Saturno · Urano · Neptuno · Plutón · Eris |