Ir al contenido

Seu de Nuestra Sinyora d'a Huerta de Tarazona

De Biquipedia
Seu de Nuestra Sinyora d'a Huerta

Vista cheneral
Situación cheografica
Estau
País
'
Situación Tarazona (Aragón)
Adreza Plaza d'a Seu
Coordenatas
Archidiocesi
Diocesi Tarazona
Arcipestrau Tarazona
Información cheneral
Advocación Nuestra Sinyora d'a Huerta
Culto Cristianismo
Orden
Rector
Vicario parroquial
2.º Vicario parroquial
Mosen
Propietario
Administrador
Director
Coste {{{coste}}}
Visitable
Altaria
Pisos
Amplaria
Largaria
Superficie
Diametro
Aforo
Altaria s.l.m.
Atras
Alcance
Iluminación
Potencia
Arquitectura
Tipo Seu
Estilo Gotico, mudéchar, renaixentista y barroco
Función
Catalogación
Materials
Construcción
Construcción Sieglo XII
Fundador
Inicio
Fin
Inauguración
Destrucción
Arquitecto
Incheniero estructural
Incheniero de servicios
Incheniero civil
Atros
Premios
Pachina web
Localización
Seu de Nuestra Sinyora d'a Huerta ubicada en Aragón
Seu de Nuestra Sinyora d'a Huerta
Seu de Nuestra Sinyora d'a Huerta
Seu de Nuestra Sinyora d'a Huerta en Aragón

A seu de Nuestra Sinyora d'a Huerta de Tarazona ye un edificio molimental situau en a ciudat de Tarazona, Aragón, seu d'a diocesi de Tarazona. A suya arquitectura ye representativa d'os estilos gotico y mudéchar, y ye un d'os pocos eixemplos d'iste zaguer tipo d'arquitectura que se troban hue, chunto con a seu de Teruel.

A construcción d'a seu prencipió en o sieglo XII en estilo gotico, y l'edificio se consagró en 1232.

A seu se trobaba por ixas envueltas situada difuera d'as murallas d'a ciudat, lo que no yera guaire usual. Iste feito puet deber-se a que i heba una antiga ilesia mozarabe situada en iste puesto, difuera de l'antiga ciudat musulmana.

En o sieglo XIV, debiu a que a seu yera difuera d'as murallas, fue estricallada en a Guerra d'os Dos Peros. As suyas naus, asinas como as capiellas laterals, parez exteriors, cupula (cimborio), y torre, se reconstruyoron en estilo mudéchar. A torre se tornó a reconstruyir en o sieglo XV.

Amán de Tarazona se troba o monesterio de Veruela, construiu tamién en estilo gotico.

En 1984, prencipió una gran restauración d'a seu. En febrero de 2012, o prencipe Felipe y a princesa Letizia visitoron os treballos de restauración ya remataus, chunto a la presidenta d'o gubierno d'Aragón, Luisa Fernanda Rudi, y o bispe de Tarazona.[1]

Vista dende a ciudat medieval, completament extramuros, a l'atro canto d'o río

A seu de Tarazona se sitúa en l'actual plaza d'a Seu, en a marguin dreita d'o río Queiles y chunto a o renacentista palacio d'Eguarás. Como se puet observar, se troba en una zona aleixada d'o nuclio medieval, muito mas alto y a l'atro canto d'o río, cuan lo habitual ye que as seus se troben en o centro medieval d'as ciudaz y adintro d'o recinto amurallau.

Manimenos, a ubicación extramuros d'a seu de Tarazona fa d'ella una curiosa singularidat. Pareixe estar que a explicación podría trobar-se en as restas arqueolochicas d'orichen romano que apareixioron debaixo de l'atrio catedralicio y que conforman cuantos edificios importants d'o sieglo IV, decoraus con grans mosaicos, entre éls un baptisterio. Isto confirmaría que o espacio actual sobre o que se devanta a seu ya heba estau un puesto de gran importancia urbanistica en a Turiaso romana y de culto cristiano, lo que chustificaría astí ista construcción.[2]

Vuelta d'o crucero

L'inicio de l'erechimiento d'a seu data de meyaus d'o sieglo XII y fue consagrada en 1232 estando bispe García Frontín II.[3]

Cuan Alifonso I o Batallador conquista a ciudad de Tarazona, le'n deciba ilesia de Nuestra Sinyora d'a Hidria (en referencia, segurament, a o charro d'azucenas); manimenos, a población transmutó o nombre a Nuestra Sinyora d'a Huerta u d'a Vega, en referencia a la suya localización, amán d'o río y vega y huerta adchacents.

Por ixas envueltas se yera construyindo tamién l'amanau monesterio de Veruela, d'estilo gotico cisterciense, lo que segurament influyó en a pureza gotica d'a primera edificación catedralicia. Iste influxo se confirma con a resemblanza en muitos detalles entre istos dos edificios.

En 1221 fue armau en ella caballero o rei Chaime I, o Conquistador. Iste rey se casó o 6 de febrero d'ixe anyo en a vecina ciudat d'Agreda con Alionor de Castiella a la edat de 13 anyos. Dimpués d'a voda, os monarcas fuoron ta Tarazona pa que o rei fuese armau caballero.

A catedral fue enamplada en a segunda metat d'o sieglo XIII, seguntes a uniformidat estilistica d'o gotico cisterciense: tres naus con crucero, cabecera semicircular y deambulatorio con capiellas radials.

En 1357, en o contexto de l'ataque de Pero I de Castiella contra Tarazona en o marco d'a Guerra d'os Dos Peros (contienda en a que Tarazona constituyió primera linia d'o conflicto belico) a seu, situada extramuros, fue emplegada como cuartel por as tropas castellanas y sofrió grieus danyos, en particular o claustro, que resultó destruyiu.[4]

Rematada a contienda, la obra d'a seu turiasonense fue reconceptualizada con elementos mudéchars, procedendo-se a la reconstrucción d'as naus, as capiellas laterals, cubiertas exteriors, o cimborio y a torre. D'iste modo, a planta cheneral ye la d'un templo gotico (cabecera y naus) asinas como arcos, arcbotants y contrafuertes, pero o cimborio y a torre-campanal son gotico-mudéchars, mientres, o trampo central d'o crucero perteneixe ya a l'arquitectura renaixentista.

A finalización d'o campanal fue iniciada en zaguerías d'o sieglo XV y rematada en 1588. A decoración d'os suyos panyos se resuelve a traviés de frisos d'esquiniellas con rombos y d'arcos de meyo punto.

Fue declarada Molimento Historico Artistico en 1931.[5] Dende 1985 permaneixió zarrada a o publico debiu a grieus problemas estructurals y a unas luengas obras de restauración integral. O 20 d'abril de 2011 o bispe Hernández Sola la reconsagró a o culto coincidindo con a consagración en l'anyo 1235; posteriorment s'ubrió a l'uso turistico y liturchico.[6]

Exterior d'o cimborio
Exterior d'o claustro

Torre campanal

[editar | modificar o codigo]

En a torre d'a seu se pueden diferenciar tres estilos artisticos: o cuerpo inferior de piedra, gotico; a parte central, dica l'altaria d'o reloch, mudéchar, reyalizada en ladriello entre 1496 y 1497 por Alí Darocano; y a parti superior, renaixentista, formada por dos cuerpos tamién de ladriello —un cuadrau y un atro octogonal, iste zaguero a la vegada dividiu en dos pisos— reyalizaus por Juan Guaza y Juan Villanueva a partir de 1588.[7]

O cimborio d'a seu, que contiene elementos mudéchars y renaixentistas, fue reyalizau por Juan Lucas Botero y por o suyo fillo, que teneba o mesmo nombre, entre 1543 y 1545, sobre l'antigo cimborio medieval. A decoración estió obra d'Alonso González, a partir de 1546. O cuerpo inferior ye formau por ueito capilletas deseparadas por columnas y decoradas con estatuas d'os apóstols. Son muit singulars unas pinturas en grisalla que representan personaches biblicos espullaus. O paso d'o cuerpo cuadrau a l'octogonal se fa por meyo de trompas en forma de conquilla, con finestrals. En a parti superior ye a lanterna y una vuelta en forma d'estrela. I hai tamién en o cimborio una chicota capiella adedicada a la Virchen.[7]

O claustro ye de planta cuadrangular y se construyió con ladriello y cheso en estilo mudéchar en o sieglo XVI. Ye cubierto por vuelta de crucería y i hai finestrals enta o chardín interior. As celosías tienen singulars elementos decorativos, que incluyen animals fabulosos, escenas bucolicas y imáchens relichiosas.[7]

Capiella d'os Calvillo

[editar | modificar o codigo]

Situada en o deambulatorio d'a seu, a capiella d'os Calvillo debe o suyo nombre a que fue construyida pa estar o puesto d'enterreco d'os bispes Pero y Ferrando Pérez Calvillo, que yeran chirmans. Os suyos sepulcres fuoron feitos por Pero de Corcán. Ista capiella conserva una finestra d'arco de meyo punto d'o sieglo XIII. Ye de planta trapezoidal y vuelta de crucería simpla.

Ye muit destacable o retablo d'ista capiella, reyalizau en o sieglo XIV por Juan de Leví y adedicau a os santos Lorient, Prudencio y Catalina.

Os sepulcres son situaus a os dos costaus d'o retablo y en éls s'han esculpiu escenas d'as cerimonias funerarias, amás d'as estatuas chacents d'os difuntos.[7]

Capiella de sant Andreu

[editar | modificar o codigo]
Vista d'a capiella de sant Andreu

A capiella de san Andreu ye a capiella central d'o deambulatorio d'a seu. La recorre un friso d'estuco que ye pintau de forma que imita incrustacions de piedras preciosas. En él se troba un retablo barroco que fue reyalizau en primerías d'o sieglo XVIII. A pintura d'o centro d'o retablo representa o martirio d'o santo; en a parti superior d'o mesmo i hai una Anunciación; y atras cuatre pinturas con escenas d'a vida d'o santo decoran os muros. Todas istas pinturas son d'o sieglo XVII, d'a escuela italiana. En a cripta d'ista capiella s'apedecaba a os canonches y a bels bispes.[7]

Capiella d'a Purísma

[editar | modificar o codigo]
Retablo de Juan de Moreto

A capiella d'a Purísma, u d'a Immaculada Concepción, tamién se conoixe como capiella d'os Conchillos. En ella son os sepulcres de Lope Conchillos, qui estió deán de Tarazona y de Gonzalo Conchillos, canonche de Tarazona. Sobre éls, destaca una rica decoración en cheso, baixo un arco conopial. En ista capiella tamién se troba o retablo reyalizau por Juan de Moreto.[8]

Capiella d'a Purificación

[editar | modificar o codigo]

A capiella d'a Purificación, tamién conoixida como capiella d'a Presentación u capiella Talavera, fue esviellada por Alonso González entre 1551 y 1558. Ye zarrada por una peculiar vuelta. Un entablamento d'estuco que trescruza ista capilla ye entretallau con representacions d'animals fabulosos y medallons. Debaixo d'iste i hai una representación en blanco y negro d'os apóstols. O retablo hispano-flamenco, encargau en 1493 por Antón de Talavera, ye obra de Martín Bernat. Un doble molimento funerario ahuespa as sepulturas d'Antón I Talavera, Pero Talavera, Ana de Guarás y María de Talavera. A reixa de fierro policromau, tamién prou destacable, ye datada en 1558 y a suya reyalización estió obra de Ferrando d'Avila, o viello.[7][9]

Capiella de sant Chaime

[editar | modificar o codigo]

A capiella de sant Chaime o Mayor fue rematada en 1497 y perteneixe a o gotico flamichero. Contiene un retablo a on se representa a predicación d'o santo, a venida d'a Virchen y o martirio d'o santo. Amás, ye destacable a gran policromía d'a escultura de sant Chaime. O suyo autor ye desconoixiu pero belún l'ha atribuyiu a Pedro Díaz de Oviedo.[7][10]

A Piedat, escultura de Francisco Gutiérrez, presta pa procesionar

Capiella d'a Piedat

[editar | modificar o codigo]

A capiella d'a Piedat ahuespa una escultura que representa a la Virchen sustenindo o cuerpo inerte de Chesús que ye obra de Francisco Gutiérrez, en estilo neoclasico, y ye considerada de gran calidat artistica. A os costaus se sitúan dos esculturas desentas de bispes, que probablement sigan sant Atilano y sant Ildefonso.[7]

Atras capiellas

[editar | modificar o codigo]

Atras capiellas que se troban en a seu son la d'a Virchen d'o Pilar, la de l'Anunciación, la de sant Chuan, la de sant Pero y sant Pavlo, la de sant Gregorio, la d'a Visitación, la d'o Rosario, la de sant Vicent Ferrer, la de sant Lorient y la de sant Climent y santa Lucia.[4]

Retablo de l'altar mayor

[editar | modificar o codigo]
Altar Mayor

O retablo de l'altar mayor fue reyalizau en a suya mayor parti en o sieglo XVII por Jaime Viñola y Diego Martínez, y fue pintau por Agustín Leonardo y Gil Jiménez. Tien una grandaria de 11 x 7 m y consta de cinco carreras, predela y tres pisos a on se representan escenas d'a vida de Chesús y d'a Virchen, amás de figuras d'os patrons d'o bispau. A escultura que se troba en a capilleta central ye la Virchen d'a Huerta y fue reyalizada por Pere Johan en o sieglo XV. I hai tamién en él un frontal d'archent que fue reyalizau en o sieglo XVIII por Lamberto Garro.[7]

Pedricadera

[editar | modificar o codigo]
Pedricadera

A pedricadera de la catedral, de planta octogonal, fue reyalizada en cheso a partir de 1506 por Pedro de Cervellera. A plataforma tien cuatre tableros decoraus a candelieri. Tamién i hai representau un Ecce homo. A base tamién tien ornamentación a candelieri, que alterna con esfinxes. Sobre ista pedricadera i hai un tornavoz tallau en fusta d'estilo plateresco.[7][11]

Sillerío d'o coro

[editar | modificar o codigo]

A sillerío d'o coro ye d'estilo gotico, y fue reyalizau en fusta de caixico en zaguerías d'o sieglo XV. A ornamentación ye formada por tracerías, ruleus, motivos vechetals, ánchels, musicos y animals fantasticos. A reixa que lo zarra ye d'o sieglo XVII y a os suyos costaus i hai pinturas de Vicente Berdusán de 1696 que representan a sant Chuan Baptista y sant Andreu.[7][12]

Restas arqueolochicas

[editar | modificar o codigo]

Os treballos arqueolochicos en l'aria d'a seu y a suya redolada han descubierto restas de casas d'epoca romana d'os sieglos I y II, amás d'un edificio semicircular amplo d'o sieglo IV que teneba mosaicos en o solero, pinturas murals de motivos cheometricos y podió tener una función publica. Tamién s'han trobau restas d'un baptisterio asociau a iste edificio encara d'epoca una mica posterior. En l'aria de l'ueste d'a seu s'han trobau tombas que perteneixioron a un recinto funerario d'epoca tardorromana. D'atra man, s'han trobau restas d'o que s'ha considerau que podió estar un templo d'epoca visigoda y amás, restas d'o periodo romanico consistents en un abside que teneba a mesma orientación que lo d'a seu, asinas como capitels d'a mesma epoca. Amás, en a zona sud s'ha trobau un complexo sistema de distribución d'auguas perteneixient a la Edat Moderna.[7]

Estilos arquitectonicos

[editar | modificar o codigo]
Celosías d'o claustro
  • Gotico: a planta d'a seu ye purament gotica. Consta de tres naus, a central de mayor altaria que as atras dos, con arcos de meyo punto. A gran altaria d'a nau prencipal dota a l'edificio d'a esveltez interior habitual d'os templos goticos y os suyos muros descargan en arcbotants por l'exterior. As vueltas d'as naus laterals mantienen a crucería simpla gotica. A capiella mayor y o transepto presentan triforio. O deambulatorio consta de 6 capiellas y presenta una serie de pinturas goticas ocultas dica o zaguer gran esvielle. Destaca o retablo gotico internacional de Juan de Leví, en a capiella d'os bispes Calvillo.
  • Mudéchar: o claustro, formau por celosías de cheso d'inspiración oriental, l'exterior d'o cimborio, a decoración d'a galería norte d'ixoreyo d'a nau prencipal y o trampo meyo d'o campanal.
  • Renaixentista: a decoración interior d'a seu ye muit renaixentista. L'interior d'o cimborio con as suyas pinturas, pichinas, salvaches y vuelta estrelada de crucería. As pinturas d'a capiella mayor. As vueltas de crucería d'a nau prencipal y os finestrals interiors d'ista. A portalada d'a plaza d'a Seu.
  • Barroco: o trascoro, l'atrio y a capiella de Sant Andreu.

Galería fotografica

[editar | modificar o codigo]

Referencias

[editar | modificar o codigo]
  1. (es) Inauguración obras catedral tarazona
  2. (es) Un complejo romano del siglo IV revoluciona el pasado de Tarazona. El Periódico de Aragón, 21 d'agosto de 2013
  3. (es) Catedral de Santa María de la Huerta. Turinea
  4. 4,0 4,1 (es) Las catedrales de Aragón. Ricardo Centellas. Edelvives. ISBN 84-95306-45-X. Pach. 77-79
  5. (es) Consulta a la base de datos de bienes inmuebles. Ministerio d'Educación, Cultura y Esporte
  6. (es) La catedral de Tarazona recupera el culto desde 1992. Heraldo de Aragón, 8 de febrero de 2012
  7. 7,00 7,01 7,02 7,03 7,04 7,05 7,06 7,07 7,08 7,09 7,10 7,11 (en) "La catedral de Tarazona", Roberto Miranda. Prensa Diaria Aragonesa S.L. 2011
  8. (es) Catedral de Nuestra Señora de la Huerta (Tarazona) en www.aragonmudejar.com
  9. (es) Capilla de la Purificación de la catedral de Tarazona. Deputación de Zaragoza
  10. (es) Pedro Díaz de Oviedo y el retablo mayor de la Catedral de Tudela José Ramón Castro Álava. Príncipe de Viana, num. 7, 1942. Pach. 131. ISSN 0032-8472
  11. (es) Las artes plásticas del primer Renacimiento en Tarazona (Zaragoza): El tránsito del" moderno" al" romano". Jesús Criado Mainar. Tvriaso. Revista del Centro de Estudios Turiasonenses, num. 10-2, 1992. Pach. 395-397. ISSN 0211-7207
  12. (es) La catedral de Tarazona. Deputación de Zaragoza. Aria de cultura y patrimonio

Se veiga tamién

[editar | modificar o codigo]


 
Seus d'Aragón
Nuestra Sinyora d'a Huerta de Tarazona | Nuestra Sinyora d'o Pilar de Zaragoza | O Salvador d'Albarracín | O Salvador de Zaragoza | Sant Pero de Chaca | Santa María de Teruel | Santa María de Uesca | Santa María de l'Asumpción de Balbastro | Santa María d'o Romeral de Monzón
Antigas: Sant Hadrián de Sasau | Sant Vicent de Roda d'Isabana