Anyo

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Articlo d'os 1000

Un anyo (d'o latín annus)[1] ye un periodo temporal de 365 días de durada y representa alto u baixo lo tiempo que tarda a Tierra en fer una vuelta arredol d'o Sol. Con as horas que sobran s'estableix cada cuatre anyos que o mes de febrero tienga un día de mas, y alavez se diz que l'anyo ye un anyo bisiesto. Por extensión, tamién se fa servir a palabra "anyo" ta referir-se a o periodo orbital de cualsiquier atro planeta, y mesmo s'aplica tamién a d'atros ciclos orbitals d'atros cuerpos celestes.

Un anyo se divide en doce meses, encara que tamién se puet considerar que se divide en cuatre estacions. Os meses por un regular son formatos por 30 u 31 días (menos o mes de febrero, que nomás que en tiene 28 u 29 os anyos bisiestos) y as estacions son formatas alto u baixo por cuatre meses, encara que bellos meses tienen os primers días en una estación y os zagueros en a siguient. Os meses de l'anyo son chinero, febrero, marzo, abril, mayo, chunio, chulio, agosto, setiembre, octubre, noviembre y aviento; as cuatre estacions son primavera, verano, agüerro y hibierno.

Ditos y mazadas[editar | modificar o codigo]

  • Anyo de pilas secas, as bolsas vacías, as tripas lasas y t’o fuego as ruecas.[2]
  • «vale mas plegar a tiempo que madrugar un anyo»[3]

Veyer tamién[editar | modificar o codigo]

Referencias[editar | modificar o codigo]

  1. (es) Francho Nagore Laín: Vocabulario de la Crónica de San Juan de la Peña (versión aragonesa, s. XIV), Universidat de Zaragoza, 2021, ISBN 978-84-1340-315-1, p.75
  2. (es) ParemioRom (Paremiología romance: refranes meteorológicos y territorio) d'a Universidat de Barcelona
  3. (an) Chusé Antón Santamaría Loriente: Chiqueta comparanza de paremias oczitanas, franzesas e aragonesas, Fuellas 228-229, Consello d'a Fabla Aragonesa, 2015, ISSN 1132-8453, pp. 17-19.