Río Xate

Iste articlo ye escrito con as normas graficas EFA. Si quiers, puez aduyar cambiando a la grafía oficial de Biquipedia y sacando dimpués ista plantilla.

Xate Chate
O Xate, en a par de Saruiset, de tot chelato en un maitín d'hibierno.
Administración
Estaus	{{{estaus}}}
Territorios	Aragón
Cheografía
Longaria	14 km
Altaria d'o naixedero	1960 m
Naixedero	Faixa de l'Estallo, Sierra d'as Cutas
Desembocadura	Río Ara, en Saruiset.
Superficie d'a cuenca	{{{cuenca}}} km²
Cabal meyano	{{{cabal}}} m³/s
Mapa

O Xate u Ixate (en castellano río Chate) ye un río d'o norte d'Aragón, afluent de l'Ara a man de Saruiset. O Xate naixe d'a man meridional d'a Sierra d'as Cutas, en a faldada d'a Punta Cuta (2236 m) que per o canto norte tien ya bien a Faixa de Pelai d'a valle d'Ordesa. A crestera d'as Cutas s'achunta per astí con l'Estatón d'a Noguera (2133 m) y lo Cerro d'a Canya (2004 m) y tranca per a man oriental una cul conoixita como a Faixa de l'Estallo d'on que lo río ne baixa con a forma d'un chicot barranco, dito Glera de Borrué (Glera' Borrué) ent'a Plana d'as Gloces, en a par de Fanlo, con una trachectoria quasi de tot linial, per a dita Plana Truxana.

De vez que sopera Fanlo y ent'adebant, o río chira quasi 300º ta acomodar-se con as auguas que baixan d'o barranco' solano y altros que s'irán unindo enta er dica que desaugue en l'Ara. Ye en ixe transecto quan a carretera Fanlo-Saruiset en resigue o camín.

En a par d'a suya desembocadura, en o trianglo d'entre Saruiset, as faixas d'As Comas y ra Ermita de Sant Chorche, o Xate ha formato una planeta aluvial de gleras y cantizos, per a on que se gosa a desbrancar, fendo diversas ramas en es suyos zagueros metros. D'ista desposición d'a suya desembocadura es sarvisianos n'han dito siempre Os Xates, como si talment fuesen més d'uno es ríos.