Palacio d'Aquisgrán

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Reconstitución d'a posible apariencia d'o Palacio de Carlos Magno en Aquisgrán.

Mapa semplificato: 1 = sala d'as asambleas ; 2 = porche ; 3 = Tresoro y archivos ; 4 = galería d'unión ; 5 = tribunal y guarnivión ; 6 = metatorium ; 7 = curia ; 8 = secretarium ; 9 = capiella ; 10 = atrium ; 11 = tiermas

O Palacio d'Aquisgrán estió un conchunto d'edificacions de tipo residencial, politico y relichioso, que fue esleito por l'emperador Carlos Magno ta convertir-se en o centro d'o poder carolinchio. Iste Palacio yera situato en l'actual ciudat d'Aquisgrán, en o norueste d'Alemanya, en o Land de Renania d'o Norte-Westfalia.

As partes prencipals d'o Palacio carolinchio se construyoron en a zaguera decada d'o sieglo VIII (anyos 790), encara que os treballos continoron dica la muerte d'o mesmo emperador Carlos Magno en 814. Qui disenyó os planos d'o Palacio estió Eudes de Metz, en inscribindo ista obra en o programa de renovación politica d'o reino que miraba de fer l'emperador Carlos Magno.

A mayor parte d'o Palacio ye hue destruita, encara que contina en piet a Capiella palatina d'Aquisgrán, considerata uno d'os tresoros de l'arquitectura carolinchia, y tamién un eixemplo caracteristico de l'arquitectura d'a dita Renaixencia carolinchia.

Contexto y historia d'o Palacio

O Palacio antis de Carlos Magno

A construcción d'Aquisgrán, miniatura de Jean Fouquet, en as Grandes Chroniques de France, d'o sieglo XV. Carlos Magno i apareix en primer plan.

Mientres l'Imperio Romano, o lugar a on hue ye a ciudat d'Aquisgrán fue esleito ta residencia porque yera amanato a unas fuents termals, y tamién por a suya posición militar estratechica t'a provincia de Chermania. Dita alavez Aquae Granni, se construyoron en o lugar unas termas en una superficie de 20 hectarias, que s'emplegaron entre o sieglo I y o sieglo IV. Ista ciudat romana creixió estreitament unita a istas tiermas, seguntes un disenyo urbán en plan hipodamico clasico que sustituiba a l'anterior campamento lechionario. Se i construyó dentro d'o complexo un palacio, que s'emplegaba ta residencia d'o gubernador d'a provincia romana u mesmo d'o propio emperador si yera menester. Sindembargo, en o sieglo IV, a ciudat y o palacio fuoron destruitos en as ditas invasions barbaras.

O rei franco Clodoveu I fació d'a ciudat de París a capital d'o suyo reino, o Reino Franco, pero o Palacio d'Aquisgrán fue albandonato dica l'aparición d'a familia d'os carolinchios. Os mayordombres de Palacio pipinidas bi facioron bellos treballos de restauración, pero o Palacio d'Aquisgrán no yera en ixas envueltas mas que una mas entre muitas atras residencias reyals que s'estendillaban por o reino franco. A cort franca yera nomada ta no esgotar pas os recursos d'os lugars a on bi yera, y os monarcas se tresladaban seguntes os escaicimientos por o suyo reino. Sindembargo, arredol de 765, Pipín III o Breve bi fació construir un palacio dencima d'os repuis de l'antigo edificio romano; ordenó tamién a restauración d'as tiermas, encara que fació destruir os suyos idolos pagans. Dende que plegó ta o poder en 768, Carlos Magno bi dormió, en Aquisgrán, encara que tamién dormió en atras ciudaz d'Austrasia. Arredol de 790, sindembargo, Carlos Magno prenió a decisión d'instalar-se en una residencia permament, ta poder gubernar con mayor eficacia o suyo imperio.

A elección d'Aquisgrán

Estatua de Carlos Magno en a Casa d'a Villa d'Aquisgrán.

Carlos Magno esleyó a ciudat d'Aquisgrán ta lugar permanent d'a suya residencia dimpués d'una mesurata reflexión, y prenió ista decisión en un momento clau ta o suyo reinato. Dimpués d'estar o rei d'os francos, Carlos Magno heba feito muitas expedicions militars, que li permitioron d'augmentar o suyo tresoro, pero amás li permitioron tamién augmentar o territorio d'o suyo reino, especialment ta l'este, en os antigos territorios d'a Chermania romana. Carlos Magno heba conquerito a Saxonia pagana entre 772 y 780, pero os saxons resistiban, fendo asinas que bi hese guerras continas con os saxons, con una durada total de treinta anyadas. Carlos Magno finalment trencó o sistema anterior que heba heredato d'os francos d'una oste chermanica itinerant que se tresladaba de dominio en dominio a traviés d'o reino y consiguió devantar una autentica capital. Por a suya edat, Carlos Magno disminuyó o ritmo d'as suyas expedicions militars y, dimpués de 806, ya no albandonó mai Aquisgrán.

T'a decisión presa por Carlos Magno, estió decisiva a propia situación cheografica d'a ciudat d'Aquisgrán: o lugar se trobaba situato en o centro d'os dominios patrimonials d'a dinastía carolinchia, en Austrasia, una rechión que amás yera a rechión d'orichen d'a familia, a l'este d'o río Mosa, y Aquisgrán yera amás en un cruce de carreras y a o canto d'un afluent d'o río Rin, o río Wurm. Asinas, Carlos Magno cedió l'administración d'os suyos dominios en o sud a o suyo fillo Loís, que se convertió en rei d'Aquitania. Asinas, con o flanco sud d'o suyo reino controlato por o suyo fillo, Carlos Magno quedó libre ta residir en o norte.

L'Imperio Carolinchio y a suya capital, Aquisgrán, a prencipios d'o sieglo IX.

Amás, en estar instalato en Aquisgrán li permetió tamién a Carlos Magno de tener un mayor control sobre os asuntos referents a os saxons. Carlos Magno notó tamién as utilidaz que teneba vivir en iste lugar: arredolato de selvas con muita cazata, Carlos Magno pensaba tamién fer muitas cazatas en os territorios d'arredol, en estar en ixas envueltas una actividat favorita d'a nobleza. Antiparte, cuantas mas anyadas teneba, a l'emperador mas li cuacaba de poder disponer d'os manantials d'aiguas calentas d'Aquisgrán.

Os documentos d'epoca carolinchia nos charran de Carlos Magno como d'un «Nuevo emperador Costantín O Gran»: ta seguir con ixe papel, li caleba una capital y un palacio imperial dignos d'ixe nombre. Asinas, Carlos Magno preferió albandonar a ciudat de Roma, l'antiga capital imperial, en mans d'o Papa. Sindembargo, a suya rivalidat con l'Imperio Bizantín portó a Carlos Magno ta construir un suntuoso palacio. Amás amás, en ixas envueltas s'incendió o Palacio de Worms, en 793, un feito que portó tamién a la construcción d'o nuevo Palacio en Aquisgrán.

Un prochecto important confiato a Eudes de Metz

Eginardo ye o biografo de Carlos Magno; por a suya obra tenemos conoixencia d'o nombre de l'arquitecto d'o Palacio (miniatura d'o sieglo XIV u XV).

Os historiadors no tienen guaire datos biograficos de l'arquitecto d'o Palacio d'Aquisgrán, Eudes de Metz. Ye citato en un texto d'Eginardo (naixito arredol de 775 y muerto en 840), o biografo de Carlos Magno. Tot fa suposar que Eudes de Metz yera un sacerdot con conoixencias culturals, que conoixeba muit bien as artes liberals, y particularment o quadrivium. Pareix que amás heba lechito tamién os tractatos d'Arquitectura de Marco Vitruvio.

A decisión de construir o Palacio se prenió a finals d'a decada compresa entre 780 y 790, u mesmo a prencipios d'a decada posterior, cuan Carlos Magno no yera encara emperador. As obras d'o Palacio prencipioron en 794 y continoron cuantas anyadas. Aquisgrán se convertió a escape en a residencia favorita d'o rei, que dimpués de 807 cuasi no albandonó nunca a ciudat d'Aquisgrán y o suyo Palacio. Como no tenemos prou documentación d'ixas calendatas, no conoixemos cuants obrers fuoron emplegatos ta construir-lo, encara que por as dimensions d'o palacio se puet deducir que bi habió muitos treballadors en as suyas obras.

O plan de treballo d'a obra yera d'una gran semplicidat cheometrica: Eudes de Metz decidió de conservar o recorrito d'as antigas carreras romanas d'o lugar, en inscribindo o palacio en un cuadrato de 360 piez carolinchios ta cada canto, ye decir, 120 metros. Iste cuadrato delimitaba asinas una superficie total de 20 hectarias, que yera dividita en cuatre por un eixe norte-sus (corresponent a una galería de mampostería) y un eixe este-ueste (corresponent a una antiga carrera prencipal romana, o decumán). En a zona norte d'o cuadrato bi heba a sala de l'Asamblea, a o sud a capiella palatina. L'arquitecto debuxó un trianglo ta l'este ta unir as termas con o complexo palatín. Os dos edificios mas conoixitos son a sala d'as asambleas (hue desapareixita) y a capiella palatina, que actualment fa parte d'a Seu d'a ciudat. A resta d'os edificios ye encara hue poco conoixita: a sobén construitos en colombage (u entramato), en fusta y en ladriello, han desapareixito dende ixas envueltas. En zaguer lugar, todo o complexo palatín yera encerclato por una muralla.

A instalación en Aquisgrán d'a Cort imperial y as propias obras de construcción d'iste complexo palatín facioron crecer l'actividat urbana d'a ciudat d'Aquisgrán, que fue enamplata a finals d'o sieglo VIII por primera vegata y a prencipios d'o sieglo IX por segunda vegata, porque os artesans y os mercaders se hi heban instalato, amán d'a Cort, amás de que bels d'os grans sinyors d'o reino s'heban tamién instalato en a ciudat. Os miembros de l'Academia palatina, y tamién os consellers de l'emperador Carlos Magno, como Eginardo u Angilberto de Centula, yeran propietarios d'una casa arredol d'o palacio.

A sala de l'asamblea

Localización d'a sala de l'asamblea en o Palacio (en royo).

A gran sala de l'Asamblea (aula regia o aula palatina en latín), que yera situata a o norte d'o complexo palacín, se destinaba a recullir as «queixas chenerals», una vegata cada anyada. Ista Asamblea yera una reunión d'os Grans d'o reino (y dimpués de l'imperio), ye decir, altos dignatarios que teneban en as suyas mans os resortes d'o poder: contes, fidelis y vasallos d'o rei, bispes y abats. L'Asamblea cheneral se feba a ormino en o mes de mayo; os partecipants en l'Asamblea bi discutiban d'os asuntos politicos y chudicials d'importancia. Os capitolarios, redactatos por os escribas d'a chancillería d'Aquisgrán resumiban, por escrito, as decisions que s'heban preso. Tamién se feban en iste edificio as ceremonias oficials, y as recepcions d'os embaixadors de reinos foranos. Describindo a ceremonia de coronación de Ludovico Piu (Loís, o fillo de Carlos Magno), Ermoldo o Negro diz que Carlos Magno charraba «dende l'alto d'o suyo trono d'oro».

A basilica de Tréveris en Alemanya ye fácil que fuese o modelo ta la sala de l'Asamblea d'o Palacio d'Aquisgrán.

As dimensions d'a sala (1.000 m²) yeran pensatas ta recibir simultaniament à bels centenars de personas: encara que iste edificio no ha plegato pas dica nusatros, sapemos que mediba 47,42 metros de longaria por 20,76 metros d'amplaria, y con una altaria de 21 metros. A suya planta pareixe inspirata en a dita aula palatina romana de Tréveris. A estructura de l'edificio yera de ladriellos y a suya forma yera a d'una basílica con tres abside: o mes gran (17,2 metros), situato a l'ueste, yera destinato a vivienda d'o monarca y d'o suyo grupo de personalidaz mas amanato. Os atros dos absides yeran má chicoz, y se trobaban a o norte y a o sud. A luz dentraba en l'edificio a traviés de dos filas de finestras. O suyo interior ye fácil que hese estato ornato con pinturas en representando escenas d'heroes de l'Antigüedat y tamién contemporanios. Una galería en fusta arredolaba tot l'edificio, entre as dos filas de finestras. Dende ista galería yera posible l'anvista sobre o mercato que se feba a o norte d'o palacio. Se dentraba en o palacio en trescruzando por una galería porticata que se trobaba a o sud d'a sala. L'absidiolo sud tallaba en dos ista dentrada.

A Capiella palatina

Articlo prencipal: Capiella palatina d'Aquisgrán

Descripción

Anvista tallata d'a capiella palatina.

A capiella palatina se trobaba a l'atro canto d'o complexo palatín, enta o sud. A capiella yera unita a la dita aula regia por meyo d'una galería de mampostería. Ista capiella representaba atro aspecto d'o poder de Carlos Magno, o poder relichioso. O Papa Lión III consagró l'edificio en 805, en adedicando-lo a la Virchen María.

Os clerigos que teneban a o suyo cargo a capiella ocupaban cuantos edificios, que teneban una planta en forma de cruz latina: a l'este una curia, a o norte y a o sud unas oficinas u arias de treballo y a l'ueste un antecuerpo (Westbau) y un atrio con exedras. Sindembargo, a pieza central yera a capiella, cubierta por una cupula octogonal, con un diametro de 16,54 metros y una altaria de 31 metros. 8 macizos pilars soportaban o peso d'as grans arcadas. En a planta baixa, una nau colateral arredolaba a nau situata sota a cupula; yera en iste lugar a on yeran on servidors d'o palacio.

O trono de Carlos Magno en a capiella palatina.

As dos plantas superiors (tribunas) teneban anvistas ta o espacio central de l'edificio a traviés de finestras de meyo punto con columnas. O perimetro interior formaba un octogono, pero o costato exterior formaba un poligono de 16 cantos. A capiella teneba dos coros, que se trobaban a este y a ueste d'a capiella. O monarca sedeba en un trono formato por placas de marbre blanco, en a primera planta, a l'ueste; se trobaba rodiato d'os personaches mas amanatos d'a suya Cort. Asinas, podeba gozar d'anvistas ta tres altars: l'altar d'o Salvador, que yera a o suyo frent, l'altar d'a Virgen en a planta baixa y l'altar de Sant Per Apóstol, a o fondo d'o coro oriental.

Carlos Magno quereba una decoración suntuosa ta ornar a suya capiella, y asinas heba feito fundir en una fundición amanata a Aquisgrán unas puertas macizas de bronce. Os muros yeran revestitos de marbre y de piedras policromatas. As columnas, que encara hue son visibles, fuoron arrancatas d'edificios d'as ciudaz italianas de Ravena y de Roma ta ser reemplegatas en l'edificio, con l'autorización d'o Papa Adrián I.

Anvista interior d'o octogono.

Os muros y a cupula yeran cubiertos por mosaicos, realzatos por luminarias y por a luz exterior que dentraba por os finestrals. Eginardo, en a suya Vida de Carlos Magno (escrita arredol de 825-826), mos transcribe una descripción de l'interior d'a capiella palatina:

[...] Tamién construyó [Carlos Magno] en Aquisgrán una basilica de extrema belleza, que ornó con oro y plata y candelabros, y tamién de balaustradas y puertas macizas de bronce; y, como no podeba procurar-se en atro lugar as columnas y os marbres que caleban ta la suya construcción, as fació venir dende Roma y dende Ravena. [...] Li donó con largueza vasos sagramentals d'oro y de plata y con una cantidat suficient de vestimentas sacerdotals [...].

Simbolismo

Anvista de l'octogono d'a capiella.

Eudes de Metz paró prou cuenta tuvo d'o simbolismo cristiano de cifras y numeros. L'edificio se concebió como una representación d'a Cherusalem celestial (ye decir, d'o reino de Dios), tal como se describiba en l'Apocalipsi. O perimetro exterior d'a cupula mediba exactament 144 piez carolinchios, mientres que o perimetro d'a Cherusalem celestial, una ciudat ideal planificata t'os ánchel, es de 144 codos. O mosaico d'a cupula, que hue se troba cubierto por una restauración d'o sieglo XIX, mostraba a fegura de Cristo mayestatica acompanyado por os 24 viellos de l'Apocalipsi. Atros mosaicos, en as bovedas d'a nau lateral, recuperan ista tematica en representar a la Cherusalem celestial. En zaguer puesto, a cadiera reyal de Carlos Magno, en o primer piso a l'ueste, se trobaba situada sobre o seteno escalón d'un estrato.

A resta de edificios

O tresoro y os archivos

O tresoro y os archivos d'o palacio se trobaban en una torre adosata a la gran sala, a o norte d'o complexo. O chambelán yera l'oficial responsable d'o tresoro y d'a guardarropía d'os sobirans. L'administración d'as finanzas yera responsabilidat de l'archicapellán, que yera adudato por un tresorero. O tresoro reuniba as donacions que alportaban os Grans d'o Reino en as asambleas chenerals u os regalos d'os embaixadors, ye decir, una heteroclita colección d'obchectos que incluyiba dende libros preciosos dica as armas y a vestimenta. Antiparte, o rei mercaba mercadería a os mercaders que vesitaban Aquisgrán.

Los archivos se trobaban baixo a responsabilidat del canceller. A Cancellería feba servir cuantos escribas y notarios que reflectaban por escrito os diplomas, as capitulars u a correspondencia reyal. Os treballadors d'as oficinas d'o rei yeran a sobén clerigos d'a mesma capiella.

A galería d'enlace

Localización d'a galería d'enlace en o Palacio (en royo).

Ista pachina actualment ye traducindo-se.

Referencias

Bibliografía

• (fr) Alain Erlande-Brandeburg, Anne-Bénédicte Erlande-Brandeburg: Histoire de l'architecture française, tomo 1: du Moyen Âge à la Renaissance, IVème - XVIéme siècle, 1999, París, Éditions du Patrimoine, ISBN 2856203671
• (fr) Gabrielle Démians D’Archimbaud: Histoire artistique de l'Occident médiéval, París, Colin, 3ème édition, 1968, 1992, ISBN 2200313047
• (fr) Marcel Durliat: Des barbares à l'an Mil, París, éditions citadelles et Mazenod, 1985, ISBN 2850880205
• (fr) Jean Favier, Charlemagne: París, Fayard, 1999, ISBN 2213604045
• (fr) Jean Hubert, Jean Porcher, W. F. Volbach: L'empire carolingien, París, Gallimard, 1968
• (fr) Félix Kreush: «La chapelle palatine de Charlemagne à Aix», en Les dossiers de l'archéologie, n° 30, 1978, pp. 14–23.
• (es) José Pijoán: Historia del arte, Barcelona, Salvat, 1914, OCLC 9885289
• (fr) Pierre Riché: La vie quotidienne dans l'Empire carolingien, París, Hachette, 1973
• (fr) Pierre Riché: Les Carolingiens. Une famille qui fit l'Europe, París, Hachette, 1983, ISBN 2010196384

Vinclos externos

• Se veigan as imáchens de Commons sobre o Palacio d'Aquisgrán.
• (fr) Imáchens d'a Capiella Palatina.
• (fr) Web personal con una vesita virtual a os edificios.

• Datos: Q300739
• Multimedia: Kaiserpfalz Aachen / Q300739