Atenas

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Articlo d'os 1000
Atenas
Αθήνα
Localidat de Grecia
Escudo d'armas
Atenas
Estau
 • Periferia
 • Prefectura
 Grecia
Atica
Atenas
Superficie 38,964 km²
Población
 • Total
 • Densidat

664046 hab. (2011)
17.042,6 hab/km²
Altaria
 • Meyana

m.
Codigo postal 10431-11855, 16121
Chentilicio Atenés/a[1] u ateniense[1]
Coordenadas
Atenas ubicada en Grecia
Atenas
Atenas
Atenas en Grecia
Web oficial
L'Acropoli d'Atenas con o suyo prencipal molimento, o Partenón

Atenas (en griego Αθήνα, Azína) ye a capital de Grecia. Se clama asinas en honor a la diosa Atena, a suya protectora. Estió cuna d'una d'as primeras democracias formals que se'n tienga constancia y ye o puesto an se troba o Partenón. L'antiga ciudat portuaria d'o Pireu ha estato sorbida por a nueva Atenas. En l'actualidat, a ciudat tien una población d'alto u baixo 4,5 millons de habitants, mas d'un tercio d'a población total de Grecia.

Ye comunicada por un aeropuerto ubierto y de nueva construcción, l'Aeropuerto Eleftherios Venizelos, situato a unos 40 menutos en auto d'o centro d'a ciudat.

Historia[editar | modificar o codigo]

Mito d'a fundación d'a ciudat[editar | modificar o codigo]

A fundación d'Atenas queda relatada en un mito con un mito, antis, a chent d'Atenas, a l'igual que la de tot o mundo y de tot tiempo, contaba sobre os suyos mesmos orichens falordias; pero no se trataba de falordias inventadas por éls: yeran o reflexo de verdaz parcials, malfarchatas y antigas, de feito irremontables, transmitidas de viva voz de cheneración en cheneración, cuasi con toda seguranza por meyo de cantos y baladas.

Y en ixas falordias l'orichen de tot yera una diosa, que dimpués pasaba a formar un tot con a ciudat metiu que heba cuasi o mesmo nombre: Atena. Ye un nombre mui antigo, no griego, como cenya la zaguera silaba -na, un sufixo etrusco.

Atenas fue fundada por o lechendario Zecrope, que yera una mezcla d'hombre y sirpient. Gosa ser considerau o primer rei autentico d'Atenas, baixo o suyo reinau Atena se convirtió en patrona d'a ciudat.

Edat antiga[editar | modificar o codigo]

La presencia mas antiga d'una población humana en Atenas, seguntes las evidencias en restas arqueolochicas, ha estau datada entre lo deceno y lo seteno milenio aC. Enta lo 1400 aC., en la era micenica, Atenas ya yera una población important, que poseyeba una fortaleza ubicada en a Acropolis, dotada d'os caracteristicos muros ciclopeos. No se conoixe si Atenas estió destruyida a la fin de la era micenica, enta lo 1200 aC., como ocurrió con atras ciudaz, pero sí le afectó lo declive d'a civilización urbana que se produció en os sieglos siguients.

Edat contemporania[editar | modificar o codigo]

Dende la suya dentrada en a Unión Europea en l'anyo 1981 s'han realizau grans obras d'infrastructura, realizadas tamién pa la preparación d'os Chuegos Olimpicos de 2004 que aconsiguioron aliviar cualques problemas y amillorar la calidat de vida en Atenas.

Actualment la ciudat ye lo centro politico, economico y cultural de Grecia, y un destín turistico de gran importancia internacional.

Toponimia[editar | modificar o codigo]

Atenas s'escribe en aragonés medieval como Athenas, os habitants d'Athenas son mencionatos como Athenienos. Como curiosidat en una pachina d'a "Cronica de Morea" escriben Cetinas, talment por pareixito fonetico con "Cetina" en Aragón.

Puestos d'intrés[editar | modificar o codigo]

Esporte[editar | modificar o codigo]

Ceremonia d'apertura d'os Chuegos Olimpicos de 1896.

Atenas ye parti d'un país a on l'esporte yera parti d'a relichión en l'anguidat, son mundialment conoixitos os Chuegos Olimpicos que se'n feban en a ciudat Griega d'Olimpia, y concretament en a ciudat d'Atenas yeran muito conoixitos os Chuegos Panatenaicos, celebratos en honor a la diosa Palas Atena en que yeran incluyitas prebas esportivas y d'arte. Os primers Chuegos Panatinaicos fuoron organizatos en l'anyo 566 aC y reglatos por Pisistrato. A on fue construito l'actual Estadio Panathinaiko yera a on es feban as prebas atleticas y de luita d´istos Chuegos.

Instalaciones esportivas[editar | modificar o codigo]

En Atenas como capital tamién tién as instalacions esportivas mas importants d'o país, entre as que cal destacar o Estadio Olímpico, o Estadio Karaiskakis y o Estadio Panathinaiko hue prencipalment convertiu en una atracción turistica encara que ocasionalment s'ubican prebas importants d'eventos internacionals multideportivos, l'arribada d'a maratón d'Atenas u conciertos y recepcions d'esportistas que han aconseguiu hitos importants. Tamién i hai muitas atras instalacions en municipios cercanos a la ciudat que dan servicio a esta debant d'a falta d'espacio pa construyir-las en a mesma Atenas, y a vegadas tamién per la complexidat de realizar-las perque gran parte d'o subsuelo d'a ciudat esta pleno de restas arqueolochicas.

Competicions esportivas[editar | modificar o codigo]

Atenas fue parte important d'a recuperación d'os Chuegos Olimpicos empentaus por o Barón de Coubertin, y estió l'anfitriona d'os Chuegos Olimpicos de 1896, que estioron os primers d'a era moderna dimpués de mas de 1500 anyos sin fer-se.[2] os Chuegos Entreficatos de 1906 [3] y os Chuegos Olimpicos de 2004.[4] Tamién d'o Campionato d'o Mundo d'Atletismo en a suya edición de 1997 y o Campionato d'Europa d'Atletismo en a IX edición de 1969 y a XIII de 1982.

Localidaz achirmanatas[editar | modificar o codigo]

Veyer[editar | modificar o codigo]

Vinclos externos[editar | modificar o codigo]

Referencias[editar | modificar o codigo]