Ir al contenido

Man

De Biquipedia
(Reendrezau dende Mano)
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Iste articlo tracta sobre a man humana. Ta altros usos d'a parola se veiga man (desambigación).

A man[1] u mano (d'o latín < MANUS)[2] ye a parte mas estrimera d'as estremidatz anteriors (brazos) d'o ser humán u cualsiquier altro primat. A man per un regular gosa emplegar-se ta subchectar obchectos u agafar-se ta os elementos de l'ambient, cosa que las fa estar importants ta o desplazamiento braquial d'es primaz. Habitualment, se gosa fer destinción d'as patas d'es animals per a posibilidat que tienen d'oponer un d'es didos ta es altros.

A man tien de forma natural cinco didos u ditals, que si se mira a palma d'a man ezquierda son, d'a dreita enta la ezquierda: o dido gran u pulgar, o index, o dido meyán, meyaner, d'o meyo u cordial, l'anular y o currín u dido chico.

Constitución d'a man

[editar | modificar o codigo]
Esqueleto d'a man humana.

Anque bel altros mamiferos tienen estremidaz d'asimiento morfolochicament parellanas a una man, ixas no pueden considerar-se cientificament como tals y per ixo se les da altros nombres. O emplego d'o termin man ta designar a terminación d'una pata anterior d'un animal que no siga primat ye un uso cientifico d'antropomorfización. Ta poder considerar-se como tals, cal que as mans tiengan pulgars oponibles.

En o caso d'es sers humans, as dos mans se troban en o cabo d'es abantbrazos. Tamién se gosa decir que os simios y monos tienen cuatre mans perque también en es pietz tienen didos largos y pulgars oponibles que lis permiten subchectar obchectos.

Referencias

[editar | modificar o codigo]
  1. (es) Brian Mott El habla de Gistaín, Instituto de Estudios Altoaragoneses, 1989, ISBN 84-86856-15-9, p.209
  2. (es) Francho Nagore Laín: Vocabulario de la Crónica de San Juan de la Peña (versión aragonesa, s. XIV), Universidat de Zaragoza, 2021, ISBN 978-84-1340-315-1, p.299

Vinclos externos

[editar | modificar o codigo]


Partis d'o cuerpo humán
Tozuelo Boca (Labio · Luenga · Dient · Caixal) · Caixo · Cara · Cranio · Frent · Mentón · Naso · Orella · Pulso · Uello (Cella · Parpiello · Pestanya) · Variella
Cuello Foyeta · Garganchón
Tronco Abdomen · Anca · Ano · Cul · Esquena · Huembro · Melico · Peito · Renera · Tórax

Aparato reproductor masculín (Escroto · Pene · Testiclo) · Aparato reproductor femenín (Clitoris · Vachina · Vulva)

Extremidatz Brazo:  Abantbrazo · Caniella · Codo · Dido (Anular · Cordial · Currín · Index · Ungla · Pulgar) · Ixalla · Man · Maniquiello
Garra:  Cuixa · Chenullo · Calcanyar · Clavillar · Piet · Seco
Piel Barba · Mostaixa · Cameretas · Pelo · Zoqueta