Toledo d'a Nata
|
Iste articlo ye escrito con as normas graficas EFA. Si quiers, puez aduyar cambiando a la grafía oficial de Biquipedia y sacando dimpués ista plantilla. |
| Toledo d'a Nata | |
| Antigo municipio d'Aragón | |
 A ilesia de Sant Chuan d'o Toledo d'a Nata, romanica d'o sieglo XII, lo monumento millor conoixiu de l'antigo municipio. | |
| Entidat • País • Provincia • Comarca |
Antigo municipio Aragón.svg){kind=small} UescaSobrarbe |
| Municipio actual | A Fueva |
| Altaria • Meyana |
907 m. |
| Distancia • 135 km |
enta Uesca |
| Patrons | Asumpción de María |
| Coordenadas | |
Toledo d'a Nata (en castellano y oficialment, «Toledo de Lanata») va estar un municipio historico d'Aragón, en a provincia de Uesca y comarca de Sobrarbe, en a subcomarca natural y tradicional que ye a Fueva. O municipio se documenta dende os primers censos mudernos en 1842[1] dica la suya absorción en o municipio d'a Fueva en a decada de 1960.[1] O territorio que ocupaba comprende la part más oriental d'el que en a redolada se conoix como Baixo Penyas más bells nuclios d'o sector norte d'a fondonada natural d'a Fueva.
O nombre de Toledo d'a Nata se composa de dos étimos, lo un que ye «a Nata» fa referencia a o río que naixe en a baixant d'a sierra Ferrera, á man d'o nuclio de Sant Chuan, y que constituye lo solo río permanent en a redolada (pus a resta son barrancos que i afluyen, y s'ixecan con mayor u menor freqüencia por os estiaches estacionals). A segunda radiz, «Toledo», fa referencia a una construcción defensiva documentada en a Edat Meya por alto d'o que huei ye Sant Chuan («Toledo/Toleto» ye una parola que en o vocabulario medieval hispanico designaba un tipo concreto de fortificación. Se suposa que la de Sant Chuan heba d'estar-ne un eixemplo). Manimenos, Toledo d'a Nata tamién ye o nombre que ha lo cerro en as garras d'o qual se troba o nuclio de Sant Chuan, y que en estando tan abrupto o paisache de a sierra Ferrera que domina a mayor part d'o territorio que forniba iste municipio, ye un mont envistable dende tot puesto en a redolada, por o que cal pensar si no dimana o nombre d'ixe cerro y o d'o cerro d'o castiello.
Cheografía y movimientos[editar | modificar o codigo]
En primeras, feban parte d'o municipio os nuclios de Sant Per, Sant Chuan, a Cabezonada, l'Atiart y Fuent de Campo, en partindo por o Collau de Foradada un d'os lemites municipals con as Cortz y a Foradada d'o Toscar, con o río d'a Nata por debaixo de Fuent de Campo fendo lo lemite con el que a part d'alavetz yera o municipio de Tierrantona, y con o barranco de Fosau fendo de lemite con o municipio de Fosau. En ixas envueltas, o municipio quedaba compreso entre a lumera que achunta a punta d'a Ferrera con o cerro d'a Cuesta y collau d'o Ueso Santo de a man oriental, y o barranco de Fosau, encluyendo-se-ie a cabecera d'o río d'a Nata, o cerro que ha nombre Toledo d'a Nata, y o barranco d'a Sorda que o delimita en ueste.
Fosau s'achuntó con l'achuntamiento de Toledo en l'anyo 1842,[1] aportando-le os nuclios de Fosau Baixo, Moliniás, a Marinyosa, a Mula y o Mediano, situando la nueva muga municipal en o puesto á on que huei a tiene o municipio d'a Fueva con o Pueyo d'Araguás, y con l'alavetz municipio autonomo d'Arro en a Sierra d'Arro, por á on que en l'actualidat pasa la muga con l'Aínsa-Sobrarbe. En tot iste proceso, o municipio augmentó a suya población quantiosament, dica superar-se os 400 habitants.
| ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
| 1717-1981: población de feito; 1990- : población de dreito. Fuent: Intercensal en l'INE, Series de población en l'INE y Relación d'unidatz poblacionals en l'INE. | ||||||||||||||||||
Evolución d'a población de Toledo d'a Nata dende 1857.
Os atros municipios absorvidos en a Fueva[editar | modificar o codigo]
Imáchens[editar | modificar o codigo]
Puerta d'una casa en l'Atiart.
Capilleta en L'Atiart
Una casa en Moliniás
A redolada d'O Toledo d'A Nata, dende as Cortz (part d'o vecino municipio de a Foradada d'o Toscar).
