Diferencia entre revisiones de «Tuca d'Aneto»
Sin resumen de edición |
|||
Linia 73: | Linia 73: | ||
[[Categoría:Montanyas d'o Parque Natural de Pocetz-Maladeta|Aneto]] |
[[Categoría:Montanyas d'o Parque Natural de Pocetz-Maladeta|Aneto]] |
||
[[Categoría:Montanyas de Benás|Aneto]] |
[[Categoría:Montanyas de Benás|Aneto]] |
||
[[Categoría:Montanyas d'o Pireneu axial]] |
|||
[[Categoría:Macizo de la Maladeta]] |
[[Categoría:Macizo de la Maladeta]] |
||
[[Categoría:Vertices cheodesicos d'Aragón]] |
[[Categoría:Vertices cheodesicos d'Aragón]] |
Versión d'o 22:24 24 feb 2021
- Iste articlo ye sobre o pico pirenenco. Ta atros usos se veiga Aneto (desambigación).
Aneto Maladeta de Corones | |
Versant norte de l'Aneto | |
Situación
| |
Situación | |
Latitut | 42°38′ N |
Lonchitut | 0°40 E |
Vértiz cheodesico | 18057 |
Cheografía
| |
Cordelera | Pireneus |
Sierra | |
Macizo | Macizo de la Maladeta |
Altaria | 3.404 m |
Alpinismo
| |
Primera puyada | 20 de chulio 1842 por Albert de Franqueville, Platon de Tchihatcheff, Pierre Sanio, Pierre Redonnet, Jean Sors y Bernard Arrazau |
Ruta mas fácil | por La Rencllusa |
Mapa
| |
L'Aneto u Maladeta de Corones ye o pico más alto d'Aragón y d'os Pireneus. A suya altaria ye de 3.404 metros. En a suya tuca s'instaló una cruz de fierro y una imachen d'a Virchen d'o Pilar, patrona d'Aragón.
Chusto baixo o pico se troba a chelera d'Aneto, a mayor chelera d'os Pireneus. Tien una grandaria d'alto u baixo 100 hectarias, encara que ye ya muit malmeso debito a o suyo progresivo retacule y a la contina erosión prevocata por os muitos vesitants anyals.
Os suyos puntos mas intresants son, entre atros, o cubilar de La Rencllusa (dende a on que prencipia a rota habitual de puyada), a graniza chelera que cal travesar si s'opta por puyar-ie por a suya rota prencipal y o famoso puent de Mahoma que da acceso a la cruz d'a suya tuca.
Cheografía
Ye situato en o cabo norte d'o macizo de la Maladeta y ye formato, como tot o macizo, de granito. En as suyas versants bi ha cheleras permanents. O más important ye lo d'a cara norte que tien unas 100 hectarias d'amplaria. Administrativament perteneixe a lo termin municipal de Benás.
As suyas cheleras desauguan en as vals de Barrancs y Vallhibierna; as dos orograficament haberban de desauguar en o río Esera, y en a vall de Salenques que va a la Noguera Ribagorzana. Manimenos as auguas d'a vall de Barrancs s'amagan por o forau d'Aigualluts, surtindo en a versant norte d'os Pireneus, en o puesto dito Uelhs deth Joeu (u Uells del Jueu), en l'Artiga de Lin (Val d'Aran), d'an que baixa dica la Garona.
Crencha y chelera de l'Aneto
A crencha y a chelera de l'Aneto se troban, igual que o suyo pico, en o Parque Natural de Pocetz-Maladeta y mas concretament en o sector de La Maladeta.
A crencha se situa a l'este d'o pico Aneto y va dende o collau de Coronas dica o pico Maldito.
A parte inferior de dita crencha la ocupa a chelera de l'Aneto, con una amplaria d'alto u baixo 100 hectarias, en contino retacule a conseqüencia d'o posible cambeo climatico. Se calcula que a masa d'a chelera ha perdito mas d'a metat d'a suya superficie y que en 30 u 40 anyos podría plegar a desapareixer mientres os veranos.
A crencha la forman quantos pico superiors a os 3.000 m, como o pico Coronas, a punta Astorg u o pico Maldito.
A suya rota d'aproximación tanto a la chelera como a la crencha podría estar l'habitual dende o cubilar de La Rencllusa puyando chunto a la crencha d'os portillons y travesando dita crencha bien sia por o portillón superior u por o inferior. Ta puyar-ie, cal levar piolet y crampons.
Una mica d'historia
Quan fue cartografiato por primera vegata se li dió lo nombre d'o lugar d'Aneto, en a vall de Barrabés, que ye an un equipe francés yera fendo istos quefers. Se dice que, estando que iste pico en occitán gascón se conoixería como "Neto" (u "Nethou", seguntes a grafía afrancesata), lis debeban pareixer –posiblement– nombres foneticament semellants. En realidat, l'uso occitán gascón nomás dice "pic d'Aneto" (forma solidament atestata por eixemplo en a Val d'Aran).
Encara que ye un pico mui visible dende os puertos que comunican Luixón con Benás, a suya primera puyata no se produció dica l'anyo 1842, o 20 de chulio. Una colla de seis personas, dende Luixón, i plegoron a la tuca por una estrania endrecera. Os seis expedicionarios estioron Platon de Tchihatcheff, promotor d'o viache chunto con Albert de Franqueville y os guías Jean Sors, Pierre Sarrio, Bernat Arrazau y Pierre Redonnet.
L'1 de marzo de 1879 Monts, Courrèges y Paget rematoron a primera puyata en hibierno, y o 8 d'abril de 1904 Robach y La Falisse farían a primera puyata con esquís.
Rotas
Existen quantas rotas t'acceder a ista tuca.
Ruta normal
A rota normal prencipia en o debandito cubilar de La Rencllusa a traviés d'a crencha d'os portillons, accediendo dende o portillón superior, trescruza a suya chelera en diagonal puyando dica o collau de Coronas a on nomás manca puyar a suya zaguera pala ta rematar, cruzar o suyo zaguer paso conoixito como "Puent de Mahoma" y plegar dica a cruz d'a tuca.
Rota de Coronas
Atra rota alternativa ye por Coronas-Vallhibierna, menos masificata que l'anterior. Por astí se plega dica o collato d'o mesmo nombre evitando asinas pasar por a graniza chelera.
Se puya primero dica o cubilar de Coronas (u Vallhibierna), dende a on cal puyar a val de Vallhibierna que mos leva dica os ibons de Coronas (primero se veye o inferior y dimpués o superior) ta plegar dica o collau de Coronas por a suya versant sud. Una vegada mas, se puya a zaguera pala ta plegar dica o "Puent de Mahoma" que s'ha de trescruzar con extrema precaución ta arribar a la tuca.
Atras rotas
Existen atras rotas d'aproximación a la tuca, mas técnicas y recomendables nomás ta expertos en a materia, como ye o corredor Estasen.
Vinclos externos
- Se veigan as imáchens de Commons sobre Pico Aneto.
- (es) Pico Aneto en es.wikineos.com