Santo Gredal

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Santo Gredal, Seu de Valencia
Replica d'o Santo Gredal en o monesterio de Sant Chuan d'a Penya

O Santo Gredal u simplament Gredal, ye una leyenda, de discutius orichens (talment ye celta), que se convirtió en tema de muitas obras narrativas medievals (mas que mas as novelas arturicas). En a suya tradición cristiana, a mas important y abundant, o Gredal s'identifica con o cáliz que recullió a sangre d'a crucifixión de Chesucristo (recullida por Chusé d'Arimatia), que seguntes bella leyenda tamién yera o cáliz emplegau por Chesucristo en a Zaguera Cena.

A primera mención d'o Santo Gredal en o contexto d'o ciclo arturico amaneix a zaguers d'o sieglo XII en o Perceval de Chretien de Troyes, y ye un vaso dito simplament graal lo mencionan como "un graal". S'ha de fer notar que a denominación occitana d'ixa clase de vaixiello no debeba estar conoixida encara en o norte de Francia y o nombre d'un obchecto en luenga d'oc se convertió en o nombre propio d'un obchecto concreto d'esta clase. En a obra d'os continadors de Chretien de Troyes o Santo Gredal yera una copa u una escudiella. En a version cisterciense yera un cáliz, y en a versión de Wolfram von Eschenbach una piedra.

Seguntes a versión mas ortodoxa d'a leyenda o Santo Gredal estió un vaso d'esmeralda que Chuse d'Arimatia heba plenau con sangre de Cristo antes que li dasen sepultura.

Encara que o Santo Gredal faiga parte d'a mitolochía cristiana europea, tien una radiz pagana celta como simbolo de poder, abundancia, conoixencia y inmortalidat. En a mitolochía celta bi ha arquetipos anteriors como o Caldero Machico u as fuents de salut, tanto en Irlanda como en Galas.

En cuasi toz os textos relativos a lo Santo Gredal bi ha un linache predestinau pa cosirar-lo, y ixe linache ye matrilinal (feito que de nuevo mos fa recordar a tradición celta pagana). Perceval ye sobrino d'o Rei Pescador.

Leyenda aragonesa[editar | modificar o codigo]

Ta más detalles, veyer l'articlo Leyenda aragonesa d'o Santo Gredalveyer os articlos [[{{{2}}}]] y [[{{{3}}}]]veyer os articlos [[{{{4}}}]], [[{{{5}}}]] y [[{{{6}}}]]veyer os articlos [[{{{7}}}]], [[{{{8}}}]], [[{{{9}}}]] y [[{{{10}}}]].

Seguntes a leyenda principal u mes conoixida e larga, o Santo Gredal estió primero en a espluga de Yebra de Basa, dimpués pasó por Sant Per de Ciresa, Sant Hadrián de Sasau, Sant Per d'a Seu Reyal de Bailo y a Seu de Chaca.

Os pelegrins iban ta Santiago de Compostela por o camín de Chaca; pa atrayer a os pelegrins t'o monesterio de Sant Chuan d'a Penya decidioron lebar-ie a reliquia, e i estió dica 1399.

En 1399, lo rei Martín I d'Aragón se lebó lo vaso sagrau t'o palacio de l'Alchafaría de Zaragoza, a on que estió mas de vinte anyadas, dimpués d'una breu estada en Barcelona, acompanyando a lo rey, se tresladó a la Seu de Valencia.

Una reproducción d'este obchecto sagrau ye o que leva Tirant lo Blanc sobre o hielmo.

Vinclos externos[editar | modificar o codigo]

Bibliografía[editar | modificar o codigo]

  • Jean Markale: Pequeño diccionario de mitología céltica. Alejandría, 1995. 2000.