Ir al contenido

Valle de Broto

De Biquipedia
(Reendrezau dende Bal de Broto)
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Valle de Broto
Anviasta d'a valle de Broto d'a puyada ta Fraixén. O lugar de Broto ye en o centro d'a imachen.
Administración
Estau
País Aragón
Comarca Sobrarbe
'
'
Cabecera {{{cabecera}}}
Capital Broto
Localidaz {{{localidatz}}}
Chentilicio {{{chentilicio}}}
Cheolochía
Acceso
Ríos Río Ara
Largaria
Orientación Norte-Sud
Cheolochía
Tipo
Macizo Pireneus
Mapa
Esta fuella ye escrita en bergotés.

A valle de Broto (en aragonés estándard val de Broto[1]) ya a valle que forma l'Ara mientres o suyo pasar por os municipios de Broto y a parte baixa de Torla, en l'extremo nortoccidental d'a comarca de Sobrarbe. Ya considerada a tal dimpués que o río replague l'augua de l'Arazas, y asinas, pase ta Torla dimpués d'o puande d'os Navarros. D'o cabo aldo d'a cuenca mesma de l'Ara en dicen valle de Buixaruelo. O nombre d'a valle a ormino s'ha documentato como "Vallibroto" por contracción en o parlar autoctono.

Torla ya o nuclio de referencia d'o turismo d'a valle d'Ordesa y d'a parte occidental d'o Parque Nacional. Fincada en a parte mas anguasta d'a valle, a on que nomás i hai que dos barrangos que fayan a baixada d'O Mondiniero d'una mano y d'as Cutas por l'altra: Os barrangos de Lusarre y Cercurán.

A valle, que s'abre mas en a villa de Broto, prencipia de recibir afluyantes en iste lugar: de primeras o Sorrosal d'alto d'o Cotefablo, e dimpués o barrango d'o Furco que baixa dera Punta Trallata (por l'este) e ra Yosa dend'a valle d'Otal por l'ueste.

Os lugars d'Oto y Broto son compartindo agora a cabelera d'a namplación d'a valle, a on que son todas as tiarras de regano. Ista estructuración en forma de ribera s'ha feto de mantener p'abaixo ta o lugar de Saruiset, puasto a on que o río Chate i llega ta esembocar en l'Ara en as planas d'Ubiar. Istas planas son o producto de l'acomulación de l'antigua morrena glacial d'o Cuaternario que s'estendeba t'astí.

Plana d'Ubiar anviasta d'alto d'o lugar de Buesa. Dezaga de tot se puade vier a Penya Canciás, debantando-se por aldo lo que ya p'alavez, tan abaixo, ya a Ribera de Fiscal.

A Plana d'Ubiar ya un contino de viallos sedimentos emplegatos hoi pa fincas de regano, deviditas en cuatro fincas que son principals, d'o norte ta'l sud: Nerines, Xalzar, l'Ubiar y O Chuncar. En o centro de todas ellas se troba l'Ermita de Sant Chorche d'Ubiar y un centro d'interpretación d'oa fauna salvache d'os entornos.

En rematando as planas d'Ubiar, a valle de Broto tian atro anguasdamianto en o Recolón de Bollars, un meandre ta on que bi esaugua o barrango de Fornos y tamién d'a on que emprencipia a pista que puya ta Asín de Broto, o zaguero lugar d'o municipio ta o sud, y puasto d'a on que s'escomienza a Ribera de Fiscal.

Referencias

[editar | modificar o codigo]

Vinclos externos

[editar | modificar o codigo]