Humphrey Bogart

De Biquipedia
Translate icon.svg Iste articlo ye escrito con as normas graficas EFA. Si quiers, puez aduyar cambiando a la grafía oficial de Biquipedia y sacando dimpués ista plantilla.
Humphrey Bogart
Humphrey Bogart, en una escena d'a cinta de Casablanca (1942).
Humphrey Bogart, en una escena d'a cinta de Casablanca (1942).
Información personal
Calendata naiximiento: 25 d'aviento de 1899
Puesto naiximiento: Flag of the United States.svg Nueva York (Nueva York)
Calendata muerte: 14 de chinero de 1957
Puesto muerte: Flag of the United States.svg Los Angeles (California)
Ocupación: Actor
Conchuche: Helen Menken (1926-1927)
Mary Philips (1928-1937)
Mayo Methot (1938-1945)
Lauren Bacall (1945-1957)[1]
Fillos: Stephen Bogart
Leslie Bogart[1]
Sitio web: www.HumphreyBogart.com
Premios Oscar
Oscar a o Millor Actor
-1951 por The African Queen[1]
Nominato a l'Oscar a o Millor Actor
-1943 por Casablanca
-1954 por The Caine Mutiny

Humphrey DeForest Bogart, más conoixito por o suyo nombre artistico de Humphrey Bogart, estió un actor estausunidense, naixito o 25 d'aviento de 1899[2] en a ciudat de Nueva York (Nueva York), y muerto en Los Angeles (California) o 14 de chinero de 1957.[1]

Bogart prencipió a suya carrera como actor en o mundo d'o teatro, encara que dimpués pasó ta o cine, primero como actor de serie B y, dende meyatos d'os anyos 1930 como actor destacato. D'entre a suya filmografía, cintas como The Petrified Forest, High Sierra, The Maltese Falcon, Casablanca, To Have and Have Not u The African Queen son consideratas como bell unas d'as millors cintas d'a historia d'o cine.

Primeras anyadas[editar | modificar o codigo]

Naixito de Nueva York o 25 d'aviento de 1899, Humphrey Bogart yera o fillo mayor[1] de Belmont DeForest Bogart (medico cirurchano) y a suya esposa Maud Humphrey (una prestichiosa debuxant),[3] con ascendencia neerlandesa y britanica. Yera una familia de clase social meya-alta,[4] encara que o suyo ascenso social yera recient, y o güelo de Humphrey yera un posador,[5] que dio a o suyo fillo (o pai de Humphrey) como nombres os apellitos de familias de l'alta burguesía de Nueva York.[6] A mai de Humphrey yera filla d'una familia d'a burguesía de Nueva York, emparentata con Winston Churchill y con Diana Spencer, a princesa de Galas.[7]

Asinas, a suya familia yera propietaria d'un segunda residencia a o canto d'o lago Canandaigua, a l'ueste d'o estato de Nueva York, a on yera o yate de su pai; ista residencia l'heba adquirito Belmont DeForest Bogart en 1899.[8] Sindembargo, su pais bebeban alcol en exceso, y su pai yera morfinomano, como atros medicos d'a suya epoca (encara que por un accident, en estar atropellato por un coche de caballos),[9] y Bogart creixió con mancas emocionals, confiato a sobén a criatos d'a familia,[10] que, amás, maltrataban a Humphrey y a las suyas chirmanas Frances y Catherine.[11]

Estudeyó en a Delancey School[12] (1904-1908), Trinity School de Nueva York[12] (1909-1917). En a Trinity School estió o blanco d'as burlas d'os suyos companyeros, que le penchoron a reputación d'afeminato, por o suyo aspecto pulcro y por posar ta las ilustracions d'a suya mai; dica que tenió 13 anyadas, una criada d'uniforme almidonato lo reculliba a la salida d'a escuela.[13] Sindembargo, en o suyo lugar de residencia yera o chefe d'un grupo d'amigos, y teneba buena reputación; mesmo salvó de morir afogato a o nieto d'un banquero d'a localidat, fillo d'a escritora Mary Hamlin.[14]

En 1917, a familia se tresladó ta Fire Island, albandonando a suya residencia en o lago Canandaigua, con as protestas de Humphrey. En a suya nueva residencia, Humphrey Bogart se fació amigo con Bill Brady, un chodigo de Nueva York fillo d'un empresario teatral de Broadway, y yera asiduo vesitant d'os teatros de Broadway.[15] Su pai decidió de matricular a o suyo fillo en a Phillips Academy d'Andover, Massachusetts,[1] ta parar-lo ta la dentrada en a Universidat,[16] encara que dimpués lo espachoron, en mayo de 1917.[17]

O 28 de mayo de 1917, Bogart s'alistó en a Reserva Naval d'a United States Navy, l'Armata estausunidense.[17] Prenió parte asinas en a Primera Guerra Mundial con l'Exercito estausunidense,[1] ta estar ferito en o labio mientres yera tripulant d'un barco que recibió torpedos d'un submarino alemán; iste yera o secreto d'a suya sonrisa dimpués en o cine y d'o suyo ceceo. Sindembargo, no ye clara ista explicazión, ya que tamién se diz que a ferida li'n fació su pai de nino, u bien en una baralla con un detenito militar a qui Humphrey escortaba.[18]

Dimpués d'estat lizenciato, Bogart buscó treballo y prebó muitos oficios, y o suyo tiempo libre lo dedicaba a veyer obras teatrals con os suyos amigos.[19] Uno d'istos amigos, Kenneth MacKenna, li consiguió un treballo de director cinematografico y atro de guionista, pero Bogart fació una pesima labor en istos dos campos.[20]

Carrera en o teatro[editar | modificar o codigo]

Humphrey Bogart en The Petrified Forest (1936).

En 1921, Bogart prencipió a suya carrera como actor en o teatro, en Brooklyn (Nueva York). Fació un papel muy semple, de nomás una frase, y repitió en mayo de 1922, encara que no ye mencionato en as criticas d'a obra. En chunio de 1922 fació un chicot papel, y o 16 d'octubre yera o segundo galán en una obra teatral.[21] No heba recibito formación como actor, y a critica teatral li estió más que más desfavorable, encara que Bogart perseveró y estrenó una obra, Drifting, con buena critica en noviembre de 1923.[22] En ista obra conoció a Helen Menken (a suya futura muller), que sustituyó a l'actriz prencipal, que yera amanada a librar.[23] Bogart fació dica 1935 un total de 21 produccions teatrals.

O 20 de mayo de 1926 casó con a suya primera muller, Helen Menken. Helen yera intresata en a voda por l'amistat de Humphrey con bells criticos teatrals importants, y Humphrey temeba porque a suya muller cobraba más diners, remerando a historia d'a suya propia familia.[24] Dende o mes siguient, en chunio, o matrimonio yera deseparato de feito, con Humphrey treballando en Chicago y Helen descansando en Nueva York.[25] Helen demandó o esvurcie y partió enta Londres, encara que o esvurcie no fue oficial dica 1927;[25] Humphrey y Helen mantenioron sindembargo a suya amistad.

En abril de 1928 casó con Mary Philips, a suya segunda esposa. L'heba conoixito en agüerro de 1927, en a fiesta d'o estreno d'a cinta The Jazz Singer.[26] Mary heba refusato antis a l'actor y director Kenneth MacKenna.[27]

En 1930 li clamoron de Hollywood, ofrexiendo-li un papel en una zinta, pero quan plegó en California trobó que o papel yera ta l'actor Charles Farrell, encara que li encargoron ensenyar a fablar a Farrell, actor d'o cine mudo; en pagas, li ufrioron un papel en a cinta A Devil with Women, d'Irving Cummings, con Victor McLaglen en o papel protagonista. Dimpués treballó en Body and Soul, d'Alfred Santell, con Charles Farrell y Elissa Landi en os papels protagonistas.[28]

Bogart fació asinas bells chicotz papels, encara que no yera contento d'o suyo treballo ni d'as ofertas que i teneba. A finals de 1931 Humphrey decidió albandonar o mundo d'o cine y tornar ta Nueva York ta seguir con a suya carrera teatral, amás de rendrezar a relación con a suya muller, qu s'heba enfredato mientres ista separación.[29]

A prencipios de 1932 li ufrioron un papel en a cinta Love Affair, de Thornton Freeland, y Humphrey aceptó. Sindembargo, o contrato que heba sinnato con a Culumbia Records fue zedito por ista companyía a la compañía Warner, ta treballar como actor de reparto en a cinta Big City Blues, de Mervyn LeRoy. O director LeRoy estió contento con o treballo de Humphrey, y fació unatro papel d'actor de reparto ta iste director en Three on a Match. Humphrey, atra vegata descontento, tornó a albandonar o cine.[30]

Sindembargo, debito a la Gran Depresión, yera más difícil trobar un papel en o teatro que en o cine, y Humphrey no trobaba papels de luenga durada, sino nomás treballos d'un par de semanas, en un contexto de salas de teatro sin d'espectadors. Antiparte, Mary no trobaba tampoco treballos destacatos, encara que sí trobaba más que o suyo esposo.[31] Asinas, en 1934 Humphrey aceptó un chicot papel de gangster en a cinta Midnight, de Chester Erskine, un papel que pasó sin pena ni gloria.[32] Por ixas envueltas morió o suyo pai, y Humprey dentró en un periodo de depresions.[33]

Por ixas calendatas li ufrioron o papel fundamental d'a suya carrera teatral, que sería o suyo pasaporte definitivo ta o cine: a interpretación de Duke Mantee en a obra Invitation to a Murder, obra en a que Bogart recibió criticas muit favorables. En o estreno d'a cinta, os espectadors buscaban as cadieras más proximas a o escenario ta veyer d'amán a famosa barba de Humphrey, que no s'heba maquillato te la suya interpretación.[34]

En Broadway conoixió a l'actor Spencer Tracy, que estió o primero en dir-le familiarment Bogie.

Carrera cinematografica[editar | modificar o codigo]

Humphrey Bogart en 1939 en a cinta Dark Victory.

Encara que Bogart heba participato en bellas cintas como actor segundario, a suya carrera yera d'actor teatral.[1] Sindembargo, en 1934, mientres yera protagonista d'a obra teatral Invitation to a Murder, li veyió o productor teatral Arthur Hopkins, y li ufrió un puesto en a obra teatral The petrified forest, basata en una obra de Robert E. Sherwood, ta interpretar o papel de Duke Mantee. Con iste papel, Bogar fació un total de 197 representacions en a ciudat de Nueva York, compartindo o escenario con Leslie Howard, qui li prometió a suya aduya si a obra teatral yera adaptada ta o cine.[1]

Asinas, cuando a productora Warner Bros compró os dreitos d'a obra luego de que en chinero de 1935 Jack L. Warner, vizepresident y uno d'os propietarios de Warner Bros, viachase dende California enta Nueva York ta veyer a Bogart en a suya interpretación,[35] Leslie Howard, que teneba os dreitos ta o teatro,[36] insistió ta que se concediese o papel en a cinta a Bogart y no a Edward G. Robinson, que yera l'actor esleito por a productora en estar ya un actor consagrato y conoixito por o publico.[37] Antiparte, Edward G. Robinson yera ya considerato como un actor especializato en papels de gángster dende prencipios d'os anyos 1930, encara que teneba a clausula d'aprobar antis totz os guions d'as suyas cintas, y a Warner Bros miraba de rentabilizar o sueldo que li pagaba, encara que no faciese denguna cinta, en uferir-le iste papel.[37] Leslie Howard, a qui Bogart heba demanato a suya aduya, encara que yera en Escocia, ninvió iste telegrama a Warner Bros:[38]

A l'atención de Jack Warner
Insisto en que Bogart interprete a Mantee, sin Bogart no bi ha alcuerdo

Leslie Howard tornó a Nueva York o 26 de setiembre y una semana dezaga, Bogart sinnaba o suyo contrato con a Warner Bros.[38]

Asinas, en 1936 s'estrenaba a cinta The Petrified Forest, dirichita por Archie Mayo, con os actors Leslie Howard y Bette Davis. As criticas estioron muit favorables, y Bogart recibió numerosas ofertas de papels, totz d'hombre duro. Antiparte, a la suya muller, l'actriz teatral Mary Philips, no li cuacaba albandonar a suya carrera en o teatro ta trasladar-se ta Nueva York, y s'esburzioron. O 21 d'agosto de 1938, Humphrey Bogart casó con Mayo Methot.

Dende 1936 dica 1940, Humphrey Bogart fació una nueva cinta cada dos meses, porque no yera o prencipal actor d'a productora Warner Bros, que preferiba a atros actors, como James Cagney, Edward G. Robinson, Victor McLaglen, George Raft u Paul Muni.

Carrera ta la fama[editar | modificar o codigo]

High Sierra[editar | modificar o codigo]

En 1941 Humphrey actuó en a cinta High Sierra, dirichita por Raoul Walsh, con guión de John Huston y con os actors Ida Lupino y Alan Curtis. James Cagney y George Raft heban refusato o papel, porque o presonache moría en rematando a zinta. Encara que Bogart yera o malo d'a cinta, o suyo papel li permetió destacar, porque yera un papel más profundo y más completo que os anteriors papels que heba feito ta o cine.

The Maltese Falcon[editar | modificar o codigo]

En o mesmo anyo, George Raft refusó tamién o papel de Sam Spade en The Maltese Falcon, una cinta dirixita por John Huston, con Mary Astor, Peter Lorre y Sydney Greenstreet. Como a cinta yera un remake, Raft pensó que millor sería no partecipar-ie.[1] Estió o primer papel protagonista en a filmografía de Humphrey Bogart, y a suya carrera despegó.

Casablanca[editar | modificar o codigo]

Humphrey Bogart y Sydney Greenstreet en 1942 en a cinta Casablanca.

En 1942 Bogart rodó a cinta Casablanca, d'o director Michael Curtiz, con l'actriz Ingrid Bergman, interpretando o papel de Rick Blaine, o propietario d'o café Rick's de Casablanca, qui yera antigo miembro d'as Brigadas Internazionals mientres a Guerra Civil espanyola. Yera o suyo primer gran papel romantico, encara que rodiato d'a propaganda belica (Estaus Unius ya heba dentrato en a Segunda Guerra Mundial, y a cinta charra discretament d'o colaboracionismo d'a Francia de Vichèi y tamién d'a Resistencia francesa y europea en cheneral). Hue, ye considerata una cinta mitica en a historia d'o cine, con a-saber-las referencias que hüé de toda traza en a cultura popular universal. Por o suyo papel en ista cinta, Bogart fue nominato a l'Oscar a o Millor Actor (1943), estando asinas a suya primera nominación a iste premio. Como curiosidat, mientres o rodache d'as scenas d'a cinta, Bogart portaba d'alzas en os suyos zapatos ta que no se notase la diferencia d'altaria entre ell y Ingrid Bergman.[39]

En Espanya, a cinta fue censurata por o Gubierno franquista, ta fer de Rick Blaine no pas un antigo miembro d'as Brigadas Internacionals, sino un vulgar contrabandista d'armas en favor d'Etiopía mientres a invasión italiana en 1935 y mientres as luitas de guerrillas contra os italianos. Cal parar cuenta que os militars sulevatos en Espanya contra os quals luitoron as Brigadas Internacionals yeran os gubernants d'o país en 1942 dimpués de ganar a guerra.

Atras cintas de tematica belica de Bogart en ixe inte estioron: Action in the North Atlantic, de Lloyd Bacon (1943); Sahara, de Zoltan Korda (1943); u Passage to Marseille, de Michael Curtiz (1944). En istas cinta Humphrey Bogart consolidó a suya carrera d'actor prencipal. Amás, destacan en istas cintas nuevas referencias a la Guerra Civil espanyola. Asinas, en Sahara uno d'os soldatos franceses que i amanixen ye tamién un antigo miembro d'as Brigadas Internacionals, que diz que ye en a luita contra o faixismo dende 1936 en Espanya.

To Have and Have Not y Lauren Bacall[editar | modificar o codigo]

Humphrey Bogart y Lauren Bacall en una entrevista radiofonica mientres a Segunda Guerra Mundial.

En 1944, Bogart rodó a cinta To Have and Have Not, dirichita por Howard Hawks, con Walter Brennan, Lauren Bacall y Dolores Moran.

En ista cinta s'encetó a relación entre Bogart y Lauren Bacall[1] (una relación que trascendió mesmo ta las escenas d'a cinta, que esdevenió asinas una atra d'as cintas miticas en a filmografía de Bogart), relación que continó dica o suyo matrimonio o 21 de mayo de 1945 en o Malabar Farm State Park (Lucas, Ohio), en casa d'o suyo amigo o escritor y Premio Pulitzer Louis Bromfield.

Bogart y Lauren abioron dos fillos en o suyo matrimonio: Stephen y Leslie (ista zaguera recibió o suyo nombre en homenache a Leslie Howard, que heba muerto mientres a Segunda Guerra Mundial).

Plegan os premios[editar | modificar o codigo]

En 1951 Bogart estió o protagonista en a cinta The African Queen, dirichita por John Huston, con Katharine Hepburn. O rodache se fació en Africa, y estió muit difícil y con muitas complicacions. Asinas, totz os actors y tecnicos sufrioron de disentería mientres a filmación, encara que no pas Humphrey Bogart ni tampoco o director d'a cinta, John Huston, que seguiban una estricta dieta de whisky, decindo que con ixo ya yera prou ta evitar a malautía...

Por o suyo papel en ista cinta, Bogart recibió o Premio Oscar a lo Millor Actor, estando iste l'unico Oscar que recibió mientres a suya carrera cinematografica.

O Macarthismo[editar | modificar o codigo]

En os primeros anyos 1950, o senador Joseph McCarthy, que yera obsesionato por a presunta influencia comunista en a vida politica y social d'os Estaus Unius, logró l'establimiento d'un Comité d'o Senau d'os Estaus Unius ta l'investigación d'as actividatz antiamericanas que, seguntes deciba, feban os comunistas infiltratos en totz os puestos d'importancia d'o país. Estió o clamato Comité d'Actividaz Antiamericanas, con una gran actividat en o mundo d'o cine. Bells actors, productors y directors, como Walt Disney, Elia Kazan, Robert Rossen, Budd Schulberg, Sterling Hayden u Adolphe Menjou colabororon con o Comité, informando-le sobre as actividatz y opinions d'os suyos companyeros en o mundo d'o cine.

Sindembargo, Humphrey Bogart y a suya muller Lauren Bacall estioron actibistas en contra d'o Comité y d'o macarthismo, y esdevenioron asinas esfensors d'as libertatz, como continuación d'as posturas politicas liberals de Humphrey y Lauren. Beluns d'os suyos amigos fuoron perseguitos por o Comité, y clamron a declarar en ixe Comité a o mesmo Bogart, de qui cal parar cuenta que li cuacaba fer papels de presonaches con ideyas politicas ubiertament de cuchas u a lo menos con compromisos socials abanzatos, como fació en 1942 en Casablanca.

As zagueras anyadas[editar | modificar o codigo]

Pos os suyos problemas de salut, dende meyatos d'os anyos 1950 Bogart redució a suya participación en o cine, encara que dica 1956 continó actuando. Dimpués se recluyó en a suya casa, a on recebiba vesitas d'os suyos amigos, Katharine Hepburn y Spencer Tracy.

A suya muerte[editar | modificar o codigo]

Humphrey Bogart morió o 14 de chinero de 1957 en a ciudat de Los Angeles (California), por un cáncer d'esofago,[1] dimpués d'una larga malautía y quantas operacions. Heba refusato aduya medica dica 1956.

Atras actividatz[editar | modificar o codigo]

Estió o fundador d'a productora cinematografica Santana, chunto con o director cinematografico Anatole Litvak.[1]

Premios[editar | modificar o codigo]

En 1951, Humphrey Bogart recibió o solenco gran premio d'a suya carrera, l'Oscar a o Millor Actor, por o suyo papel en a cinta The African Queen, de John Huston, con Katharine Hepburn, en uno d'os suyos papels más atipicos. A sobén ye recordato más por os suyos papels de cine negro y a ormino por a suya interpretación de Rick en a mitica Humphrey Casablanca (1942), de Michael Curtiz, con Ingrid Bergman.

Antiparte, en 1943 fue nominato a l'Oscar a o Millor Actor por o suyo papel en Casablanca, dirichita por Michael Curtiz, y en 1954 fue tamién nominato a l'Oscar a o Millor Actor por The Caine Mutiny, una cinta dirichita por Edward Dmytryk.

Filmografía[editar | modificar o codigo]

Bibliografía consultata[editar | modificar o codigo]

Vinclos externos[editar | modificar o codigo]


Predecesor:
José Ferrer
Oscar a o Millor Actor
1951
Succesor:
Gary Cooper
Predecesor:
Ronald Colman
Gary Cooper
Walter Pidgeon
Monty Woolley
Nominato a l'Oscar a o Millor Actor, con
Gary Cooper, Walter Pidgeon y Mickey Rooney

1943
Succesor:
Charles Boyer
Barry Fitzgerald
Cary Grant
Alexander Knox
Predecesor:
Marlon Brando
Richard Burton
Montgomery Clift
Burt Lancaster
Nominato a l'Oscar a o Millor Actor, con
Bing Crosby, James Mason y Dan O'Herlihy

1954
Succesor:
James Cagney
James Dean
Frank Sinatra
Spencer Tracy


Referencias[editar | modificar o codigo]

  1. 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 (es) Aguilera, Christian; y Dias, Núria: Los actores de los Oscar del siglo XX, L'Hospitalet de Llobregat (Barcelona) 1999, ISBN 84-930559-0-5 .
  2. (Sperber-Lax, 1997:32): Encara que o certificato de naixencia ye hue desapareixito, o diario Ontario County Times publicó o 10 de chinero de 1900: Naixencia: de Nueva York, o 25 d'aviento de 1899, a o doctor y a la sinyora Belmont DeForest Bogart, un fillo varón. Sindembargo, bels autors citan o 23 de chinero de 1899 como a calendata de naixencia de Humphrey, afirmando que a suya naixencia en aviento ye un truco d'o estudio cinematografico ta reducir a suya edat.
  3. (Sperber-Lax, 1997:19)
  4. (Sperber-Lax, 1997:18)
  5. (Sparber-Lax, 1997:25)
  6. (Sperber-Lax, 1997:26)
  7. (Sperber-Lax, 1997:29)
  8. (Sperber-Lax, 1997:17)
  9. (Sparber-Lax, 1997:28)
  10. (Sperber-Lax, 1997:20-22)
  11. (Sperber-Lax, 1997:24)
  12. 12,0 12,1 (Sperber-Lax, 1997:33)
  13. (Sperber-Lax, 1997:34)
  14. (Sperber-Lax, 1997:35)
  15. (Sperber-Lax, 1997:40)
  16. (Sperber-Lax, 1997:41)
  17. 17,0 17,1 (Sparber-Lax, 1997:46)
  18. (Sparber-Lax, 1997:48)
  19. (Sparber-Lax, 1997:50)
  20. (Sparber-Lax, 1997:51-52)
  21. (Sparber-Lax, 1997:53)
  22. (Sparber-Lax, 1997:54)
  23. (Sparber-Lax, 1997:56)
  24. (Sparber-Lax, 1997:58)
  25. 25,0 25,1 (Sparber-Lax, 1997:59)
  26. (Sparber-Lax, 1997:60)
  27. (Sparber-Lax, 1997:61)
  28. (Sparber-Lax, 1997:64)
  29. (Sparber-Lax, 1997:65)
  30. (Sparber-Lax, 1997:66)
  31. (Sparber-Lax, 1997:67)
  32. (Sparber-Lax, 1997:68)
  33. (Sparber-Lax, 1997:69)
  34. (Sparber-Lax, 1997:70)
  35. (Sparber-Lax, 1997:73)
  36. (Sparber-Lax, 1997:75)
  37. 37,0 37,1 (Sparber-Lax, 1997:77)
  38. 38,0 38,1 (Sparber-Lax, 1997:79)
  39. (es) En a revista Fotogramas, numero 2.029, noviembre de 2012, pachina 50.