Parolas d'orichen indio en bavaro

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

As palabras d'orichen indio en bavaro son aquellas palabras presents en l'idioma bavaro provenients de luengas charradas en a India (hindi, urdú, sanscrito, bengalín, canarés u tamil). A mayoría d'ellas s'han preso a traviés de l'anglés y ye por ixo que se prenuncian como en ista luenga. Muitas d'istas palabras tamién se troban actualment en l'aragonés y atras luengas occidentals.

Lista

Aquí se puet veyer una lista de palabras bavaras d'orichen indio. En a tabla apareixe amás a suya traducción enta l'aragonés.

Bavaro	Luenga india	Aragonés
Avatar	अवतार, avatāra	Literalment en sanscrito qui baixa, ye a encarnación u manifestación d'un dios en una persona u cosa. Ta mas información se veiga "avatar".
Aria	आर्य, ārya	Proviene d'o sanscrito con o significau de puro, noble. En aragonés ye "ario".
Ashram	आश्म, āśrama	Ye un monesterio u centro de meditación, en sanscrito significa literalment puesto a on se fa un esfuerzo (aus dem Sanskrit). Ta mas información se veiga "asrama".
Ayurveda	आयुर्वेद, āyurveda	En sanscrito significa literalment conoiximiento d'a vida. A palabra india veda tien relación con o termin bavaro Wissn ("conoiximiento"). Ye un antigo sistema de medicina tradicional india, ta mas información se veiga "ayurveda".
Bhagwan	भगवत्, bhagavat (en singular bhagavan)	D'o sanscrito o enfortunau. Ye o nombre con que se designa a Dios en as relichions indias, mas que mas a Krixna, Viṣṇu u Śiva. Se veiga "bhagaván".
Bungalow	বাংলো, bāṃlo	Casa baixa d'estilo bengalina trayida por os colonos angleses a occident, actualment s'aplica a chicotas casas móbils que pueden trobar-se en os campings. Viene d'o bengalín a traviés de l'anglés, en aragonés existe como "bungalow".
Chakra	चक्र, cakra	Literalment significa en sanscrito rueda, son os centros d'enerchía d'os hombres. Se veiga "chakra".
Chutney	चटनी, caṭnī	Salsa d'a cocina india feita a base d'especias. Viene de l'hindi a traviés de l'anglés. Se veiga "chutney".
Curry	கறி kaṟi	Dentra a traviés de l'anglés dende o tamil a on significa salsa. En aragonés ye a mesma especia, o "curry".
Dschungel	जंगल, jaṅgal	Ye literalment a selva y viene de l'hindi a traviés de l'anglés.
Dinghy	ডিঙ্গি/ডিঙি, ḍiṅgi/ḍiṅi	Ye un "bote" u chicota embarcación, que se leva como auxiliar en un barco mas gran. Plega dende o bengalín a traviés de l'anglés.
Guru	गुरु, guru	En sanscrito significa mayestro, en aragonés se traduz como "gurú" y ye o mayestro u líder espritual.
Himalaya	हिमालय, himālaya	"Himalaya" ye en sanscrito o puesto d'a nieu.
Kajal	काजल, kājal	Ye un cosmetico de color negro que se fa servir ta pintar a linia d'os uellos, o suyo orichen ye l'hindi. Se veiga "kohl".
Katamaran	கட்ட மரம், kaṭṭa maram	En tamil significa literalment troncos unius. O "catamarán" en aragonés, ye una embarcación de doble casco.
Khaki	ख़ाकी, khākī	Ye un adchectivo hindi que significa colo polvo o tierra, viene a traviés d'on persa (a on hak = polvo). Existe a color "khaki".
Kuli	कुली , kulī	De l'hindi persona que leva una carga. L'orichen lingüistico d'iste termin se puet trobar en o chinés kǔlì 苦力 que significa carga graniza. Se veiga "kulí".
Maharaja	महाराज, mahārāja	Viene d'o sanscrito gran rei, a on maha (gran) y raja (sinyor, rei). Se veiga "maharaja".
Mandala	मण्डल, maṇḍala	Ista palabra proviene d'o sanscrito y significa literalment cerclo. Ta mas información se veiga "mandala".
Mango	மாங்காய் mānkāy	Proviene d'o tamil a traviés d'o portugués y significa fruita. En aragonés se diz tamién "mango".
Mantra	मन्त्र, mantra	A palabra "mantra" significa en sanscrito instrumento mental. Se tracta de chicotas oracions que se recitan mientres a meditación.
Nirvana	निर्वाण, nirvāṇa	Significa literalment en sanscrito sin fusta, amortau fendo referencia a o fuego. Tien o significau, espritualment, de plegar a un estau de paz y tranquilidat en as relichions hinduista y budista. Se veiga "nirvana".
Orange	नारङ्ग, nāraṅgaḥ	En sanscrito ye como se diz a la naranchera. Plega a o bavaro dende o persa nārang, pasando por l'arabe nāranj, o castellano naranja, o latín tardano arangia, o italiano arancia u arancio y o francés antigo orenge. Fa referencia a la fruita u a color "narancha".
Paria	பறையர் parayan	Ye como se diz a las personas que perteneixen a las castas mas baixas d'a sociedat. A palabra orichinal viene d'o tamil y existe tamién en aragonés como "paria".
Pyjama	पजामा, pajāmā; tamién पाजामा, pājāmā	Ista palabra viene de l'urdú, a on orichinalment feba referencia a una mena de valons achustaus a la centura. En bavaro como en aragonés s'usa ta definir a ropa ta dormir formada, normalment, por dos piezas, o "pichama".
Punsch	पाँच , pāñc	O "ponche" ye una bebida alcoholica conoixida por os suyos cinco (en hindi pāñc = cinco) ingredients: arrak, zucre, limón, té u augua y especias.
Sari	सड़ी, saṛī	Proviene de l'hindi y ye o nombre d'un vestiu tradicional de muller. Se veiga "sari"
Shampoo	चाँपो chāmpo	Ista palabra procede de l'hindi chāmpo (चाँपो), forma imperativa d'o verbo chāmpnā (चाँपना /tʃãːpnaː/), que significa literalment "amasar". En as luengas occidentals o "xampú" ye un produto ta lavar d'o pelo.
Swastika	स्वस्तिक, svastika	Ye un simbolo representau por una cruz gamada. O significau en sanscrito d'ista palabra ye su = "bueno" y asti = "que'n ye", puet traducir-se literalment como "ser enfortunau". Se veiga "esvastica".
Teak	தேக்கு tekku	Ye un árbol de 30-40 metros d'altaria de grans fuellas y cual fuesta ye a-saber-lo buena ta a construccions de barcos, muebles de chardin u atros obchectos de madera ta l'exterior. Viene d'o tamil tekku, o malayo tekka y o canarés tegu. Se veiga "teca".
Veranda	বারান্দা, bārāndā वरण्डा, varaṇḍā	Ye un ampre d'o bengalín u l'hindi.
Yoga	योग, yoga	Viene d'o sanscrito, significa literalment unión, connexión, relación y tien a mesma radiz indoeuropea que a palabra bavara Joch (en aragonés, tamién con a mesma radiz, chubo). O "yoga" ye un estau d'unión divina u o conchunto de tecnicas que levan dica ixe estau.
Zucka	शर्करा, śarkarā	Significa literalment dulce. Como en aragonés a palabra plega a traviés de l'arabe sukkar, derivando en "zucre".