Serie quimica
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
Una serie quimica u familia ye un grupo d'elementos quimicos que tienen propiedaz fisicas y quimicas parellanas, variando istas de forma mas u menos important aintro d'o grupo. Istas familias se han clasificato parando cuenta en diferents criterios: confeguración electronica, caracter metalico, etc.
A tabla periodica d'os elementos, se construyó mirando d'organizar os elementos seguntes sus propiedaz quimicas. Asinas bellas familias corresponden exactament con grupos (columnas) d'a tabla periodica; isto no ye una coincidencia, ya que as propiedaz fisicas d'os elementos d'un grupo provienen de tener una confeguración electronica parellana, lo que fa que istos elementos se metan en o mesmo grupo d'a tabla periodica.
Ordenatos en grupos (columnas) son importants y tienen un nombre reconoixito:
- Alcalins (grupo 1)
- Alcalinoterrios (grupo 2)
- halochenos (grupo 17)
- Gases nobles (grupo 18)
Os atros grupos gosan decirse por o nombre d'o elemento cabecera d'o grupo: o grupo 16 ye o grupo de l'oxicheno, o 14 ye o grupo d'o carbonio, etc. Tamién se fan servir atros nombres en desuso:
- Metales de cudir (arambre, archent, oro y mercurio): grupo 11)
- Elementos terrios: grupo d'o boro (grupo 13)
- Elementos carbonioides: grupo d'o carbonio (grupo 14)
- Elementos nitrochenoides: grupo d'o nitrocheno (grupo 15)
- Elementos calcochenos u anfichens: grupo de l'oxicheno (grupo 16)
Por un regular se divide a os elementos en bloques aintro d'a tabla periodica:
A os elementos d'o bloque f tamién se les conoixe como "tierras raras" u "elementos de transición interna". Se dividen en dos series y o normal ye decir-les por os nombres d'istas dos series:
Os elementos d'o grupo s y p son conoixitos conchuntament como:
- Elementos representativos
Seguntes as caracteristicas metalicas d'os elementos, istos tamién pueden dividir-se d'a siguient forma:
- Metals alcalinos y metals alcalinoterrios
- Metals de transición (y metals de transición interna)
- Metals d'o bloque p
- Metaloides u semimetals
- No metals
Encara que a muga entre metals y no metals ye difusa.
A mas bi ha atras familias d'elementos:
- Metales nobles (rutenio, osmio, rodio, iridio, paladio, platín, archent y oro)
- Grupo d'o platín (rutenio, osmio, rodio, iridio, paladio y platín)