Adoración d'os Reis Magos

Adoración d'os Reis Magos, de Francisco de Goya y Lucientes, en a Cartuixa d'Aula Dei.

L'Adoración d'os Reis Magos ye un episodio d'a vida de Chesús de Nazaret que gosa amanixer en obras d'arte vincladas a la relichión cristiana, ya sía en a pintura, en l'arquitectura u en a escultura. Se tracta d'una d'as escenas basadas en a Biblia mas representadas en l'arte de tradición relichiosa cristiana.

Se basan en a escena tal como la conta l'Evanchelio de Mateu (Mt 2-12) en o Nuevo Testamento d'a Biblia. Tanimientres ye un episodio que no amanixe en l'Evanchelio de Lucas cuan conta la nineza de Chesús. O relato de Sant Mateu apóstol ye bien escueto y no diz ni lo numero ni los nombres d'os Reis Magos, os protagonistas de l'episodio. Ye a partir d'escritos d'Orichenes en o sieglo III y mas que mas a partir d'os Evanchelios apocrifos que se perfila la historia con os suyos detalles tal como s'entiende en l'actualidat.

Poquet a poquet se consolida la explicación de que os Reis Magos yeran tres personaches, representativos d'os tres continents que en ixas envueltas se consideraba que formaban a Tierra (Europa, Asia y Africa) y por ixo un d'éls ye de color negra, en representando Africa. Se considera que proceden d'Orient, a tierra d'os magos, y que los suyos nombres son rei Gaspar, rei Baltasar y rei Melchior.

A escena s'ha emplegau a sobén en creacions artisticas como representación d'a Natividat de Chesús.

L'orichen d'a escena en l'arte se troba en l'arte paleocristiano, en as primeras catacumbas, y la composición d'a escena s'inspira en cómo s'amostraba en l'arte romano o sosmetimiento d'un pueblo venciu a lo cheneral que l'heba venciu. Ixa composición se modifica dende lo sieglo V, en hacer de Santa María lo nuevo centro d'a composición a la vegada que s'introduz un nuevo elemento, os camelidos sobre los cuals s'acorren os reis.

En l'arte bizantino gosa amanixer un ánchel con a estrela anunciadora d'a Natividat de Chesús, a la vegada que en l'arte medieval occidental se gosa presentar a los Reis Magos ornaus de ricas vestiduras, con una corona reyal como elemento anunciador d'a suya cualidat reyal y gosan dar a Chesús beliquez presentaus en recipients valuosos. Dende lo sieglo XIII torna a variar a composición, amostrando a un d'os reis achenollau y a lo segundo chirau amostrando la estrela a lo tercero. Dende lo sieglo XIV s'opta por enriquir a escena con l'adición de detalles variaus de caza u de combaz, dende lo sieglo XV lo rei Baltasar prencipia a amostrar rasgos africanos y dende lo sieglo XVI prencipia a perder o suyo sentiu relichioso simbolico orichinal.

En arquitectura, especialment dende l'arte gotico, a escena de l'Adoración gosa fer parte d'un conchunto d'atras escenas amostrando la vida de Chesús.

Texto biblico

Se troba en l'Evanchelio de Mateu (Mt 2-12):

Chesus naixió en Betlem de Chudá en tiempos d'o rei Herodes. Allora uns magos d'Orient se presentón en Cherusalem preguntando:

—A on ye rei d'os chodigos que plega de naixer? Porque hemos visto a suya estrela y venimos a adorar-lo. En enterar-se-ne o rei d'os chodigos, s'esparpalló y tot Cherusalem con él. Convocó a os sumos sacerdoz y a os letraus d'o pais, y lis preguntó an heba a naixer o Mesías. Éls li contestón: —En Betlem, tierra de Chudá, porque asinas l'ha escrito lo profeta: Y tú, Betlem, tierra de Chudá, no yes de denguna traza la menor d'as ciudaz de Chudá, pos de tú saldrá un chefe que apaixentará o mio pueblo, Israel (Miq 5,1). Alavez, Herodes clamó secretament a os magos, ta que li precisasen o tiempo en o cualo heba apareixiu a estrela, y los ninvió ta Betlem, dicindo-lis: —Iz-tos-ne y averiguaz con tot cudiau qué bi ha respeutive a o nino, y cuan lo trobez, avisaz-me-ne, ta ir-me-ne yo tamién a adorar-lo. Éls, dimpués d'ascuitar a o rei, se metión en camín, y de botiboleyo a estrela que heban vista en l'Orient escomencipió a guidar-los dica que venió a aturar-se dencima d'an que yera o nino. En veyer a estrela, s'implión d'inmenso enfueldo. Dentrón enta la casa, veyión a o nino con María, a suya mai, y achenullando-se-ne, l'adorón; dimpuesas, ubrindo as caixetas, li ufrión presents: oro, encienso y mirra.

Y habendo recebiu en suenios un oraclo, ta que no s'en tornasen ta Herodes, enfiloron ta la suya tierra por un atro camín

Galería d'imáchens

• 
  Adoración d'os Reis Magos, de Franz Christoph Janneck, en o Museu Nacional de Cracovia (Polonia).
• 
  Adoración d'os Reis Magos, de Giovanni Battista Tiepolo, en o Museu Metropolitano d'Arte de Nueva York (Estaus Unius).
• 
  Adoración d'os Reis Magos, de Francesco Fontebasso, en o Museu Nacional de Varsovia (Polonia).
• 
  Adoración d'os Reis Magos, azulecho, en a ilesia de Nuestra Sinyora d'a Concepción da Penha de França de Braga (Portugal).
• 
  Adoración d'os Reis Magos, de Lucas Cranach o Viello, en o Jagdschloss Grunewald de Berlín (Alemanya).
• 
  Adoración d'os Reis Magos, d'Edward Burne-Jones, en o Museu y Galería d'Arte de Birmingham de Birmingham (Reino Uniu).
• 
  Adoración d'os Reis Magos, de Peter Paul Rubens, en o Museu Nacional d'o Prado de Madrit (Espanya).
• 
  Adoración d'os Reis Magos, de Pesellino, en o Museu Condé de Chantilly (Francia).
• 
  Adoración d'os Reis Magos, de Peter Paul Rubens, en o Museu d'o Louvre de París (Francia).
• 
  Adoración d'os Reis Magos, de Luis Tristán, en o Museu d'Artes Polidas de Budapest (Hongría).
• 
  Adoración d'os Reis Magos, azulecho, en a ilesia de Santa María de Gilmonde (Barcelos, Portugal).

Se veiga tamién

• Reis Magos
• Vida de Chesús de Nazaret en l'arte.
• Vida de Nuestra Sinyora en l'arte.

Vinclos externos

• Se veigan as imáchens de Commons sobre l'Adoración d'os Reis Magos.