Atletismo

De Biquipedia
Translate icon.svg Iste articlo ye escrito con as normas graficas EFA. Si quiers, puez aduyar cambiando a la grafía oficial de Biquipedia y sacando dimpués ista plantilla.
Articlo d'os 1000
Logo olimpico de l'atletismo.

L'atletismo ye un esporte que consiste en a realización de diferents prebas d'obchectivos y actividaz diferents. Se pueden clasificar en 3 apartatos: cursas, concursos (saltos y lanzamientos) y prebas combinatas (heptatlón y decatlón) reglamentatas por World Athletics (dica 2019 Asociación Internacional de Federacions d'Atletismo, IAAF por as suyas sieglas en anglés).

Atletismo proviene d'a parola griega "athlos" (αθλος) que significa luita, competencia.

L'atletismo ye un d'os pocos esportes practicatos de forma tradicional mundialment, mesmo en l'ambito aficionato como en as numerosas competicions de toz os rans que se fan. A simplicidat y os pocos medios necesarios ta la suya practica explanican en parti iste exito. Os primers vestichios de concursos atleticos se remontan a civilizacions antigas.

Os Chuegos Olimpicos son a preba internacional mas conoixita. Se celebran cada cuatre anyos dende 1896 y l'atletismo ye a disciplina mas important en éls. Dende 1982, a IAAF ye l'organismo encargato d'a reglamentación, y creyó normas ta finalizar con o período amateur d'a disciplina. O primer Campionato d'o Mundo d'Atletismo s'organizó en 1983 y actualment se fan cada dos anyadas dende 1991.

Prebas oficials[editar | modificar o codigo]

Prebas oficials a o Campionato Mundial y Chuegos Olimpicos[1]
Cursas Marcha Brincos Tiradas Prebas combinatas
Cursas de velocidat Cursas de meya distancia Cursas de larga distancia Obstaclos Relevos
60 m[2]
100 m
200 m
400 m
800 m
1.500 m
3.000 m[2]
5.000 m
10.000 m
Campo a traviesa
Maratón
60 m cletas[2]
100 m cletas
110 m cletas
400 m cletas
3.000 m obstaclos
4 x 100 m
4 x 400 m
20 km
35 km
Largaria
Triple brinco
Altaria
Percha
Peso
Disco
Martiello
Chavalina
Pentatlon[2]
Heptatlon
Decatlon

Competicions mas importants[editar | modificar o codigo]

Récords d'o mundo[editar | modificar o codigo]

Usain Bolt (dreita) en a cursa d'o récord d'o mundo de 200 metros.

Masculins en prebas olimpicas[editar | modificar o codigo]

Actualizau a 14 de d'octubre de 2022 [3]

Preba Marca Atleta/País Calendata Lugar Video
100 m
Progresión
9"58 Usain Bolt
Flag of Jamaica.svg (Chamaica)
16 d'agosto de 2009 Berlín [1]
200 m
Progresión
19"19 Usain Bolt
Flag of Jamaica.svg (Chamaica)
20 d'agosto de 2009 Berlín [2]
400 m
Progresión
43"03 Wayde van Niekerk
Flag of South Africa.svg (Sudafrica)
14 d'agosto de 2016 Río de Janeiro
800 m
Progresión
1'40"91 David Rudisha
Flag of Kenya.svg (Kenya)
9 d'agosto de 2012 Roma
1.500 m
Progresión
3'26"00 Hicham El Guerrouj
Flag of Morocco.svg (Marruecos)
14 de chulio de 1998 Roma [3]
5.000 m
Progresión
12:35,36 Joshua Cheptegei
Flag of Uganda.svg (Uganda)
14 d'agosto de 2020 Mónegue
10.000 m
Progresión
26'11"00 Joshua Cheptegei
Flag of Uganda.svg (Uganda)
7 d'octubre de 2020 Valencia
Maratón
Progresión
2:01:09 Eliud Kipchoge
Flag of Kenya.svg (Kenya)
25 de setiembre de 2022 Berlín
110 m cletas
Progresión
12"80 Aries Merritt
Flag of Cuba.svg (Cuba)
7 de setiembre de 2012 Bruselas
400 m cletas
Progresión
45"94 Karsten Warholm
Flag of Norway.svg (Noruega)
3 d'agosto de 2021 Tokio
3.000 m obstaclos
Progresión
7´53"63 S. S. Shaheen
Flag of Qatar.svg (Qatar)
3 de setiembre de 2004 Bruselas
Altaria
Progresión
2,45 m Javier Sotomayor
Flag of Cuba.svg (Cuba)
27 de chulio de 1993 Salamanca [4]
Percha
Progresión
6,21 m Armand Duplantis
Flag of the United States.svg (Estaus Unius)
24 de chulio de 2022 Eugene [5]
Largaria
Progresión
8,95 m Mike Powell
Flag of the United States.svg (Estaus Unius)
30 d'agosto de 1991 Tokio [6]
Triple brinco
Progresión
18,29 m Jonathan Edwards
Flag of the United Kingdom (3-5).svg (Reino Uniu)
7 d'agosto de 1995 Göteborg |[7]
Peso
Progresión
23,37 m Ryan Crouser
Flag of the United States.svg (Estaus Unius)
18 de chunio de 2021 Eugene
Disco
Progresión
74,08 m Jürgen Schult
Flag of East Germany.svg (RDA)
6 de chunio de 1986 Neubrandenburg [8]
Martiello
Progresión
86,74 m Yuriy Sedykh
Flag of the Soviet Union.svg (URSS)
30 d'agosto de 1986 Stuttgart [9]
Chavalina
Progresión [4]
98,48 m
(actual)
Jan Železný
Flag of the Czech Republic.svg (Checoslovaquia)
25 de mayo de 1996 Jena [10]
104.80 m (antigo) Uwe Hohn
Flag of East Germany.svg (RDA)
20 de chulio de 1984 Berlín Este [11]
20 km marcha
Progresión
1h16'36" Yusuke Suzuki
Flag of Japan.svg (Chapón)
15 de marzo de 2014 Nomi
50 km marcha
Progresión
3h32:33 Yohann Diniz
Flag of France.svg (Francia)
15 d'agosto de 2014 Zürich
Relevos
4 × 100 m

Progresión
36"84 Flag of Jamaica.svg Nesta Carter
Flag of Jamaica.svg Michael Frater
Flag of Jamaica.svg Yohan Blake
Flag of Jamaica.svg Usain Bolt
11 d'agosto de 2012 Londres
Relevos
4 × 400 m
Progresión
2´54"29 Flag of the United States.svg A. Valmon
Flag of the United States.svg Quincy Watts
Flag of the United States.svg H.B. Reynolds
Flag of the United States.svg M. Johnson
22 d'agosto de 1993 Stuttgart [12]
Decathlón
Progresión
9.126 p Kévin Mayer 15/16 de setiembre de 2018 Talance

Femenins en prebas olimpicas[editar | modificar o codigo]

Actualizau a 15 d'octubre de 2022 [3]

Preba Marca Atleta/País Calendata Lugar Video
100 m
Progresión
10"49 Florence Griffith
Flag of the United States.svg (Estaus Unius)
16 de chunio de 1988 Indianapolis [13]
200 m
Progresión
21"34 Florence Griffith
Flag of the United States.svg (Estaus Unius)
29 de setiembre de 1988 Seúl [14]
400 m
Progresión
47.60 Marita Koch
Flag of East Germany.svg (RDA)
6 d'octubre de 1985 Canberra [15]
800 m
Progresión
1:53.28 Jarmila Kratochvílová
Flag of the Czech Republic.svg (Checoslovaquia)
23 de chulio de 1983 Munich [16]
1.500 m
Progresión
3:50.07 Genzebe Dibaba
Flag of Ethiopia.svg (Etiopia)
17 de chulio de 2015 Mónegue
5.000 m
Progresión
14:06.62 Letesenbet Gidey
Flag of Ethiopia.svg (Etiopia)
7 d'octubre de 2020 Valencia
10.000 m
Progresión
29:17.45 Letesenbet Gidey
Flag of Ethiopia.svg (Etiopia)
8 de chulio de 2021 Hengelo
Maratón
Progresión
2h15´25" Brigid Kosgei
Flag of Kenya.svg (Kenya)
13 d'octubre de 2021 Chicago
100 m cletas
Progresión
12"12 Tobi Amusan
Flag of Nigeria.svg (Nigeria)
24 de chulio de 2022 Eugene
400 m cletas
Progresión
50"86 Sydney McLaughlin
Flag of the United States.svg (Estaus Unius)
8 d'agosto de 2003 Eugene
3.000 m obstaclos
Progresión
8:44.32 Beatrice Chepkoech
Flag of Kenya.svg (Kenya)
22 de chulio de 2018 Mónegue
Altaria
Progresión
2,09 m Stefka Kostadinova
Flag of Bulgaria.svg (Bulgaria)
30 d'agosto de 1997 Roma [17]
Largaria
Progresión
7,52 m Galina Chistyakova
Flag of the Soviet Union.svg (URSS)
11 de chunio de 1988 Leningrado [18]
Percha
Progresión
5,06 m Yelena Isinbayeva
Flag of Russia.svg (Rusia)
28 d'agosto de 2009 Zúrich [19]
Triple
Progresión
15,74 m Yulimar Rojas
Flag of Cuba.svg (Cuba)
20 marzo de 2022 Belgrado [20]
Peso
Progresión
22,63 m Natalya Lisovskaya
Flag of the Soviet Union.svg (URSS)
7 de chunio de 1987 Moscú
Disco
Progresión
76,80 m m Gabriele Reinsch
Flag of East Germany.svg (RDA)
9 de chulio de 1988 Neubrandenburg
Martiello
Progresión
82,98 m Anita Wlodarczyk
Flag of Poland.svg (Polonia)
22 d'agosto de 2016 Varsovia
Chavalina Progresión [5] 72,28 m
(actual)
Barbora Špotáková
Flag of the Czech Republic.svg (Chequia)
13 de setiembre de 2008 Stuttgart [21]
80,00 m (antigo) Petra Felke
Flag of East Germany.svg (RDA)
9 de setiembre de 1988 Potsdam [22]
Heptatlón
Progresión
7.291 p Jackie Joyner
Flag of Lithuania.svg (Lituania)
23-24 de setiembre de 1988 Seúl
20 km marcha
Progresión
1h23'49" Yang Jiayu
Flag of the People's Republic of China.svg (China)
20 de marzo de 2021 Huangshan
50 km marcha
Progresión
4h08'25" Liu Hong
Flag of Portugal.svg (Portugal)
9 de marzo de 2019 Huangshan
Relevos 4x100 m
Progresión
40"82 Flag of the United States.svg (Estaus Unius) 10 d'agosto de 2012 Londres
Relevos 4x400 m
Progresión
3:15.17 Flag of the Soviet Union.svg (URSS)
Flag of the Soviet Union.svg T. Ledovskaya
Flag of the Soviet Union.svg Olga Nazarova
Flag of the Soviet Union.svg Mariya Pinigina
Flag of the Soviet Union.svg Olga Bryzgina
1 d'octubre de 1988 Seúl

Prencipals atletas d'Aragón[editar | modificar o codigo]

Categoría principal: Atletas d'Aragón.

Se veiga tamién[editar | modificar o codigo]

Referencias[editar | modificar o codigo]

  1. (en) Prebas oficials d'atletismo seguntes l'IAAF
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 Prebas indoor
  3. 3,0 3,1 Récords d'o mundo femenins seguntes l'IAAF.
  4. En l'anyo 1986 se introdució un nuevo modelo de chavalina
  5. En o anyo 1999 se introdució un nuevo modelo de chavalina.

Vinclos externos[editar | modificar o codigo]


Prebas oficials d'atletismo Athletics pictogram.svg

60 metros lisos | 100 metros lisos | 200 metros lisos | 400 metros lisos | 800 metros lisos | 1.500 metros lisos | 3.000 metros lisos | 5.000 metros lisos | 10.000 metros lisos | Meya maratón | Maratón | 60 metros cletas | 100 metros cletas | 110 metros cletas | 400 metros cletas | 3.000 metros obstaclos | 20 km marcha | 50 km marcha | Brinco de largaria | Brinco d'altaria | Triple brinco | Brinco con percha| Tirada de peso| Tirada de disco | Tirada de chavalina |Tirada de martiello | Relevos 4x100 | Relevos 4x400 | Pentatlón | Heptatlón | Decatlón


Progresión de récords mundials d'atletismo masculins Athletics pictogram.svg

Velocidat: 60 m lisos | 100 m lisos | 200 m lisos | 400 m lisos | Meya distancia: 800 m lisos | 1.500 m lisos | Milla | 2.000 m lisos | 3.000 m lisos | Luenga distancia: 5.000 m lisos | 10.000 m lisos | 1 hora | Meya maratón | Maratón | Cletas: 60 m cletas | 100 m cletas | 110 m cletas | 400 m cletas | Obstaclos: 3.000 m obstaclos | Brincos: Brinco de largaria | Brinco d'altaria | Triple brinco | Brinco con percha | Tiradas: Tirada de peso | Tirada de disco | Tirada de chavalina | Tirada de martiello | Prebas combinadas: Pentatlón | Heptatlón | Decatlón | Relevos: Relevos 4x100 | Relevos 4x400 | Marcha: 20 km marcha | 35 km marcha | 50 km marcha |

Progresión de récords mundials d'atletismo femenins Athletics pictogram.svg

Velocidat: 60 m lisos | 100 m lisos | 200 m lisos | 400 m lisos | Meya distancia: 800 m lisos | 1.000 m lisos | Milla | 1.500 m lisos | 2.000 m lisos| 3.000 m lisos | Luenga distancia: 5.000 m lisos | 10.000 m lisos | 1 hora | Meya maratón | Maratón | Cletas: 60 m cletas | 80 m cletas | 100 m cletas | 400 m cletas | Obstaclos: 3.000 m obstaclos | Brincos: Brinco de largaria | Brinco d'altaria | Triple brinco | Brinco con percha | Tiradas: Tirada de peso | Tirada de disco | Tirada de chavalina | Tirada de martiello | Prebas combinadas: Pentatlón | Heptatlón | Decatlón | Relevos: Relevos 4x100 | Relevos 4x400 | Marcha: 5.000 m marcha | 10 km marcha | 20 km marcha | 35 km marcha | 50 km marcha

Progresión de récords mundials d'atletismo mixtos Athletics pictogram.svg

Cletas: Relevos 4x100

Mundials | Olimpicos Athletics pictogram.svg
Africa | America d'o Norte, Central y Caribe | America d'o Sud | Asia | Europa | Oceanía Athletics pictogram.svg