Aragonés aisino
Aisino | |
---|---|
![]() Situación de l'aisino | |
Localización cheografica | |
Territorios | Val d'Aísa |
Lugar(s) principal(s) | Aísa, Esposa y Sinués |
Sociolochía | |
Vitalidat | Muit-Baixa |
Literatura | |
Escritors principals | Chusé Gracia |
Rasgos dialectals | Aragonés occidental |
L'aisino ye una parla local aragonesa charrata en a val d'Aísa (Aísa, Esposa y Sinués).
Ye pareixito y intermeyo entre l'aragüesino y o chaqués.
Fonetica[editar | modificar o codigo]
- Por o menos en Aísa y Esposa se diz huerdio en cuenta de hordio de l'aragonés cheneral, coincidindo con o cheso.
- A x se conserva peyor que en Aragüés de lo Puerto, puede pasar a ch por cheada como en o Semontano: bucho, u puede pasar a j: cajico, (como en o castellano de Robres en os Monegros).
- Existen casos de castellanización d'a ll, pero se mantién bien en: traballo, mellor, cullar.
Morfolochia[editar | modificar o codigo]
- L'articlo ye como en aragonés cheneral: o, os, as, os., igual que en o Semontano d'Ayerbe se contraye con preposición: d'o, d'a, n'o, n'a, t'o, t'a.
- A -tz de segunda presona plural se conserva mal: creyéis en cuenta de creyetz.
- O pasato indefinito tiene desinencias con -o como en tensino: pagomos, (paguemos), cantotz, (cantetz),
- En a tercera presona plural ye en -oron nomás que en a 1ª conchugación: cantoron, pero en a 2ª y 3ª personas coexisten a forma chesa -ieron con a cheneral -io(ro)n: salieron, partioron, riyeron, faboreción.
- En os verbos irregulars con -i en a primera persona present, trobamos esta -i en yo foi, pero no en yo vó.
- Existen, como en Sobrarbe se troban "perfectos fuertes": fízon, trújon.
Lexico[editar | modificar o codigo]
- Son palabras diferents a las de Aragüés de lo Puerto y Chasa: barza, billuarta, (argüella), becerro. Ye una d'as pocas zonas d'Espanya que conserva una palabra d'orichen latino pa clamar a o taxugo: melón, (como en asturleyonés y castellano d'o norte; melandro).
Vinclos externos[editar | modificar o codigo]
Variedatz occidentals de l'aragonés | ||
---|---|---|
Aisino | Ansotano | Aragüesino | Chaqués | Cheso |
![]() |
Iste articlo ye un borrador. Enamplando-lo aduyarás a amillorar a Biquipedia. |