Montblanc
|
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
- Iste articlo ye sobre un municipio catalán en a comarca d'a Cuenca de Barberán; ta atros usos, se veiga Montblanc (desambigación).
| Montblanc | ||
| Municipio de Catalunya | ||
| ||
 Plaza Mayor de Montblanc. | ||
| Entidat • Estau • Comunidat • Provincia • Comarca |
Municipio Espanya CatalunyaTarragona Cuenca de Barberán | |
| Superficie | 91,11 km² | |
| Población • Total |
7456 hab. (2013) | |
| Altaria • Meyana |
355 m. | |
| Distancia • 84 km |
enta Barcelona | |
| Alcalde | Oriol Pallissó Balanyà | |
| Codigo postal | 43400 | |
| Chentilicio | montblanquí / montblanquina (en catalán) | |
| Coordenadas | | |
| Web oficial | ||
Montblanc ye un municipio catalán situato en a provincia de Tarragona, capital d'a comarca d'a Cuenca de Barberán.
A suya población ye de 7.382 habitants (2010), en una superficie de 91,11 km² con una densidat de población de 81,02 hab/km².
Cheografía
A villa de Montblanc ye situata a 355 metros d'altaria sobre o livel d'a mar, a una distancia de 84 km d'a ciudat de Barcelona, a capital de Catalunya.
D'o suyo termin municipal fan parte os lugars de La Guàrdia de Prats, Lilla, El Pinetell, Prenafeta y Rojals.
Mugas
O termin municipal de Montblanc, que ye amugato alto u baixo por a sierra de Prenafeta y as montanyas de Prades, muga con Pira, Barberà de la Conca y Blancafort a lo norte; con a comarca de l'Alto Campo a l'este; con Vilaverd a lo sud y con L'Espluga de Francolí y Vimbodí i Poblet a l'ueste.
Historia
A villa de Montblanc la fundoron en l'anyo 1163, en un pueyo yermo (mons albis en latín, l'orichen etimolochico d'o nombre d'a villa), por orden d'o rei Alifonso II d'Aragón, qui concedió una carta de población a Pere Berenguer de Vilafranca.
A villa creixió rapidament, y fue construyita una ilesia romanica y un castiello l'anyo 1170. En o sieglo XIII, o rei Pietro III d'Aragón li concedió o dreito a celebrar mercato, a creyación d'a veguería de Montblanc, y a creyación d'as Escribanias Reyals y d'o Estudio Mayor.
O sieglo XIV estió lo periodo de maximo esplendor d'a villa, que yera la setena localidat de Catalunya por numero d'habitants dimpués de Barcelona, Leida, Tortosa, Chirona, Tarragona y Puicerdán.
O rei Chuan I d'Aragón concedió en 1387 a su chermano Martín o condau de Montblanc, que tornó t'a Corona d'Aragón dimpués, en 1396, cuan Martín estió rei d'Aragón.
En a villa de Montblanc se celebroron Corz de Catalunya en 1307 por Chaime II d'Aragón, en 1333 por Alifonso IV d'Aragón, en 1370 por Pero IV d'Aragón, en 1414 por Ferrando I d'Aragón. En l'anyada 1640 o rei Felipe IV d'Espanya bi prochectó a celebración d'unas Corz, que nunca no se celebroron.
A decadencia d'a villa encomenzó a fins d'o sieglo XV. O gran golpe estió a Guerra Civil Catalana, y a Guerra d'os Segadors en 1640 estió a rematanza definitiva. En 1640 fue espullata; o 29 de setiembre de 1649 estió a General Crema (o incendio cheneral), en que a villa fue cremata y espullata por as tropas castellanas; o 14 de noviembre de 1649 estió a batalla de Montblanc; y en marzo dica o 16 de chulio de 1651 estió o setio de Montblanc.
En a Guerra de Succesión Espanyola a villa de Montblanc perdió os suyos previlechios pa cutio, pasando a pender d'a ciudat de Tarragona.
Toponimia
Ye un toponimo trasparent en catalán, que significa "Mont Blanco", tenendo bel homonimo en Europa occidental. En Exeya d'os Caballers bi ha un microtoponimo equivalent conservando l'antiga apocopa d'a o y que escriben en castellano Monblán, que ye como se prenuncia en aragonés este tipo de toponimos acabaus en -nk u -sk en catalán u occitán, (Domás, Benás).
Demografía
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1497-1553: fuegos; 1717-1981: población de feito; 1990- : población de dreito | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
En 1787 incorpora Cogullons; en 1857, Prenafeta y Miramar; en 1887, La Guàrdia dels Prats y Lilla; y el 1940, Rojals.
Escudo d'armas
O escudo d'armas de Montblanc ye uno d'os escudos mas antigos d'a Corona d'Aragón, chunto a los de Barcelona, Uesca, Leida y Cervera.
Arte
L'anyo 1947 a villa de Montblanc fue declarada Conchunto Historico-Artistico.
As pinturas rupestres d'o suyo municipio fuoron declaratas Patrimonio d'a Humanidat por a UNESCO l'anyo 1998, en o conchunto de l'Arte rupestre de l'Arco Mediterranio d'a Peninsula Iberica.
Molimentos
- Ilesia de Sant Miguel de Montblanc, una ilesia que conserva una frontera en estilo romanico, adedicada a Sant Miguel arcánchel.[1]
Comunicacions
Referencias
- ↑ (es) Jaime Cobreros Aguirre: Las rutas del románico en España. Volumen II: Aragón, Cataluña, Navarra, País Vasco y La Rioja, Grupo Anaya, S.A., Madrit, 2004, 1era edición, ISBN 84-9776-112-X, p.134.
Vinclos externos
- (ca) Pachina web municipal de Montblanc.
- (ca) Información de Montblanc en a pachina web d'a Cheneralidat de Catalunya.
- (ca) Información de Montblanc en a pachina web d'o Institut d'Estadística de Catalunya.