Seu de Sant Pero de Chaca

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Seu de Sant Pero
Loncha chica d'a Seu
Situación cheografica
Estau
País
'
Situación	Chaca (Chacetania, Aragón)
Adreza	Plaza d'a Seu
Coordenatas	42°34′1″N 0°33′0″U
Archidiocesi
Diocesi	Chaca
Arcipestrau	Chaca-Berdún
Información cheneral
Advocación	Sant Pero
Culto	Cristianismo
Orden
Rector
Vicario parroquial
2.º Vicario parroquial
Mosen
Propietario
Administrador
Director
Coste	{{{coste}}}
Visitable
Altaria
Pisos
Amplaria
Largaria
Superficie
Diametro
Aforo
Altaria s.l.m.
Atras
Alcance
Iluminación
Potencia
Arquitectura
Tipo	Seu
Estilo	Romanico
Función
Catalogación
Materials
Construcción
Construcción	Sieglo XI
Fundador
Inicio
Fin
Inauguración
Destrucción
Arquitecto
Incheniero estructural
Incheniero de servicios
Incheniero civil
Atros
Premios
Pachina web
Localización
Seu de Sant Pero Seu de Sant Pero en Aragón

A seu de Sant Pero de Chaca, en a comarca aragonesa d'a Chacetania, ye una d'as construccions mes antigas e representativas de l'arte romanico d'Aragón y de tot lo sudueste europeu. Empecipió a construir-se cuasi a lo mesmo tiempo que a seu de Santiago de Compostela, en o zaguer cuartal d'o sieclo XI, como seu bispal y capeza d'o Reino d'Aragón, per iniciativa d'o rei Sancho Remíriz, que heba obtenito lo vasallache vaticano dimpués d'o viache suyo ta Roma en 1068. En pagas, li atorgoron a seu bispal ta Chaca, ta part d'alavez capital d'o reino.

Historia

O rei Sancho Remíriz atorgó fueros de ciudat ta Chaca en 1077, que ostentó a capitalidat d'o reino d'Aragón entre 1035 y 1096. D'esta traza Chaca se convertió en una seu diocesana, cosa que feba necesaria la construcción d'una seu. Encara que a calendata no ye prou clara, se i puet distinguir dos etapas. Una primera, alto u baixo entre 1077 y 1082, y una segunda, entre 1104 e 1130. D'antis mas se pensaba que la suya calendata de construcción yera anterior a l'anyo 1063, dica que se podió demostrar a falsedat d'ixos documentos.^[1]

En o decenio d'os 20 d'o sieclo XVI, se i adhibe bellas anyadiencias, como las vueltas d'as naus laterals, d'o gotico tardán, y las portaladas d'as nuevas capiellas de Sant Sabastián, Sant Agostín, Anunciación y Santa Ana, mesmo que se substitui l'antigo tellau de l'edificio, que yera de fusta, por l'actual.^[1] En zaguerías, ya en o Renaiximiento, se i adhibe las capiellas de Sant Miguel y d'a Trinidat, de 1572. En 1598 se fa la vuelta d'a nau central y en ella se i ubre finestrals.

En o sieclo XVII, se remata la construcción d'o retablo y se reconstrui o claustro per l'actual, barroco, a las acabanzas d'o sieglo. En ixe mesmo periodo se construi a capiella de Santa Orosia, principal elemento barroco d'o temple.

En as zaguerías d'o sieclo XVIII, se substitui l'abside romanica y se i devanta una de nueva, decorada con pinturas de Manuel de Bayeu, cunyau de Francisco de Goya y Lucientes, entre 1792 y 1793. En ixe inte se construyó lo coro en derribar l'abside central romanico y enamplar-lo ta que se i construyise lo coro.^[1]

Actualment se presenta como candidata ta estar declarada Patrimonio d'a Humanidat.

Caracteristicas

L'exterior

En a frontera d'a seu se i troba l'atrio y la portalada, l'arco de radio mes gran d'a cual, semicircular, enlaza con a nau central, de vuelta de canyón, de l'interior d'o temple. En a paret zaguera d'a seu i trobamos un altro porche con arco de meyo punto y timpán modificato en o Renaiximiento. En o tocant a las absides, d'o romanico se'n conserva so que la que da cara t'o sud, ya que a central y a d'o norte se reficioron, como debantdito ye, en o sieglo XVIII.

Frontera sud

En a frontera sud de l'edificio trobamos un portegau en fusta soportau por columnas de piedra que ye un adhibiu posterior a l'edificio inicial, con capitels d'oríchens variaus (encara que los dos capitels d'a portalada propiament dita son obra d'o clamau Mayestro de Chaca), fácil que procedents de l'antigo claustro hue despareixiu u bien de l'interior d'o templo, de l'abside central tamién desapareixiu.^[1]

Frontera occidental

En ista frontera se i troba la dentrada prencipal d'o templo. Destaca lo crismón en o centro d'a frontera, que se presenta rodiau por dos lions y que s'atribiu tamién a lo mayestro de Chaca y se creyq que en orichen yera policromau.^[1]

L'interior

O temple consta d'una nau principal, flanqueyata per altras dos mes chicas, que cadaguna enlaza con una d'as absides. Cada muro entre as naus ye formau per tres pilars cilindricos que s'alternan con altros tres cruciformes, cada parella emparando un arco de meyo punto. A cupula se refirma sobre o crucero per meyo de trompas u suportes conicos y arcos de meyo punto de refuerzo. Ye a cupula romanica mes antigade toda Espanya.

Curiosidaz

Bi ha un capitel que no ye d'o mayestro de Chaca, ye d'o mayestro Donya Sancha, autor tamién de Sant Pero lo Viello de Uesca. En ixe capitel se representan escenas d'a vida d'o papa Sixto II, papa que seguntes a leyenda aragonesa d'o Santo Gredal acomandó a Sant Lorient amagar o Santo Gredal fuera de Roma, (plegando a Uesca). Belluns piensan que o presunto Santo Gredal de Sant Chuan d'a Penya enantes estió en a Seu de Sant Pero de Chaca.

Referencias

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 (es) Jaime Cobreros Aguirre: Las rutas del románico en España. Volumen II: Aragón, Cataluña, Navarra, País Vasco y La Rioja, Grupo Anaya, S.A., Madrit, 2004, 1^era edición, ISBN 84-9776-112-X, p.149-154.

Vinclos exteriors

(es) A Seu de Chaca
Se veigan as imáchens de Commons sobre a seu de Chaca.

Seus d'Aragón
Nuestra Sinyora d'a Huerta de Tarazona \| Nuestra Sinyora d'o Pilar de Zaragoza \| O Salvador d'Albarracín \| O Salvador de Zaragoza \| Sant Pero de Chaca \| Santa María de Teruel \| Santa María de Uesca \| Santa María de l'Asumpción de Balbastro \| Santa María d'o Romeral de Monzón Antigas: Sant Hadrián de Sasau \| Sant Vicent de Roda d'Isabana

Datos: Q2410105
Multimedia: Jaca Cathedral / Q2410105

[Cobreros-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 (es) Jaime Cobreros Aguirre: Las rutas del románico en España. Volumen II: Aragón, Cataluña, Navarra, País Vasco y La Rioja, Grupo Anaya, S.A., Madrit, 2004, 1^era edición, ISBN 84-9776-112-X, p.149-154.

[1]