Pasau perfecto simple d'indicativo en aragonés
![]() |
Iste articlo ye escrito con as normas graficas EFA. Si quiers, puez aduyar cambiando a la grafía oficial de Biquipedia y sacando dimpués ista plantilla. |
O pasau perfecto simple d'indicativo indica accions que s'han rematau en o pasau y que no son necesariament relacionadas con o estau de feitos d'a situación present.
A forma que se considera més cheneral en l'Alto Aragón ye:
persona | 1ª Conchugación | 2ª Conchugación | 3ª Conchugación |
1ª Sing. | Aduyé | Debié | Partié |
2ª Sing. | Aduyés | Debiés | Partiés |
3ª Sing. | Aduyó | Debió | Partió |
1ª Plur. | Aduyemos | Debiemos | Partiemos |
2ª Plur. | Aduyetz | Debietz | Partietz |
3ª Plur. | Aduyoron/Aduyón | Debioron/Debión | Partioron/Partión |
O pasau perfecto simple presenta variants dialectals d'intrés. En aragonés oriental se fa servir o Pasau perfecto perifrastico común en a Edat Meya en as luengas galorromanicas, que se fa con o infinitivo d'o verbo seguindo a lo present d'o verbo ir como auxiliar (pero con im y itz sustituitos por vam y vatz).
A zaguers d'o sieglo XX y principios d'o sieglo XXI l'aragonés ye en camín de desapareixer y ye cada vegada més restrinchiu a zonas a on precisament ye o pasau perfecto perifrastico a forma usual. Por ixo bi ha propuesta que se pueda fer servir en aragonés común.
En bella variedat d'aragonés y en luengas d'arredol bi ha bell verbos irregular en o pasau perfecto simple que tienen a silaba acentuada en a radiz en cuenta de tener-la en a desinencia personal, ye por ixo que se dicen "pasaus fuertes". Son pasaus tipo yo fice, ellos túvon d'os verbos fer, tener, haber, trayer, etc...Representan un problema d'interpretación, pus en bella parla d'as vals axials bien conservadas y arcaizants como o belsetán, no se troban.
Se veiga tamién[editar | modificar o codigo]