Futuro simple d'indicativo en aragonés

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Tiempos verbals
en aragonés
Modo indicativo

Present
Pasau perfecto simple
Pasau perfecto perifrastico
Pasau imperfecto
Pasau perfecto composau
Pasau anterior
Pasau plusquamperfecto
Futuro
Futuro perfecto
Condicional
Condicional perfecto

Modo subchuntivo

Present
Pasau imperfecto
Pasau perfecto
Pasau plusquamperfecto

Modo imperativo
Impresonals

Infinitivo simple
Infinitivo composau
Participio
Cherundio

O futuro simple d'indicativo en aragonés expresa accions futuras como en atras luengas neolatinas. Manimenos puet tener atros emplegos.

Formas[editar | modificar o codigo]

Persona 1ª Conchugación 2ª Conchugación 3ª Conchugación
1ª Sing. Aduyaré Deberé Partiré
2ª Sing. Aduyarás Deberás Partirás
3ª Sing. Aduyará Deberá Partirá
1ª Plur. Aduyaremos Deberemos Partiremos
2ª Plur. Aduyarez Deberez Partirez
3ª Plur. Aduyarán Deberán Partirán

Usos[editar | modificar o codigo]

Tamién se fa servir en oracions condicionals:

En aragonés medieval ye bien documentau un emplego d'o futuro d'indicativo que en atras luengas se fa con o "present de subchuntivo".

  • E aquesto fagades e siades tenido fazer vos dito Johan Aznar o los vuestros o quiquiere qui las dita casa e plaça d aqui auant tendran e possidran tantas quantas vegadas las ditas casa e plaça e el dito dreyto se vendran o alienaran.[1]
  • Faced lo que kerreys[2],
  • qualquiere que ira por el camino somero clamado de Guermeda[3]

Tamién en belsetán:

  • Aguardo que arribarás bien e no te caciegues.[4]

Y en benasqués seguindo a l'adverbio cuan:

  • Sembra-me cuan querrás hasta mayo que no me verás[5]
  • Cuan tu vinrás, yo ya haré tornau.[5]
  • Cuan vusaltros i anarets ya no fará falta.[5]
  • Cual arribarem a'l tresvío de Vaticielles, dixarem el camino que va a la Renclusa.[5]

Referencias[editar | modificar o codigo]

  1. (es) Coloma Lleal, Paloma Arroyo Vega: Pergaminos aragoneses del Fondo Sástago: siglo XV Institución Fernando el Católico, 2007 [1]
  2. (es) Federico Corriente, María Jesús Viguera Molins: Relatos píos y profanos del manuscrito Aljamiado de Urrea de Jalón Institución Fernando el Católico, 1990 p 60
  3. (an) Teresa Iranzo Munío: ACTA CURIARUM REGNI ARAGONUM Tomo IX Vol 2º. Cortes del reinado de Alfonso V. Cortes de Alcañiz 1436. Gobierno de Aragón, 2007. p 767
  4. (es) Lozano, Ch., Saludas, Á.L. (2005). Aspectos morfosintácticos del belsetán. Zaragoza: Gara d'Edizions - IFC. p 108
  5. 5,0 5,1 5,2 5,3 (es) José Antonio Saura Rami: Elementos de fonética y morfosintaxis benasquesas. Gara d'Edizions, Institución Fernando el Católico, 2003. p 296.

Se veiga tamién[editar | modificar o codigo]


O futuro simple d'indicativo en aragonés y atras luengas romances
futuro simple d'indicativo en galaicoportugués | futuro simple d'indicativo en astur-leyonés | futuro simple d'indicativo en castellano | futuro simple d'indicativo en aragonés | futuro simple d'indicativo en catalán | futuro simple d'indicativo en occitán | futuro simple d'indicativo en francés | futuro simple d'indicativo en italiano | futuro simple d'indicativo en rumano