Diferencia entre revisiones de «Aragonés ansotano»
Sin resumen de edición |
→Morfolochia: replaced: meyev → mediev |
||
Linia 31: | Linia 31: | ||
*''yo '''tenebai'''.'' |
*''yo '''tenebai'''.'' |
||
Ye a sola variedat de l'aragonés actual que conserva esta caracteristica, (se crei que o [[chistabín]] ''febe'', ''tenebe'' en ye una evolución, AI > e), pero o más notable ye que lo trobamos en o [[idioma castellán|castellán]] de [[sostrato lingüistico|sustrato]] aragonés d'[[Embún]], [[Salvatierra d'Esca]], [[Longars (Cinco Villas)|Longars]], [[Uncastiello]], [[Luesia]] y [[Malpica d'Arba]] y en o castellán d'o noreste navarro (arredol d'[[Eslava]]) s'emplegaba también (''teníai''), por ixo poderba estar una caracteristica d'o [[luengas romances|romance]] [[romance navarro|navarro]] |
Ye a sola variedat de l'aragonés actual que conserva esta caracteristica, (se crei que o [[chistabín]] ''febe'', ''tenebe'' en ye una evolución, AI > e), pero o más notable ye que lo trobamos en o [[idioma castellán|castellán]] de [[sostrato lingüistico|sustrato]] aragonés d'[[Embún]], [[Salvatierra d'Esca]], [[Longars (Cinco Villas)|Longars]], [[Uncastiello]], [[Luesia]] y [[Malpica d'Arba]] y en o castellán d'o noreste navarro (arredol d'[[Eslava]]) s'emplegaba también (''teníai''), por ixo poderba estar una caracteristica d'o [[luengas romances|romance]] [[romance navarro|navarro]] medieval, perdito de tot. |
||
== Lexico == |
== Lexico == |
Versión d'o 01:06 23 feb 2014
Plantilla:Variedatz aragonesas
L'ansotano ye a forma de l'aragonés que se charra en a val d'Ansó enclusos os municipios d'Ansó, Biniés y Fago. Ansó figura en l'ALEANR con as siglas Hu 101.[1]
Fonetica
A -r final no se pronuncia en Ansó pero sí en Fago.
Se mantién a -d- intervocalica en casos que no son guaire comuns en aragonés occidental: odir ("oyir", "sentir").
Morfolochia
O sistema d'articlos més común y millor documentato en ansotano ye o de l'aragonés cheneral o, os, a, as, sindembargo fa poco que se i ha documentato o emplego d'o sistema más antigo lo, los, la, las, como en cheso en determinatos contextos:
- fendo lo fatuo
- le'n diremos a la ermana
O verbo haber como impersonal en (b)i ha, (b)i heba de l'aragonés cheneral ya sustituito por estar:
- bi está agua
- bi estaba agua
Existe una desinencia personal de primera persona -i en los pasatos imperfectos d'indicativo, pasatos imperfectos de subchuntivo y condicionals:
- yo febai.
- yo tenebai.
Ye a sola variedat de l'aragonés actual que conserva esta caracteristica, (se crei que o chistabín febe, tenebe en ye una evolución, AI > e), pero o más notable ye que lo trobamos en o castellán de sustrato aragonés d'Embún, Salvatierra d'Esca, Longars, Uncastiello, Luesia y Malpica d'Arba y en o castellán d'o noreste navarro (arredol d'Eslava) s'emplegaba también (teníai), por ixo poderba estar una caracteristica d'o romance navarro medieval, perdito de tot.
Lexico
A parola monín, monina ye diminutivo de mono y significa polito, fermoso,[2] y coincide con o vocativo que se fa servir en o Baixo Martín coexistindo con manyo, sobre tot en l'afirmación si monín.
Referencias
- ↑ (es) Manuel Alvar: Atlas lingüístico y etnográfico de Aragón, Navarra y Rioja. Institución Fernando El Católico. Departamento de Geografía Lingüística, Institución Fernando el Católico de la Excma. Diputación Provincial de Zaragoza, 1983. Tomo I, Lamina 3, Mapa nº 3.
- ↑ (es) KUHN, Alwin, El Dialecto Altoaragonés (traducción de l'orichinal de 1935); Xordica Editorial. Zaragoza, 2008. ISBN 978-84-96457-41-6
Vinclos externos
Variedatz occidentals de l'aragonés | ||
---|---|---|
Aisino | Ansotano | Aragüesino | Chaqués | Cheso |
Iste articlo ye un borrador. Enamplando-lo aduyarás a amillorar a Biquipedia. |