Idioma armenio
Armenio Հայերեն (Hayeren) | ||
---|---|---|
Atras denominacions: | {{{atrasdenominacions}}} | |
Parlau en: | Armenia, Azerbaichán (Alto Karabakh), Rusia, Cheorchia, Irán, Siria, Liban, Turquía, Grecia y Israel | |
Rechión: | Caucaso | |
Etnia: | Armenios | |
Parladors: | 7 millons | |
Posición: | [1] (Ethnologue 1996) | |
Filiación chenetica: | Indo-europea Armenio |
|
Estatus oficial
| ||
Oficial en: | ![]() ![]() | |
Luenga propia de: | {{{propia}}} | |
Reconoixiu en: | ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() | |
Regulau por: | Sin de regulación | |
Codigos
| ||
ISO 639-1 | hy | |
ISO 639-2 | hye (T), arm (B) | |
ISO 639-3 | {{{iso3}}} | |
SIL | hye | |
![]() Extensión de l'armenio
|
L'armenio[1] (Հայերեն) ye una luenga indo-europea que ye charrada prencipalment en Armenia, pero un numero important de charradors en atros estaus d'arredol como Cheorchia, Rusia, l'Alto Karabakh (territorio independient de facto en Azerbaichán), Irán, Siria, Liban, Turquía, Grecia y Israel, fendo un total de 6.7 millons de charradors. Ye a luenga oficial en Armenia y en l'Alto Karabakh.
Lexico[editar | modificar o codigo]
G. Ghapantsian ha comparato parte d'o lexico armenio con o lexico conoixito d'a luenga hurrita, y ha establito bellas correspondencias que indica bell tiempo de coexistencia entre l'idioma hurrita d'Urartu y l'idioma armenio antes que desapareixese o primero.
- arm. jendzor "mazana" < hurrita hinzuri
- arm. nurn "mengrana" < hurr. nuranti
- arm. tul't < tught "malvavisco" < hurr. tuldi
- arm. xal'ol < xaghogh "uva" < hurr. haluli
- arm. anag "estanyo" < hurr. anagi
- arm. salor "pruna", "ciruello" < hurr. salluri
Tamién bi ha ampres d'o periodo persa aquemenida.
- arm. arik' "ario" < antiguo persa ariya-
- arm. t'šanami "enemigo" < ant. per. *duš-manyu-
- arm. gušak "informador" < ant. per. *gaušaka-
Ampres d'a luenga d'os parnos, (iranios nororientals):
- arm. margare: "profeta" = sogdián ma:rkare: "mago"
- arm. kari "muito" = sogd. k'Dy
- arm. baw "prou" = sogd. Ba:w "saciedat"
Ampres de luentas iranias noroccidentals d'una etapa entre o 53 d.C e o 428 d.C, en contacto con os partos.
- presencia de /s/ en cuenta de /h/: arm. vnas "mal, danyo" vs. persa meyo wina:h.
- presencia de /z/ en cuenta de /d/: arm. yazem "adoro" vs. antigo persa yad-.
- presencia de /rd/ en cuenta de /l/: arm. vard "rosa" vs. persa meyo gul "flor".
- presencia de /r/ [< parto /d/] en cuenta de /y/: arm. xoyr vs. persa meyo xo:y.
- presencia de /(r)h/ en cuenta de /s/: arm. parh/pah "guardia" vs. persa moderno pa:s.
Ampres d'un tercer estratoiranio més recient, o sasanida, més destacable y representato por parabras d'o lexico militar, administrativo, churidico y comercial:
- arm. salar "cheneral" < persa meyo sa:la:r < *sarda:r.
Tamién bi ha ampres d'o griego y arameu d'os tiempos d'a cristianización.
Referencias[editar | modificar o codigo]
- ↑ (an) Diccionario ortografico de l'aragonés (Seguntes la Propuesta Ortografica de l'EFA). Versión preliminar. Estudio de Filología Aragonesa. ISSN 1988-8139. Octubre de 2022.