Lardiés

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Iste articlo tracta sobre o nuclio de Lardiés en o municipio de Fiscal (Sobrarbe). Pa atros usos d'o toponimo Lardiés se veiga Lardiés (desambigación).
Lardiés
Lugar d'Aragón
Entidat
 • País
 • Provincia
 • Comarca
 • Municipio
Lugar
 Aragón
 Uesca
Sobrarbe
Fiscal
Partiu chudicial Boltanya
Población
 • Total

9 hab. (2018)
Altaria
 • Meyana

890 m.
Distancia
 • 1 km
 • 23 km
 • 117 km

enta Fiscal
enta L'Aínsa
enta Uesca
Codigo postal 22373
Parroquial
 • Diocesi
 • Arcipestrau
 • Parroquia

Chaca
Biescas
Santos Reis
Coordenadas
Lardiés ubicada en Aragón
Lardiés
Lardiés
Lardiés en Aragón

Lardiés ye un lugar d'o municipio de Fiscal, en a provincia de Uesca y a comarca de Sobrarbe. A suya población ye de 9 habitants (2018).[1]

Se troba en os primers metros d'a costera d'a punta de Berroy, por alto d'as suyas propias uebras en a Ribera de Fiscal, cosirando a boquera d'o barranco de Sant Salvador en o río Ara.

Se i plega por o primer esbarre d'a N-260 en a variant Yebra-Fiscal, salindo dende a rotonda de Fiscal de sentiu ta Yebra. Enantes de que se i fese la dita obra, se i diba por un camín gudronau dende a suya cabecera municipal.

Historia[editar | modificar o codigo]

A ilesia de Sta. Agueda de Lardiés, en 2013.

En 1073 apareixe en a documentación d'o monesterio de Sant Per de Rava,[2] que yera en o termino d'Ayerbe de Broto, como aldeya que pagaba treudos a l'abadía. En 1571 a parroquia se transfiere dende lo bispau de Uesca ta lo de Chaca.[2]

Amaneix en o Diccionario geográfico-estadístico-histórico de España y sus posesiones de Ultramar de Pascual Madoz. D'alcuerdo con o cheografo navarro, arredol de 1845 teneba 8 casas y una ilesia parroquial, que yera servida por un mosén que nombraba o Rei y, si no, l'arcipestre de Biescas.[3] No explica o por qué d'ixa tradición de que lo nombrás en primeras o Rei.

A metat d'o sieglo XIX o nuclio se serviba de l'augua de dos fuents,[3] teneba uebras productivas y o mont yera de pinar, de buxos y d'aliagas.[3] Teneba camins que yiban ta Fiscal, ta Bergua y ta Chaca[3] (cal suposar que o camín viello d'o puerto de Petralba, que puya dende o barranco de Sant Salvador y se i prene aman). O correu le plegaba dende l'Aínsa.[3]

Seguntes o que diz Madoz, perteneceban a o termino de Lardiés as «pardinas» d'Asué, Berroy, Vinyuals y Sant Chaime.[3] A par d'alavez Berroy encara teneba municipio propio, por o que puet estar que le mentisen en as enquestas.

Economía[editar | modificar o codigo]

Por Madoz sabemos que, en o sieglo XIX, os campos de Lardiés produciban trigo, civada, panizo y millo.[3] A ganadería ye «de corto numero», compuesta de uellas y crapas, pero teneba caza en abundancia, feta de perdices, llebres, corzos y chabalins.[3]

Contribuibacon 956 reals a la facienda publica, y teneba un presupuesto municipal de 600 reals que s'aplegaba a vicinal.[3]

Molimentos[editar | modificar o codigo]

A ilesia parroquial data d'o sieglo XVIII y ye consagrada a l'advocación de Santa Agueda.[4] Ye Bien d'Intrés Cultural declarau, con codigo SIPCA 1-INM-HUE-003-109-171,[4] y se troba feta enrunas dende que s'espaldó lo tellau en 2009.[5] No teneba oficios regulars dende feba 40 anyos, d'acuerdo con a diocesi, pero encara se visitaba dica 2007.[5] O zaguer servicio que se fizo fue o baltismo d'un ninón d'a localidat, en 1999, y ya se diz que o pai d'o crío i heba teniu que fer bels apanyos.[5] Tanimientres, atras informacions dicen que se tracta d'a ilesia d'os Santos Reis de Lardiés, adedicada a los Santos Reis, y que ye la ilesia parroquial d'o lugar.[6]

Ye destacable Casa Tapia, que data de 1787.[2] Tamién son B.I.C. o lavadero,[7] Casa Perico[8] y Casa Allué.[9]

Referencias[editar | modificar o codigo]

  1. (es) Lardiés en Nomenclátor: Población del Padrón Continuo por Unidad Poblaciona de l'INE, consultau o 16 de marzo de 2019.
  2. 2,0 2,1 2,2 (es) Lardiés en a web de l'Achuntamiento de Fical, consultada o 16 de marzo de 2019.
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 3,7 3,8 (es) Historia de Lardiés, consultau o 16 de marzo de 2019.
  4. 4,0 4,1 (es) Iglesia de Santa Águeda ; consultada o 16 de marzo de 2019.
  5. 5,0 5,1 5,2 (es) Noticia «La iglesia de Lardiés se derrumba y no hay intención de reconstruirla» de 8 de mayo de 2009; consultada o 19 de marzo de 2019.
  6. (es) Parroquias del Arciprestazgo de Biescas en o sitio web d'a Diocesi de Chaca.
  7. (es) Lavadero ; consultada o 16 de marzo de 2019.
  8. (es) Casa Perico ; consultada o 16 de marzo de 2019.
  9. (es) Casa Allué ; consultada o 16 de marzo de 2019.

Se veiga tamién[editar | modificar o codigo]

Vinclos externos[editar | modificar o codigo]