Viellas pervivients

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

O mito d'as viellas pervivients lo trobamos en muitos lugars d'Aragón

O mito d'as viellas pervivients u tamién dito mito d'as güelas ye una historia que se repite en muitos lugars d'a cheografía aragonesa. As protagonistas d'istas historias siempre son viellas procedents de lugars d'a redolada que han estau as unicas supervivients d'una gran trachedia, por un regular a peste, que ha acotolau a toda a población d'o suyo lugar d'orichen.

As viellas, solencas, marchan a vivir ta un atro lugar, a on que son bien recibidas, donando en agradecimiento as suyas antigas tierras y posesions a la población que las ha aculliu. Iste mito tien a suya radiz en un atro: o mito d'a viella remolona, que representa a l'hibierno que en amortar-se cada anyo concede a os habitants d'os lugars o premio d'a fertilidat d'a tierra. En muitas ocasions ye nomás una viella a protagonista, en atras son dos u tres a supervivients.

Sobre o simbolismo d'ista leyenda escribe Manuel Benito en o Diario del AltoAragón:

As güelas lechendarias que trayioron l'ampliación de uns termins a costa de lugars que se suposa amortaus, simbolizan a fertilidat d'os campos siempre en relación con ritos agricolas.

As güelas de Sevil

Una d'as versions mas conoixidas d'iste mito ye a d'as agüelas de Sevil, chicot lugar d'o municipio d'Adauesca en o Semontano de Balbastro. Istas viellas metioron tres condicions ta donar as suyas posesions a o lugar, a primera estar enterrecadas en Crucelós, a segunda que chitaran piedras en ixe puesto cada cabo d'anyo d'a suya muerte, o 20 de mayo, ta que as suyas almas i remanisen y no dondiasen como almetas errants, y a tercera que se repartieran peras a os ninos o día de Santa Ana. Todas istas tradicions encara se continan fendo en l'actualidat.

Biografía

• Breve inventario de seres mitológicos fantásticos y misterioros de Aragón. Chema G. Lera. Prames. ISBN 978-84-8321-268-4