Val d'Ordesa

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Val d'Ordesa
A val d'Ordesa dende o Senda d'os Cazataires en a suya parti meya
Administración
Estau
País Aragón
Comarca Sobrarbe
'
'
Cabecera {{{cabecera}}}
Capital
Localidatz {{{localidatz}}}
Chentilicio {{{chentilicio}}}
Cheolochía
Acceso
Ríos Arazas
Largaria
Orientación Este-Ueste
Cheolochía
Tipo
Macizo Pireneus
Mapa

A val d'Ordesa ye a val que orichinó a creyación d'o Parque Nacional d'Ordesa y d'as Tres Serols o 16 d'agosto de 1918 chunto con o macizo d'as Tres Serols, estando dimpués enamplato a la val d'Anyisclo, os Congostos d'Escuaín y a cabecera d'a valle Verde.

A val d'Ordesa incluye una ampla zona de val, altiplanos y tucas (muitas de mas de 3.000 m d'altaria), cuals mugas serían a o norte a crencha Mont Perdito-Mondarruego, que fa de muga con Francia en gran parti, a o sud a crencha Mont Perdito-Acuta y a l'ueste a confluyencia con a val de l'Ara. Tot iste conchunto forma una compleganza fluvial, que a traviés de vals secundarias y saltos d'augua, desemboca en a val d'Ordesa, por a on descurre o río Arazas.

Zonas altas[editar | modificar o codigo]

En as zonas altas destaca una parti d'a crencha Norte, dende o Mont Perdito (3355 m) dica os Cabietos (3034 m), toda una succesión de tucas de mas de 3000 m y en a que s'ubre una gran crepa, a Breca de Roldán, paso "natural" entre Francia y Espanya y que seguntes a falordia fue ubierta por un trucazo d'a espada de Roldán, Durendart. Una mica mas ta o sud d'a Breca se troba a espelunga de Casteret, cual interior ye en gran parti chelato, con columnas y cadreitas de chelo.

A versant norte va descendendo en una succesión de culs y vals glacials, con alticamans saltos d'augua, entre os que destaca o cul y salto d'augua de Cotatuero, a on se troban as famosas clavillas de Cotatuero, unas simplas barras metalicas fincatas en una paret vertical de paso obligato y no aptas ta personas con vertigo.

Zonas baixas[editar | modificar o codigo]

A val d'Ordesa ye una val glacial, con forma de "U", situata a o sudueste d'as Tres Serols, por a on desciende o río Arazas formando bels saltos d'augua. Dende a que prencipia a val, en o cul de Soaso, conoixito como a Coda de Caballo y que pasa por as Gradas de Soaso, una succesión de moltiples saltos d'auguas escaleronatos, dica os saltos d'augua d'o Estreito y a Espelunga.