Navardún

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Navardún
Municipio d'Aragón
Bandera Escudo d'armas
Entidat
 • País
 • Provincia
 • Comarca
Municipio
 Aragón
 Zaragoza
Cinco Villas
Partiu chudicial Exeya d'os Caballers
Superficie 25 km²
Población
 • Total

38 hab. (2013)
Altaria
 • Meyana

526 m.
Distancia
 • 136 km

enta Zaragoza
Alcalde Carlos María Gabas Murillo
Codigo postal 50686
Patrons Virchen de l'Asumpción
Parroquial
 • Diocesi
 • Arcipestrau
 • Parroquia

Chaca
Erla-Uncastiello
Ntra. Sra. de l'Asumpción
Coordenadas
Navardún ubicada en Aragón
Navardún
Navardún
Navardún en Aragón

Navardún ye un municipio aragonés d'a provincia de Zaragoza, situato en a comarca de Cinco Villas. A población ye de 55 habitants, en una superficie de 25 km² y una densidat de población de 2,2 hab/km².

Cheografía[editar | modificar o codigo]

Ye situato en a Val d'Onsella, en a marguin dreita d'a Onsella. Comprende os lugars de Gordués y Gordún.

Historia[editar | modificar o codigo]

Ya existiba en o sieglo X. Asinas, en 991 o rei Sancho Garcés II de Navarra y a suya muller Urraca Fernández cedioron a o monesterio de Leyre as villas de Navardún y Apardués.[1] Antiparte, en o sieglo XII Navardún estió a seu d'un arcipestrau que dirichiba o monesterio de Leyre.[2] D'a suya importancia en ixas envueltas, da fe o feito que Navardún esdeveniese mientres o sieglo XIII a residencia favorita d'os arcebispes de Pamplona cuan por as suyas barallas con os reis de Navarra habeban d'exiliar-se.[3] A meyatos d'o sieglo XII o monesterio, por barallas internas d'os suyos monches, cedió os suyos dreitos sobre a villa, o castiello y a ilesia de Navardún a l'arcebispato de Pamplona; sindembargo, en 1299 tornoron a reclamar-los.[4]

Toponimia[editar | modificar o codigo]

S'ha quiesto relacionar-lo con a radiz gala -DUNUM, pero no ye seguro, porque en aragonés existen casos de disimilación de -RR- ta -RD- (gabardera, mardano, bardo). En a etimolochía d'este toponimo puet estar tamién a radiz prerromana nava, en trobar-se o lugar situato chustament en una nava.

O toponimo Gordués Gerhard Rohlfs lo relaciona con l'antroponimo Gordus cuaternato en una inscripción de Lugdunum y con a terminación toponimica -ués present en l'Alto Aragón Occidental y Navarra Meya, probable evolución d'o sufixo aquitano -osse que ha evolucionato en basco ta -otze.

Parla[editar | modificar o codigo]

En a primera mitat d'o sieglo XX se i emplegaban encara articlos en o, a, os, as:

  • As pialetas, a truca, o barraco, o bación.

A particla pronominoadverbial en os verbos reflexivos de movimiento:

  • me'n voi

O diminutivo , -eta coexistindo con -ico, -ica.

Y tamién palabras como farina, fierro, jambre, mesache.

Demografía[editar | modificar o codigo]

Evolución demografica
2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 -
- 35 - - - - - - -

1990- : población de dreito.
Fuent: Intercensal en l'INE, Series de población en l'INE y Relación d'unidatz poblacionals en l'INE.

Administración[editar | modificar o codigo]

Reparto de concellers[editar | modificar o codigo]

Eleccions municipals[5]
Partiu 1979 1983 1987 1991 1995 1999 2003 2007 2011 2015 2019
Partido Popular - - - 0 0 0 0 0 1 1 1
Partido de los Socialistas de Aragón 4 4 1 1 1 1 1 1 0 0 0
Partido Aragonés - 1 - 0 0 0 0 0 0 - -
Unión de Centro Democrático 1 - - - - - - - - - -
Total 5 5 1 1 1 1 1 1 1 1 1

Alcaldes[editar | modificar o codigo]

Lista d'alcaldes
Lechislatura Nombre Partiu politico
19791983 Matías Landa Muriel [6] UCD
19831987
19871991
19911995
19951999
19992003
20032007
20072011 Antonio Iralde Samitier Partido de los Socialistas de Aragón
20112015 Carlos María Gabás Partido Popular

Molimentos[editar | modificar o codigo]

A Ilesia de Nuestra Sinyora de l'Asumpción de Navardún, una ilesia en estilo romanico d'os sieglos XII-XIII, adedicada a l'Asumpción de Nuestra Sinyora, que ye la ilesia parroquial d'o lugar.[7]

Fiestas[editar | modificar o codigo]

Veyer tamién[editar | modificar o codigo]

Referencias[editar | modificar o codigo]

  1. (es) Luis Javier Fortún Pérez de Ciriza: Leire, un señorío monástico en Navarra (siglos IX-XIX), Gubierno de Navarra, Pamplona, 1993 ISBN 84-235-1189-8 pachina 87.
  2. (es) Luis Javier Fortún Pérez de Ciriza: Leire, un señorío monástico en Navarra (siglos IX-XIX), Gubierno de Navarra, Pamplona, 1993 ISBN 84-235-1189-8 pachina 147.
  3. (es) Luis Javier Fortún Pérez de Ciriza: Leire, un señorío monástico en Navarra (siglos IX-XIX), Gubierno de Navarra, Pamplona, 1993 ISBN 84-235-1189-8 pachina 161.
  4. (es) Luis Javier Fortún Pérez de Ciriza: Leire, un señorío monástico en Navarra (siglos IX-XIX), Gubierno de Navarra, Pamplona, 1993 ISBN 84-235-1189-8 pachina 175.
  5. Archivo electoral
  6. (es) Treinta aniversario de las primeras elecciones municipales de la democracia.
  7. (es) Parroquias del Arciprestazgo Erla-Uncastillo en o sitio web d'a Diocesi de Chaca.


Lugars d'o municipio de Navardún
Poblaus: Gordún | Navardún
Despoblaus: Gordués