Macizo de Pico Moros
|
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
| Macizo de Pico Moros Massif de Balaïtous | |
|---|---|
 | |
| Cheografía | |
| Cordelera | Pireneu axial |
| Sector | {{{sector}}} |
| {{{tpran}}} | {{{ran}}} |
| Maxima altaria | 3.144 m, Pico Moros |
| Cimas importants | |
| Largaria | |
| Amplaria | |
| Superficie | |
| Vértiz cheodesico | |
| Subsistemas | {{{subsistemas}}} |
| Administración | |
| Estau | |
| País |  Alto Galligo, Aragón Pireneus Atlanticos y Altos Pireneus Occitania.
|
| ' | |
| Cheolochía | |
| Edat | Paleozoico |
| Materials | Rocas plutonicas |
| Tipo | {{{tipo}}} |
.png)  | |
O macizo de Pico Moros (en francés massif de Balaïtous) ye un macizo d'a cordelera d'os Pireneus, situau sobre a muga entre Aragón y Francia, entre os departamentos d'os Altos Pireneus (rechión d'Occitania) y os Pireneus Atlanticos (rechión de Nueva Aquitania) en Francia, y a provincia de Uesca (Alto Galligo) en Aragón. Mide 16,5 km de largaria por 14,5 km d'amplaria, y remata en o pico Moros a 3.144 m.
Ye o primer macizo pirenenco en pasar d'os 3.000 m dende l'Atlantico.
Cheolochicament parlando, a causa d'a naturaleza plutonica d'as suyas rocas y d'a suya posición central en a cordelera, o macizo de Pico Moros fa parti d'a zona axial d'os Pireneus[1].
Cheografía[editar | modificar o codigo]
Ye un macizo situau en a muga entre Aragón y Francia a o livel d'os departamentos d'os Pireneus Atlanticos y d'os Altos Pireneus en a cota norte, y d'a comarca de l'Alto Galligo (municipio de Sallent de Galligo) a o sud. O macizo ye amugau por as siguients vals bien definidas:
- a l'ueste por a val d'Osal que baixa dende o Portalet de ra Nieu a o livel d'a crencha que marca a muga entre Aragón y Biarn.
- a l'este por a val d'Arrens que baixa dende a Peira Sant Martín.
- a o sud por as vals de Tena y d'o río Gualempeda que s'unen en Sallent de Galligo.
- a o norte por o macizo de Ger (tamién dito macizo d'o Pic de Ger, macizo de Goreta u macizo d'Aigas Bonas) que ye un macizo calcario[2].
No bi ha una val definida que desepare o macizo de Ger d'o macizo de Pico Moros, sino más bien un descenso gradual seguido d'una puyada.
Prencipals cimas[editar | modificar o codigo]
| Pico | Altaria (metros) | Coordenadas |
|---|---|---|
| Pico Moros | 3144 | |
| Punda Alta de ras Frondiellas | 3071 | |
| Frondiella Central | 3055 | |
| O Casterillet | 3049 | |
| Agulla d'Ussel | 3022 | |
| Cap Peytier-Hossard | 2995 | |
| Pico Central de Casterillet | 2991 | |
| Pico de Palas | 2974 | |
| Punta Respomuso | 2911 | |
| Gavizo Cristals | 2890 | |
| Demeure Soulé | 2834 | |
| Punta Saliecho | 2824 | |
| Pico d'Artosta | 2816 |
Cheolochía[editar | modificar o codigo]
As rocas actuals de superficie son compuestas d'estratos cheolochicos formaus por rocas sedimentarias, depositadas en o curso d'os periodos Devonián-Carbonifero y de rocas plutonicas (granito) formando o plutón de Cautarès[1].
En o Paleocheno, de -66 a -23 Ma, o desplazamiento enta o norte d'a placa africana traye tamién a placa iberica. Astí, situada entre a placa africana a o sud y a placa eurasiatica a o norte, dentró en colisión con ellas, formando o sistema betico a o sud y a cadena d'os Pireneus a o norte. A o livel d'a zona d'o macizo de Pico Moros, as rocas son alavez progresivament comprimidas y devantadas en altaria entre -53 y -33 Ma mientres l'Eoceno, dimpués a erosión sacó as rocas sedimentarias pa i deixar a la vista as rocas plutonicas actuals, muito mas duras[3].
Referencias[editar | modificar o codigo]
- ↑ 1,0 1,1 (fr) Cartes géologiques de France. Bureau de recherches géologiques et minières.
- ↑ (fr) Sélection de randonnées dans le massif du Balaïtous. Carnet de randonnées dans les Pyrénées.
- ↑ (fr) Formation des Pyrénées. Raymond Mirouse. Geolval
| Macizos, sierras y sarratos d'o Pireneu axial | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||