Bascos

De Biquipedia
Translate icon.svg Iste articlo ye escrito con as normas graficas EFA. Si quiers, puez aduyar cambiando a la grafía oficial de Biquipedia y sacando dimpués ista plantilla.
Bascos
Euskaldunak
Presoen alde Sanferminetan 2018 2.jpg
Rechions con comunidatz importants
Flag of the Basque Country.svg País Basco 1.603.044
Bandera de Navarra.svg Navarra 473.380
Flag of Lapurdi.svg Labort 225.000
Bandera Navarra.svg Ultrapuertos 40.000
Zuberoa.png Sola 20.000
Flag of Aragon.svg Aragón 8.753[1]
Idiomas
Basco, castellano y francés
Relichión
Catolica romana
Pueblos relacionaus
Castellanos, gascons, aragoneses
Mapa
Nortasun.png
Porcentache de bascos en Euskal Herria.

Os bascos[2] (en basco euskaldunak) son un grupo etnico que habita en a part occidental d'os Pireneus, semontanos y tierras planas d'arredol: País Basco, Navarra, Labort, Ultrapuertos y Sola. Charran una luenga aislata y propia, l'idioma basco y son tradicionalment catolicos. Ye posible que tiengan relación con os antigos bascons d'o norte d'a val d'Ebro, pero si que tienen una relación segura con os antigos aquitanos.

Etnonimo[editar | modificar o codigo]

Os etnonimos con os que se clama a los bascos en bel idioma:

Luenga[editar | modificar o codigo]

Ta más detalles, veyer l'articlo idioma bascoveyer os articlos [[{{{2}}}]] y [[{{{3}}}]]veyer os articlos [[{{{4}}}]], [[{{{5}}}]] y [[{{{6}}}]]veyer os articlos [[{{{7}}}]], [[{{{8}}}]], [[{{{9}}}]] y [[{{{10}}}]].

A luenga basca ye un d'os elementos fundamentals en a definición d'a identidat basca. Manimenos bi ha bascos que no charran basco y tienen como luenga materna o francés u o castellano.

Relichión[editar | modificar o codigo]

Os bascos actuals son mayoritariament catolicos. O catolicismo ha tenito influencia en o desembolique de bel sector d'o nacionalismo basco. Os chesuitas educaban a las clases dirichents bascas en part d'o suyo territorio, encara que en Pamplona fuoron sustituitos n'este paper por l'Opus Dei cuan en a dictadura franquista esta secta catolica prenió importancia.

En l'alta Edat Meya bi heba politeístas bascos conoixitos como jentillak, ("chentils", "pagans"), y que han deixato recuerdo en a mitolochía basca (que fa part d'a mitolochía pirenenca), on bi ha tamién personaches mitolochicos como as lainas en as que creyeban os zaguers politeístas bascos. O politeísmo basco presentaban sincretismo con a relichión romana, y por eixemplo as lainas tienen una denominación que se remonta a las lamias d'a mitolochía griega transmesa por os romanos.

En a baixa Edat Meya en as tierras bascas bi habió focos de bruixería, que como en atras zonas d'Europa representaban movimientos "contraculturals" contra l'orden que representaba a Ilesia Catolica u a sociedat patriarcal. Estió celebre o proceso inquisitorial contra a bruixería de Zugarramurdi.

Referencias[editar | modificar o codigo]