Genetta genetta

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Genetta genetta
Una chineta en o zoolochico de Wroclaw.
Denominacions populars
Chineta, Cheneta [1]
Estau de conservación

Seguro (IUCN)
Clasificación cientifica
Animalia
Chordata
Mammalia
Theria
Carnivora
Feliformia
Viverridae
Viverrinae
Genetta
G. genetta
Descripción
Genetta genetta
Linné, 1758
Distribución cheografica
En verde as poblacions autoctonas, en royo as poblacions introdueitas, en negro poblacions introdueitas ya desapareixitas.

A chineta (Genetta genetta en clasificación cientifica (Linné, 1758)) ye una especie de mamifero d'a orden d'os Carnivora y d'a familia Viverridae que se distribuye por buena part d'Africa y en part d'a peninsula arabica, considerando-se introdueito en a peninsula iberica, resta d'Europa sudoccidental y Balears. Antesmás consideraban adintro d'a especie Genetta Genetta només que as poblacions autoctonas de Berbería y as introdueitas en Europa y Balears, pero actualment bi ha tendencia a considerar adintro d'una sola especie tamién as poblacions subsaharianas d'especies de chinetas que antes consideraban d'atras especies[2] y d'Arabia. As 30 subespecies descritas no tienen una valideza segura.

Zoonimia[editar | modificar o codigo]

En aragonés o zoonimo predominant pa esta especie ye cheneta u chineta, d'alcuerdo con a fonetica aragonesa y as que cabrían esperar en comparanza a las luengas vicinas. En a "Gran Enciclopedia Aragonesa" mencionan a forma tremostela propia de l'aragonés grausín, pero ye una probable error porque Rafael Vidaller Tricas troba tremostela y tremustela como denominacions d'a paniquesa Mustela nivalis en aragonés baixorribagorzán, y tremostela se relaciona etimolochicament con a traza de dicir "paniquesa" en latín, catalán y parlas aragonesas mugants con o catalán.

Orichen d'as poblacions introdueitas en Europa[editar | modificar o codigo]

Existe a creyencia que fue introdueita dende Africa en o periodo d'Al-Andalus (Edat Meya musulmana), por os arabes y berbers, dende on s'ixemenaría dica as compleganzas d'o Roine y a Loira. Manimenos bi ha habito un trafico maritimo intenso dende muito antes como pa considerar a introducción muito anterior. En o chacimiento arqueolochico de La Grotte de Las Morts (Montsegur) han trobato una mandibula de chineta calendata en a Edat de Bronze.[2] Os romanos teneban chinetas como mascotas en as suyas casas antes que os gatos domesticos fuesen introdueitos dende Echipto. Ye posible que fuese introdueita en as Islas Balears en tiempos d'os romanos, bi ha constancia que en tiempos de César Augusto fue introdueito un misterioso animal dito ictis pa combatir una plaga de conillos.

Bibliografía[editar | modificar o codigo]

Vinclos externos[editar | modificar o codigo]

Referencias[editar | modificar o codigo]