Esquena

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Ilustración d'una esquena humana d'Anatomia de Gray.

A esquena u espalda ye a parti posterior d'o cuerpo humán que va dende a base d'o cuello y huembros a o cul. S'oposa a o peito y a suya altaria viene data por a columna vertebral u espinal dorsal. A suya amplaria va en función d'a caixa toracica y os huembros. A suya importancia fisiolochica ye evident, pero amás ha desembolicato una relevancia social y artistica plateras, por a suya aparición en pinturas y atras obras d'arte.

Estructura osia d'a esquena

Visión posterior d'o tórax y a cintura escapular.

A parti central d'a esquena ye a columna vertebral, mas que mas a parti que va dende a parti superior d'as vertebras toracicas a l'interior d'as vertebras lumbars que contienen o miollo espinal y que por un regular tien una curvatura que da forma a la parti posterior.

O costiellar s'estendilla dende a espina dorsal dica a parti superior d'a esquena (con a parti superior correspondindo-se con a vertebra T1), mas d'a metat d'a esquena deixa un aria sin de protección entre l'interior d'as costiellas y as ancas. L'amplaria d'a parti posterior d'a esquena ye definita por os omoplatos, os uesos amplos y plans d'os huembros.

Musclos d'a esquena

A espina dorsal ye rodiata por diversos grupos de musclos ditos musclos intertrasversos ta facilitar o movimiento entre as vertebras individuals y o multidifus spinae ta facilitar o movimiento de tota a columna vertebral.

Atros musclos d'a esquena son relacionatos con o movimiento d'os huembros y o cuello. O musclo trapecio, dito asinas por a suya forma trapezoidal pasa a traviés d'o cuello, os dos huembros y a vertebra toracica T12. O luengo latissimus dorsi forma un trianglo con o huembro y a cadera. A significativa masa de musclos d'a esquena puet desembolicar-se con exercicios ta a esquena.

Función d'a esquena

A complexa anatomia d'a esquena ye pensata ta dar soporte tanto a o tozuelo como a o tronco d'o cuerpo, reforzar o tronco, asinas como dar flexibilidat y movimiento. A parti superior d'a esquena contiene o soporte estructural, con as costiellas firmement unitas a cada ran d'a espina dorsal toracica permitindo un movimento muit limitato. A parti inferior d'a esquena ye la que permite o movimento y a flexibilitat en totas as direccions.

Dolor d'esquena

A esquena contiene niervols, musclos, uesos, ligamentos y tendons interconnectatos, toz os cuals pueden estar una fuent de dolor. O mal d'esquena ye un d'os mas frecuents tipos de dolor en adultos. A causa mas comuna d'o mal d'esquena ye a tensión d'os musclos. Os musclos d'a esquena pueden por un regular curar-sen solos en bel par de semanas, pero a dolor puet estar intensa y agotadora.

Atras fuents comuns de dolors d'esquena pueden estar problemas de disco, tals como a malautía dechenerativa de disco u a hernia de disco lumbar, diversos tipos de fracturas tals como a espondilolisis y l'artritis.

Organos d'a esquena

Os polmons se troban entre as costiellas y s'estendillan dica a esquena. Os rinyons se situgan baixo os musclos de l'aria final d'as costiellas, vagament connectatos con o peritoneu. Un trucazo en a part baixa d'a esquena puet fer mal a os rinyons d'a persona trucata.

L'exterior d'a esquena

A piel d'a esquena humana ye mas gorda y tien menos terminacions niervosas que cualsiquier atra parti d'o torso. Fueras de bellas excepcions tiende a estar menos peluda que o peito en os hombres.

Importancia en a societat

Pintura d'una esquena femenina, d'Edgar Degas.

A curvatura d'a esquena femenina ye un tema frecuent en pinturas, ya que a sensibilitat d'a mayoría d'as culturas permite amostrar ista parti d'o cuerpo espullata, sucherindo con ixo a desnudez d'o toro sin d'amostrar-la de tot. De feito, l'amostrar a esquena espullata ha estato una practica habitual mientres sieglos. Seguntes ciertas antigas creyencias a esquena ye una zona con cierta enerchía almadacenata dita kundalini, una parola en sanscrito que significa "bobina".

Debito a la suya grandaria y a la relativa ausencia de pelo a esquena presenta una zona ideal ta a realización de tatuaches en a renera. De feito, bellas personas tienen tatuaches que cubren a totalidat d'a esquena. Bel atros os tienen en zonas mas significativas como o huembro u a parti superior d'a esquena.

Referencias

• Datos: Q133279
• Multimedia: Human backs / Q133279