Malpica d'Arba
- Iste articlo ye sobre un lugar de Biota en Cinco Villas. Ta atros usos se veiga Malpica.
| Malpica d'Arba | |
|---|---|
| Lugar d'Aragón | |
 Malpica d'Arba y a ilesia de Nuestra Sinyora de Diasol dende l'ermita de Santa Ana. | |
| Entidat • País • Provincia • Comarca • Municipio |
Lugar Aragón.svg){kind=small} ZaragozaCinco Villas Biota (Zaragoza) |
| Población • Total |
21 hab. (2007) |
| Altaria | 640 m. |
| Distancia • 60 km |
enta Zaragoza |
| Codigo postal | 50695 |
| Chentilicio | Malpicán / malpicana |
| Fiestas | 25 de chulio |
| Patrons | Sant Chaime y Santa Ana |
| Parroquial • Diocesi • Parroquia |
Chaca Nuestra Sinyora d'o Día y d'o Sol de Malpica |
| Ríos | Río Arba de Luesia |
  Malpica d'Arba Situación de Malpica d'Arba en Aragón | |
Malpica d'Arba (Malpica de Arba en castellán) ye un lugar aragonés d'a provincia de Zaragoza situato actualment (dende 1970) en o municipio de Biota, en a comarca d'as Cinco Villas y partito chudicial d'Exeya d'os Caballers.
Dica fins d'o sieglo XIX perteneixeba a lo termin municipal d'Uncastiello. O suyo nombre tradicional estió Malpica dica 1916, quan se li adhibió l'apelativo d'Arba ta diferenciar-lo d'os atros lugars ditos Malpica. En ixas envueltas pendeba d'o desapareixito partito chudicial de Sos d'o Rei Catolico.
Aragonés[editar | editar código]
L'aragonés ya no se charra en o lugar, pero o castellán que se i charra mantién caracteristicas d'a luenga aragonesa, belunas amanatas a l'ansotano, como o emplego d'a desinencia personal de primera persona -i en os imperfectos y os condicionals. Ye una caracteristica común a d'atros lugars d'as Cinco Villas, como Uncastiello, Luesia u Longars. A microtoponimia d'o lugar conserva muitos nombres en aragonés, como Ciresa, Val de Grallas, Val de Sansoro, Fuent d'o Lugar, etc.
Etimolochía[editar | editar código]
Malpica ye un nombre celta, como os atros Malpica d'a peninsula Iberica: Malpica de Bergantiños en a Provincia d'A Coruña y Malpica de Tajo en a provincia de Toledo. Bi ha unatro Malpica tamién en as Cinco Villas, en Castiliscar, a on ye o nombre d'una partida a on bi ha ruinas d'una ciudat prerromana, posiblement suessetana; y l'atro Malpica aragonés ye un poligono industrial en Zaragoza.
Cheografía[editar | editar código]
Cheografía urbana[editar | editar código]
O nuclio de Malpica se troba situato dencima d'un pueyo rocoso, con dos nuclios principals: o primero, o nuclio de l'actual ilesia, ye o puesto a on d'antis mas se trobaba a primitiva fortificación debantata por os musulmans ta cosirar as actividatz d'os cristians d'Uncastiello y Luesia, localidat ista zaguera visible dreitament dende Malpica; o segundo, a on hue se troba a dita Casa Pinta, que se debanta dencima d'a fuent d'o Diable, d'o río Arba y de l'antigo camín enta Uncastiello.
As suyas casas, construyitas con a piedra propia d'o lugar, gosan tener tres plantas d'altaria (bellunas nomás en tienen que dos) y s'estendillan entre os dos pueyos rocosos d'o lugar, estando antigament zarrato o nuclio urbán en a nueit, tenendo a dentrada prencipal por o dito Portal, que trescruza baixo as viviendas d'a dentrada d'o lugar.
Camins[editar | editar código]
Camins, pistas y senders que naixcan d'o nuclio prencipal y vaigan t'atros lugars d'a redolada.
| Luesia (camín transitable con auto) | ||
| Uncastiello (Ctra. local) | 
|
Asín (camín) |
| Biota (Ctra. local) | Farasdués (camín) |
Demografía[editar | editar código]
| ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
| 1717-1981: población de feito; 1990- : población de dreito. Fuent: Intercensal en l'INE, Series de población en l'INE y Relación d'unidatz poblacionals en l'INE. | ||||||||||||||||||
Molimentos[editar | editar código]
- Ilesia de Nuestra Sinyora de Diasol, una ilesia de planta romanica, encara que muit esviellata en primerías d'o sieglo XVIII. Debantata dencima d'un antigo pueyo que estió l'alazet d'una chicota fortificación musulmana, conserva parte d'una lapida sepulcral romana, d'una presona d'a gens Atilia,[1] fácil que a mesma familia d'o mausoleu d'os Atilios amán de Layana y Sadaba. O suyo texto diz:
- Ermita de Santa Ana.
Vinclos externos[editar | editar código]
Se veigan as imáchens de Commons sobre Malpica d'Arba.
Referencias[editar | editar código]