Bismuto
| Bismuto | |||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||||||||||||
| Información cheneral | |||||||||||||||||||||||||||||||
| Nombre, simbolo, numero | Bismuto, Bi, 83 | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Serie quimica | Metal d'o bloque p | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Grupo, periodo, bloque | 15, 6, p | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Color | color archent brillant | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Peso atomico | 208.98040(1) g·mol−1 | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Configuración electronica | [Xe] 4f14 5d10 6s2 6p3 | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Electrons por capa | 2, 8, 18, 32, 18, 5 | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Propiedaz fisicas | |||||||||||||||||||||||||||||||
| Fase | solido | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Densidat (a t.a.) | 9.78 g·cm−3 | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Densidat en liquido en o p.f. | 10.05 g·cm−3 | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Punto de fusión | 544.7 K (271.5 °C, 520.7 °F) | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Punto d'ebullición | 1837 K (1564 °C, 2847 °F) | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Entalpía de fusión | 11.30 kJ·mol−1 | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Entalpía de vaporización | 151 kJ·mol−1 | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Calor especifica | (25 °C) 25.52 J·mol−1·K−1 | ||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||
| Propiedaz atomicas | |||||||||||||||||||||||||||||||
| Estructura cristalina | trigonal[1] | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Estaus d'oxidación | 3, 5 (oxido liucherament acido) | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Electronegatividat | 2.02 (escala de Pauling) | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Enerchías d'ionización (mas) |
1ª: 703 kJ·mol−1 | ||||||||||||||||||||||||||||||
| 2ª: 1610 kJ·mol−1 | |||||||||||||||||||||||||||||||
| 3ª: 2466 kJ·mol−1 | |||||||||||||||||||||||||||||||
| Radio atomico | 156 pm | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Radio covalent | 148±4 pm | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Radio de van der Waals | 207 pm | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Atra información | |||||||||||||||||||||||||||||||
| Ordenación magnetica | diamagnetico | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Resistividat electrica | (20 °C) 1.29 µΩ·m | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Conductividat termal | (300 K) 7.97 W·m−1·K−1 | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Dilatación | (25 °C) 13.4 µm·m−1·K−1 | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Velocidat d'o sonito | (20 °C) 1790 m/s | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Modulo d'elasticidat | 32 GPa | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Mod. elast. transversal | 12 GPa | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Modulo de compresión | 31 GPa | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Coeficient de Poisson | 0.33 | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Dureza Mohs | 2.25 | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Dureza Brinell | 94.2 MPa | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Numero CAS | 7440-69-9 | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Isotopos mas estables | |||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||
O bismuto[2] ye un elemento quimico d'a tabla periodica de simbolo Bi y numero atomico 83. Iste metal d'o bloque p, pesau, fácil de crebar y blanco cristalín, se pareixe quimicament a os elementos que le preceden en o grupo, l'antimonio y l'arseni (encara que istos se gosan considerar como semimetals). S'obtiene como un subproducto refinau de l'arambre (Cu), plumo (Pb) y estanyo (Sn). Ye o metal con o mayor diamagnetismo y, dimpués d'o mercurio, ye o metal con menos conductividat termica.
Se fa servir en bellas aliacions y beluns d'os suyos compuestos s'emplegan como cosmeticos y en aplicacions farmaceuticas. Debiu a l'alta toxicitat d'o plumo, l'uso d'aliacions con bismuto como substituto d'o plumo ha feito que iste elemento tienga una creixient importancia comercial.
Cuan ye solido flota sobre o suyo propio estau liquido por tener una menor densidat en o estato soliu. Ista caracteristica tamién la tienen l'augua, o galio, l'acido acetico, l'antimonio y o silicio.

Bels minerals que contienen bismuto son;
- Galenobismutita: PbBi2S4

Referencias
[editar | modificar o codigo]- ↑ Bismuth, mindat.org
- ↑ (an) Diccionario aragonés-castellano-catalán. Estudio de Filología Aragonesa. Edacar num. 14. Zaragoza. Edicions Dichitals de l'Academia de l'Aragonés. ISSN 1988-8139. Octubre de 2024 (accesible vía web).
Vinclos externos
[editar | modificar o codigo]
Se veigan as imáchens de Commons sobre o bismuto.- (en) Los Alamos National Laboratory - Bismuto.
- (en) webelements.com - Bismuto.
- (en) environmentalchemistry.com - Bismuto.