Sadaba

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Sadaba
Municipio d'Aragón
Bandera Escudo d'armas
Castiello de Sadaba
Castiello de Sadaba.
Entidat
 • País
 • Provincia
 • Comarca
Municipio
 Aragón
 Zaragoza
Cinco Villas
Partiu chudicial Exeya d'os Caballers
Superficie 129 km²
Población
 • Total

1263 hab. (2013)
Altaria
 • Meyana

454 m.
Distancia
 • 100 km

enta Zaragoza
Codigo postal 50670
Chentilicio setabense[1]
Patrons Sant Chusé
Parroquial
 • Diocesi
 • Arcipestrau
 • Parroquia

Chaca
Erla-Uncastiello
Asumpción de Ntra. Sra.
Ríos Río Riguel
Coordenadas
Sadaba ubicada en Aragón
Sadaba
Sadaba
Sadaba en Aragón
Web oficial

Sadaba (Sádaba en castellano) ye un municipio aragonés d'a provincia de Zaragoza situau en a comarca de Cinco Villas. A suya población ye de 1.692 habitants (2007) en una superficie de 129 km² y una densidat de 13,12 hab/km².

Toponimia[editar | modificar o codigo]

En un texto de 1263 de l'Archivo d'a Corona d'Aragón ye escrito como Sadava la Viella.

Historia[editar | modificar o codigo]

Ye fácil que Sadaba siga una ciudat d'os suessetans anterior a os romanos; a man d'a localidat, encara que en termin municipal d'Uncastiello, bi ha as runas d'una ciudat prerromana y os restos d'una gran villa romana. En termin de Sadaba u muit amanaus, bi ha d'atros molimentos romanos, como o Mausoleu d'os Atilios (clamau popularment l'altar d'os moros), a clamada Sinoga que en realidat ye una capiella romana, y atros.

En a Edat Meya Sadaba perteneixeba a os musulmans Banu Qasi, y yera o centro d'as actividaz militars musulmanas contra os castiellos cristianos que bi ha a o norte: castiello d'Uncastiello y castiello de Sibirana en Uncastiello, castiello de Luesia en Luesia, castiello de Royta y castiello de Sos d'o Rey Catolico en Sos d'o Rei Catolico, castiello de Castiliscar en Castiliscar, y d'atros. O lugar en que prencipiaban as incursions musulmanas yera o castiello de Sadaba, que hue ye chunto a la villa de Sadaba.

Demografía[editar | modificar o codigo]

Evolución demografica
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
- - - - 1.692 - - - -

2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 -
- 1.291 - - - - - - -

1990- : población de dreito.
Fuent: Intercensal en l'INE, Series de población en l'INE y Relación d'unidatz poblacionals en l'INE.

Administración[editar | modificar o codigo]

Reparto de concellers[editar | modificar o codigo]

Eleccions municipals[2]
Partiu 1979 1983 1987 1991 1995 1999 2003 2007 2011 2015 2019
Partido de los Socialistas de Aragón 6 6 6 4 4 3 4 4 4 5 7
Ciudadanos - - - - - - - - - - 2
Partido Popular - 4 - 2 4 6 5 4 3 3 -
Partido Aragonés - 1 5 1 1 0 0 1 2 1 -
Independients - - - 2[3] - - - - - - -
Unión de Centro Democrático 5 - - - - - - - - - -
Total 11 11 11 9 9 9 9 9 9 9 9

Alcaldes[editar | modificar o codigo]

Lista d'alcaldes
Lechislatura Nombre Partiu politico
19791983 Gregorio García Chueca Partido de los Socialistas de Aragón
19831987 Gregorio García Chueca Partido de los Socialistas de Aragón
19871991 Gregorio García Chueca Partido de los Socialistas de Aragón
19911995 Francisco Javier Aznárez Navarro Independient
19951999 Cecilio Cavero Partido Popular
19992003 Cecilio Cavero Partido Popular
20032007 Cecilio Cavero Partido Popular
20072011 Santos Navarro Giménez Partido de los Socialistas de Aragón
20112015 Miguel Ángel Pérez Iguaz Partido Popular[4]

Demografía[editar | modificar o codigo]

Datos demograficos de Sadaba dende 1842 dica 2007:[5]

Evolución Demografica
1842 1877 1887 1897 1900 1910 1920 1930 1940 1950 1960 1970 1981 1991 2001 2007
1.057 1.999 1.947 1.799 1.812 1.983 2.535 2.748 2.820 2.686 2.971 2.470 2.034 1.881 1.722 1.692

Molimentos[editar | modificar o codigo]

Fiestas[editar | modificar o codigo]

Cultura popular[editar | modificar o codigo]

En primerías d'o sieglo XX vivió la conoixida como "Bruixa de Carratalapata" que saliba de casa de nueiz pa espullar-se en a carrera y convertir-se en gato.[7]

Referencias[editar | modificar o codigo]

  1. (an)/(es) Juan Moneva y Puyol: Vocabulario de Aragón. Edición y estudio de José Luis Aliaga, Xordica Editorial, ISBN 978-84-88920-97-3, 2004, p.416
  2. Archivo electoral
  3. Como Candidatura Popular Independiente
  4. (es) El PP asume las alcaldías de Sádaba, Biota, Uncastillo, Luesia y Sos, en Ejea Digital.
  5. INE - Instituto Nacional de Estadística de Espanya
  6. (es) Parroquias del Arciprestazgo Erla-Uncastillo en o sitio web d'a Diocesi de Chaca.
  7. (es) Antonio Luis Pueyo Campos, "Algunos ritos tradicionales de las Cinco Villas (Zaragoza)", pp. 237-239 en I Congreso de Aragón de Etnología y Antropología (PDF), Institución Fernando el Católico, 1981, ISBN 84-00-04802-4

Veyer tamién[editar | modificar o codigo]

Vinclos externos[editar | modificar o codigo]


Lugars d'o municipio de Sadaba
Alera | Sadaba