Pinus halepensis
![]() |
Iste articlo ye escrito con as normas graficas EFA. Si quiers, puez aduyar cambiando a la grafía oficial de Biquipedia y sacando dimpués ista plantilla. |
Pinus halepensis | ||||||||||||||||
![]() Pinus halepensis | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
Pinus halepensis | ||||||||||||||||
Mill, 1768 | ||||||||||||||||
![]() Distribución d'o pin borde. |
O pin borde u pinarra (Pinus halepensis (Mill., 1768)), que tamién se conoix con os nombres de pin carrasco[1] y pin albar (anque ixes dos son más chenerals de toda Espanya, no só que d'Aragón), ye un pin (en o chenero Pinus) d'a familia Pinaceae, propio d'o clima mediterranio de tierras baixas y maritimas.
En Aragón no i ye una especie guaire abundant, estando un árbol ocasional en amás gran parte d'a Comunidat quan ye d'orichen silvestre, y plantato como árbol ornamental en qualques villas y ciudatz. As solas formacions naturals d'estes pins en Aragón amaneixen en as comarcas de clima más suau per a proximidat con a mar, p. ex. en a baixa Matarranya, o Baixo Aragón y lo Mayestrato. En altras comunidatz autonomas de millor influencia mediterrania forma grans extensions, como en a Comunidat Valenciana y Catalunya. En as Islas Balears, ye la especie de pin que más i domina.
Descripción[editar | modificar o codigo]
As agullas son verdas más claras que no en altros pins ta rebotar a luz solar, dica bella miqueta más amarelliscas talment, privando ansinas que s'escalfen masiato y deixando-les cabidar a humidat que tan prencipal ye en os ixecos ambients mediterranios a on que habitan. En este sentito, son o pin silvestre millor adaptato en as condicions de baixa pluviometría d'a cuenca mediterrania, y gosa suportar bien as caloradas d'os estíus. D'hibierno, son más sensibles con as cheladas, estando este lo factor restrictivo en a suya distribución en l'interior.
l'Apelativo cultista de pin «albar», nombre con lo que apareix en buena cosa d'a bibliografía hispanofablant, no demana si que d'a coloración d'a suya crosta, grisa u blanquinyosa, más clareta que no en altras especies de Pinus (d'o latín «albus», blanco). Os estrobilos (pinyas) son más prolargatos que no en as altras especies de pins, y maturan en 24 meses.
Ecolochía[editar | modificar o codigo]
Coincide a sobén con a carrasca, y la ha desplazata en bellas zonas a on que lo carrascal ye a vechetación climax perque creixe más rapedo y resiste millor a presión humana de deforestación. En Aragón coexiste a sobén con as formacions de Pinus pinaster que i son más dominaderas per a suya millor resistencia a lo frido, y ye sustituito de tot per ixa altra especie en o Prepireneu uescán.
En bella zona d'a depresión d'Ebro prou duras ta la carrasca, o pinar con coscollar y pin borde i ye la vechetación climax.
Imachens[editar | modificar o codigo]
P. halepensis a livel d'a mar en Provenza.
Pinarreta fendo forma de "bandera" en a costa croata.
Pins dispersos en Marruecos.
Grans formacions en a Provincia de Malaga.
Vinclos externos[editar | modificar o codigo]
Wikispecies tiene un articlo sobre Pinus halepensis.
Se veigan as imachens de Commons sobre pins bordes.
Referencias[editar | modificar o codigo]
- ↑ (an) Diccionario ortografico de l'aragonés (Seguntes la Propuesta Ortografica de l'EFA). Versión preliminar. Estudio de Filología Aragonesa. ISSN 1988-8139. Octubre de 2022.