Oto
|
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
| Oto | |
| Entidat local menor d'Aragón | |
 Lugar d'Oto. | |
| Entidat • País • Provincia • Comarca • Municipio |
Entidat local menor Aragón.svg){kind=small} UescaSobrarbe Broto |
| Partiu chudicial | Boltanya |
| Población • Total |
84 hab. (2005) |
| Altaria • Meyana |
913 m. |
| Distancia • 3 km • 45 km • 107 km |
enta Broto enta l'Aínsa enta Uesca |
| Codigo postal | 22370 |
| Chentilicio | m. Otés; f. Otesa |
| Parroquial • Diocesi • Arcipestrau • Parroquia |
Chaca Biescas Sant Satornil |
| Ríos | Río Ara |
| Coordenadas | |
Oto (Otto en a grafía medieval) ye un lugar aragonés situato en a vall'i Broto en o municipio de Broto y comarca de Sobrarbe, con una población de 84 personas (2005). Ye o lugar mes antigo de la valle d'o cual se'n tien conoixencia, sabendo-se-ne que la ilesia (consagrata ta Sant Satornil) tien mes de ueito siaglos d'antiga.
.JPG)
Oto estió un lugar que pendeba d'ordens monasticas (Orden d'os Hespitalers de Cherusalem) durant gran parte d'a Edat Meya, dica que con as reformas gubernamentals de Martín I L'Humán se lis desproveyó d'as potestaz que teneban sobre o lugar, deixando-se dende ixe diya baixo o fuero d'infanzonía (que en os documentos amaneix como "d'os mesmos dreitos que Exeya") d'as clasicas institucions aragonesas, fendo que d'ixas envueltas enta adebant las chents d'o lugar tenesen debers nomás enta o rei y se potenciase o poder local d'o sinyor.
Como en atras localidaz d'ixa epoca rechidas por o fuero d'infanzonías, as casas con mes fincas encetoron una epoca d'extensión d'os suyos poders, fendo-se propiament sinyorials. Una muestra d'o poder que belunas d'as casas locals plegoron a tener ye la construcción d'una torre desfensiva d'o siaglo XVI, dita Atalaya d'a Foz d'Escala, relacionada d'antigo con Casa Chorche d'o lugar. Ista mena de construccions no teneban una relación solo desfensiva, sique yeran tamién una contrimuestra d'o poder economico de la casa que las alzaba. Atras construccions parellanas se troban en lugars d'o mesmo Sobrarbe como Sant Vicient d'a Buerda u Puertolas, que estando totas d'a mesma epoca, se relacionan con as alteracions que en ixe siaglo bi habió entre las valles pirenencas d'Aragón y Gascunya, que estioron instigadas por a rivalidat d'as monarquías francesa y espanyola.
En a part d'o lugar bi ha una ermita, dita de Sant Sabastián a on se diz que yeran estatas as primeras casas d'o lugar. D'ixe primitivo asentamiento se'n ha conservau la cruz d'o termin.
Fendo una hora y meya de caminada dende o lugar se troba l'atra ermita d'Oto, dita de l'Asumpción. O lugar tien, amás, un cámping y atros servicios vinculatos con o Parque Nacional d'Ordesa y d'as Tres Serols.
Toponimia[editar | modificar o codigo]
O toponimo Oto ye a evolución d'o latín ALTU d'acuerdo con una lei fonetica que perdió fuerza en o sieglo XII y que ha orichinato tamién toponimos como Broto, Ribota y Villota.[1]
Demografía[editar | modificar o codigo]
| ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
| 1990- : población de dreito. Fuent: Intercensal en l'INE, Series de población en l'INE y Relación d'unidatz poblacionals en l'INE. | ||||||||||||||||||
A ilesia[editar | modificar o codigo]
A Ilesia de Sant Satornil d'Oto, que ye la ilesia parroquial d'o lugar,[2] ye una ilesia consagrada ta Sant Satornil, y d'ella nomás a torre ye parti conservada d'os suyos orichens. Tien trazas que la fan semellant t'as de Sarrablo.
A nau tien cinco cuerpos, d'os cuals os tres primers son de trazas romanicas mientres que l'antiguidat d'o que fa cuatreno ha estau imposible de datar. O cinqueno d'os cuerpos pareix indicar, por as suyas trazas, que ye d'o siaglo XVIII.
A nau tien, por baixo d'o campanar, una finestreta, con tres trestallos de piedra, que ye la responsable que os espertos l'haigan relacionau de siempre con as ilesias de Sarrablo.
Bels foratos d'a frontera suya, que son negaus en l'actualidat, revelan que antigament astí bi heba habito atras construccions mas chiquetas, entre ellas, un atrio debaixo d'o campanar.
Fiastas[editar | modificar o codigo]
- 20 de chinero, fiasta d'hibierno fendo honor ta Sant Sabastián.
- O segundo sabado de mayo, romería de l'Asumpción.
- 15 d'agosto, Fiasta Mayor fendo honor ta Santa María de l'Asumpción.
Referencias[editar | modificar o codigo]
- ↑ (es) Paul M. Lloyd: Del latín al español. Editorial Gredos, 2003, pp 308-309.
- ↑ (es) Parroquias del Arciprestazgo de Biescas en o sitio web d'a Diocesi de Chaca.
Vinclos externos[editar | modificar o codigo]
- (an) Estatisticas d'Oto en o portal AragonEsAsí.
- (es) A ilesia d'Oto en o portal Romanico Aragonés.com.
- (es) Oto en o portal ValleBroto.com Turismo y excursions en a redolada.
- (es) Información d'Oto en LosPirineos.info.