Ir al contenido

Barcabo

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Variedaz dialectals de l'Aragonés Ista fuella ye escrita en baixo sobrarbés.

Barcabo
Bárcabo
Municipio d'Aragón
Entidat
 • País
 • Provincia
 • Comarca
Municipio
 Aragón
 Uesca
Sobrarbe
Partiu chudicial Boltanya
Superficie 88,08 km²
Población
 • Total
 • Densidat

117 hab. (2013)
1,33 hab/km²
Altaria
 • Meyana

713 m.
Distancia
 • 66 km

enta Uesca
Alcalde Carmen Lalueza Giral
Codigo postal 22148
Parroquial
 • Diocesi
 • Arcipestrau
 • Parroquia

Uesca
Semontano-Sobrarbe
Santa Cilia
Ríos Vero
Coordenadas
Barcabo ubicada en Aragón
Barcabo
Barcabo
Barcabo en Aragón
Web oficial

Barcabo (Bárcabo en castellano) ye un municipio d'a provincia de Uesca. A población ye de 117 habitants en una superficie de 88,08 km² y una densidat de 1,33 hab/km².

Plazau en as Siarras Exteriors d'o Prepirineu de Uesca, iste municipio resultó de l'asociación de bellos lugarons d'as sierras d'Olsón, vals de l'alto Vero y Viello Sobrarbe. A suya orografía ye definida por ra coexistencia de fincas d'altiplanas y versantes forestals mediterranias (montes de carrascas, coscollas, chinebreros y matullar) sulcadas por profundos barrancos en beluns d'os cuals se i fan hoi en día esportes d'aventura.

Garra d'es nuclios que forman o municipio no supera la trentena d'habitants, y ne son cuantos els que compiten con lo de Barcabo en población, asinas, a designación d'o nombre d'o municipio como Barcabo pareixe aleatoria. Atros lugarons, manimenos, han quedau dica hoi abandonaus, como en os casos de Suelves u cuasi en os meses d'hibierno, de l'Eripol.

Cheografía

[editar | modificar o codigo]

As rustidas y xutas versantes sud d'as sierras exteriors, en o pleno prepirineu ciarran, chunto con o municipio, a extensión de la comarca de Sobrarbe ent'os ya semontaneses municipios d'Azara, Colungo y Alquezra, a traviés d'un espectacular collau de penya calsinosa roya (Collau de San Caprasio), por a on trangan as auguas d'o Vero, mas allá d'o lugar de Lecina. Ye precisament a ras fuents d'iste lugar a on que se-i troba ra vió naixedera d'iste important curso fluvial, con espelungas –as famosas Esplugas de Lecina– habitadas dend'o paleolitico, que trascruzará dimpués as tiarras d'o semontano enta la morir a ra Cinca en a ciudat baixo montanyesa de Balbastro.

As siarras de Guara (belunos de lures famosos canyons amanixen-se a ro municipio) y d'Olsón ciarran o municipio per l'ueste y l'este respectivament, deixando o solo horizonte ubierto ent'o norte, a traviés de la irregular altiplana d'o Viello Sobrarbe, que se-i estendilla dic'a rengla imachinaria d'Almazore y l'Eripol enta las afuevadas tiarras de l'Arcusa, ya en o municipio de l'Aínsa-Sobrarbe. O tozal de l'Asba, con es suyos 1743m, fote ra buega con os municipios de l'Aínsa-Sobrarbe y Boltanya.

Mugas municipals

[editar | modificar o codigo]
l'Aínsa-Sobrarbe l'Aínsa-Sobrarbe l'Aínsa-Sobrarbe
Adauesca l'Aínsa-Sobrarbe / Nabal
Adauesca / Alquezra Alquezra / Colungo Oz y Costeán / Nabal

A ocupación de muchos d'es lugars de l'actual municipio de Barcabo enzatere-se a tiempos prehistoricos, como s'heba dicho, feito demostrau por as pinturadas rupestres d'as Esplugas de Lecina, pero no estiore enta l'epoca visigotica cuan a ro mesmo lugar s'alzaba ro monastiro de Sant Cucufate, oi en diya desapareixiu.

A epoca posiblement mas important de la historia de Barcabo (como a tot ro que oi clamamos Viello Sobrarbe) estión os removitos sieglos VII y VIII, con l'arribada de la dominación sarradina enta la tot ro baixo Sobrarbe, establemiento d'una muga (dimpués de bellos intentos arabes de transcruzar os pireneus) con rL'Imperio Carolinchio de Francia. Ista muga estariba clamada Marca Hispanica y consistiriba durantes d'as anyadas posteriors en un conchunto de "tiarras ta dengún" que de facto estariban mas a servicio d'os francos que no d'os sarradíns, per ra naturaleza cristiana d'as suyas chents.

A muga d'entre d'os territorios dominaus por os arabes y ros territorios de la Marca Hispanica estió, en ista parti d'o pais, en a fortificación de l'Aínsa, restando per tanto, os lugars de Barcabo baixo dominio musulmán. Ye por ixo que muitos historiadors situan l'orichen d'es fetos que esemboqueren en a derrota d'es musulmans de l'Aínsa precisament a istas fincas, y a mas aberiba estau ro suco de cautivo d'as enrestidas posteriors de l'enzatanza d'a reconquista dende Sobrarbe, cómo a pavors d'os musulmans que habión de fortificar os lugars de Alquezra como muchos atros en a muga.

A influencia de la tiarra baixa fa-se patente a ista parti de Sobrarbe mas que a garra atra, no nomás en a fesionomía de la vechetación, que contrastariba fuertement con a una de ras altas vals pirinencas, si que a mas en l'uso d'os materials de construcción, a on se-i troba bella suerte de transición d'entre ra piatra y losa d'os Pireneus enta l'adoba y tellas d'o semontán.

Casa de Barcabo amostrando madonería d'adoba a la suya zaguera planta (Falsa), traza tipica de l'arquitectura baixo montanyesa

Camins, pistas y senders que naixcan d'o nuclio prencipal y vaigan ta altros lugars d'a comarca.

Betorz / Río Vero Almazore / L'Hespitalet (Ctra. A-2205)
Río Vero
Lecina / Colungo (Ctra. A-2205) / Río Vero Suelves

Demografía

[editar | modificar o codigo]
Evolución demografica
1992 1994 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002
- - - - 120 109 113 113 115

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
107 103 104 104 123 124 124 129 126

2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020
117 115 117 117 113 107 105 103 102

2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 -
106 108 - - - - - - -

1990- : población de dreito.
Fuent: Intercensal en l'INE, Series de población en l'INE y Relación d'unidaz poblacionals en l'INE.

Administración

[editar | modificar o codigo]

Reparto de concellers

[editar | modificar o codigo]
Eleccions municipals[1]
Partiu 1979 1983 1987 1991 1995 1999 2003 2007 2011 2015 2019
Partido de los Socialistas de Aragón - 1 3 3 4 3 2 3 3 4 4
Partido Popular - 4 2 2 1 2 3 2 2 1 1
Unión de Centro Democrático 5 - - - - - - - - - -
Total 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5
Lista d'alcaldes
Lechislatura Nombre Partiu politico
19791983 Plana Pardina, Manuel UCD
19831987 Plana Pardina, Manuel AP/PDP/UL
19871991 Blasco Franco, Miguel Angel PSOE
19911995 Blasco Franco, Miguel A. PSOE
19951999 Blasco Franco Miguel A. PSOE
19992003 Blasco Frango, Miguel A. PSOE
20032007 Manuel Colungo Herran PP
20072011
20112015 Carmen Lalueza Giral Partido de los Socialistas de Aragón
20152019
20192023
20232027 Carmen Lalueza Giral [2] PSOE

A ilesia d'o lugar ye consagrada ta Santa Cecilia y estió romanica en os suyos orichenes. Oi día se troban restas d'ista primichenia construcción a baixo de la moderna ilesia d'o sieglo XVIII, como un crismón a l'antiguo abside d'o templo.

Bellas trazas d'uno castiello amaneixen a poquez metros d'iste templo, sines que sían cosa remarcable, bi ha bellos segmentos de piatras y ras parez exteriors d'o que podeba estar-ne ra capiella. No se'n conoixe l'orichen d'ista fortificación, ni la suya trascendencia defensiva a ra comarca.

Referencias

[editar | modificar o codigo]

Veyer también

[editar | modificar o codigo]

Vinclos externes

[editar | modificar o codigo]


Lugars d'o municipio de Barcabo
Poblaus: Almazore | Barcabo | Betorz | Eripol | Hespitalet d'Espluguiello | Lecina | Santa María de la Nuez | Suelves
Despoblaus: A Coloma