Two Rode Together

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Two Rode Together
Títol Two Rode Together
Póster teatralizau d'a cinta, obra de Howard Terpning.
Póster teatralizau d'a cinta, obra de Howard Terpning.
Ficha tecnica
Dirección John Ford
Aduyant de dirección Wingate Smith
Dirección artistica Robert Peterson
Producción Stan Shpetner
Guión adaptau Frank S. Nugent
Basau en Comanche Captives, novela de 1959 de Will Cook
Musica George Duning
Soniu Harry D. Mills
Fotografía Charles Lawton, Jr.
Montache Jack Murray
Escenografía James Crowe
Vestuario Frank Beetson Jr.
Ron Talsky
Maquillache Ben Lane
Actors James Stewart
Richard Widmark
Woody Strode
Shirley Jones
Linda Cristal
Andy Devine
John McIntire
Color Eastman Color
Datos y cifras
País(es) Estaus Unius
Anyo 1961
Debantadera 28 de chunio de 1961
Chenero(s) Cine de western
Durada 109 min.
Idioma(s) Anglés
Companyías
Productora(s) John Ford Productions
Shpetner Productions
Distribución Columbia Pictures
Informacions en bases de datos especializadas:

Two Rode Together (títol orichinal en anglés, en aragonés Dos cabalgoron chuntos, enguerada en Aragón con o títol en castellano de Dos cabalgan juntos, Dos cabalgan chuntos en aragonés) ye una cinta de cine estausunidense de l'anyo 1961 de cine de western buddy film dirichida por John Ford seguntes un guión adaptau por Frank S. Nugent basando-se en a novela Comanche Captives, publicada en 1959 por Will Cook. La banda sonora orichinal da cinta ye un treballo de George Duning, estando la dirección de fotografía obra de Charles Lawton, Jr.. Producida por Stan Shpetner ta las productoras John Ford Productions y Shpetner Productions, en l'elenco d'a cinta bi ha actors como James Stewart, Richard Widmark, Woody Strode, Shirley Jones, Linda Cristal, Andy Devine, John McIntire, entre d'atros.

La cinta ye ambientada en os anyos 1880 mientres as guerras idias en l'estau de Texas, rodando-se tamién en ixe mesmo estau.

Argumento[editar | modificar o codigo]

Mientres os anyos 1880 en a localidat de Tascosa, en l'estau de Texas, o marshal Guthrie McCabe s'acontenta con estar o socio comercial (y personal) de l'atractiva propietaria d'o saloon d'a ciudat, Belle Aragon, recibindo-ne o 10% d'os beneficios d'o local, mesmo que o 10% d'o beneficio de todas as botigas d'o lugar. Cuan os familiars de captivos feitos por os comanches mientres as Guerras indias de Texas desichen a las autoridaz militars que aportellen a los suyos familiars secuestraus, o comandant Frazer ninvía a lo tenient Jim Gary, un viello conoixiu d'o marshal ta que lo porte enta lo fuerte ta convencer-lo ta que marche enta lo campamento comanche ta negociar a liberación d'os presoners. A mala raca, McCabe marcha con él dica lo fuerte, pero se niega a cumplir la misión que li quieren encomendar. Finalment, con una combinación de chantache y autorización ta que lis cobre a los familiars d'os secuestraus, McCabe accede. T'acompanyar-lo, o comandant Frazer designa a lo tenient Gary, encara como legalment un militar no puet dentrar en territorio indio, li ordena que deserte, y si la misión marcha mal, asinas Fraser no se trobará implicau.

Entre los colons que buscan a los suyos familiars, se troba Marty Purcell, una mesacha obsesionada en remerar a su chirmán menor Steve, que nomás teneba que 9 anyadas cuan lo secuestroron os comanches, porque ella s'amagó y no fació garra cosa t'aduyar-lo, y nomás conserva d'él que la remeranza y una antiga caixa de musica que yera lo chuguete favorito de Steve. McCabe li diz que fácil que Steve no tienga garra remeranza d'ella, en estar masiau nino cuan lo secuestroron. Un atro que ye buscando a un nino secuestrau, que ya estará un choven guerrero, ye Harry Wringle, un cabalero comerciant que no ye masiau intresau en cual sía lo nino que li porten, porque nomás quiere que acontentar a su muller, a qui los comanches roboron un nino d'o suyo primer matrimonio, y como él no ye lo pai real li diz a McCabe que li pagará una important recompensa por cualsiquier nino que li pueda levar.

Finalment McCabe y Gary marchan cabalgando chuntos enta lo campamento comanche y McCabe negocia con o chefe comanche, Quanah Parker,[1] qui li diz que en a tribu bi ha cuatro captivos blancos, un mesache, una mesacha, una muller d'edat abanzada y una choven mexicana. Una d'as captivas no quiere tornar con os blancos, en estar casada con un comanche y tener-ne fillos. Una atra, la sinyora Clegg, no quiere tornar por verguenya y prefiere que su mariu y sus fillos la consideren ya muerta. Asinas, McCabe logra rescatar nomás que a dos captivos: o choven Running Wolf, qui ha decidiu que adchudicará a Harry Wringle como si estase lo suyo fillastro sía verdat u no, nomás que ta cobrar a recompesa, y la captiva mexicana, Elena de Madariaga. Elena ye la muller de Stone Calf, un chefe guerrero cheyenne enemigo de Quanah Parker, y Quanah aproveita asinas tamién ta fer-li mal a lo suyo rival, pero asinas tamién o camín de tornada enta lo fuerte se fa perigloso.

En considerar o periglo, McCabe decide esperar en una posición favorable porque sabe que Stone Calf l'atacará ta recuperar a su muller, pero lo tenient Gary decide que ye millor marchar de camín enta lo fuerte y se deseparan. Gary contina la marcha con o choven Running Wolf, y McCabe espera con Elena de Madariaga. Gary plega en o fuerte con o choven, pero Running Wolf amuestra clarament o suyo odio enta los blancos, en afirmando que ye un comanche, y Harry Wringle decide que no l'acceptará como fillastro. Una d'as mullers que son buscando a su fillo diz alavez que lo reconoix como lo suyo fillo robau, y l'esposo la refirma, asinas que legalment o comandant Frazer decide que Running Wolf ye lo fillo d'ixos colons. alavez plega en o fuerte McCabe con a sinyorita de Madariaga, porque a la fin ha podiu matar a Stone Calf, con gran satisfacción de Quanah Parker. Se troba con a sorpresa de que Ya no podrá cobrar a recompensa que li ufría Wringle, asinas que ha perdiu muitos diners en iste negocio.

Ixa nueit se fa un baile, y la sociedat blanca bienpensant amuestra clarament a suya esquiva enta Elena de Madariaga, en considerar que hese estau preferible que s'hese suicidau millor que convertir-se en a muller d'un indio, y McCabe s'escarcata muito. Antiparte, cuan la nueva mai de Running Wolf quiere tallar-li lo cabello, iste li gazupia as estixeras y la mata con ellas, y deciden enforcar-lo por o delicto. Cuan lo portan a arrecegons enta la forca, Running Wolf escuita lo soniu d'a caixa de musica y lo remera, porque en realidat yera Steve, lo chirmán de Marty Purcell, qui tampoco ista vegada puet fer garra cosa ta salvar-lo. Finalment, Marty Purcell accepta la proposición de voda d'o tenient Gary. McCabe finalment decide tornar enta lo suyo treballo de marshal en Tascosa, acompanyando a Elena de Madariaga ta que puye en una dilichencia y marche luent, y lo tenient Gary marcha tamién con él. Pero lo que McCabe no sabe ye que en a suya ausencia en Tascosa s'han celebrau unas eleccions a marshal....

Elenco[2][editar | modificar o codigo]

Actor Papel Notas
James Stewart Marshal Guthrie McCabe
Richard Widmark Primer tenient Jim Gary
Shirley Jones Marty Purcell
Linda Cristal Elena Madariaga
Andy Devine Sarchento Darius P. Posey
John McIntire Comandant Frazer
Paul Birch Chuez Edward Purcell
Willis Bouchey Harry J. Wringle
Henry Brandon Quanah Parker
Harry Carey Jr. Ortho Clegg
Olive Carey Abby Frazer
Ken Curtis Greeley Clegg
Chet Douglas Aduyant d'o marshal Ward Corby
Annelle Hayes Belle Aragon
David Kent Running Wolf
Anna Lee Mrs. Malaprop
Jeanette Nolan Mrs. Mary McCandless
John Qualen Ole Knudsen
Ford Rainey Mosén Henry Clegg
Woody Strode Stone Calf
O.Z. Whitehead Tenient Chase
Gertrude Astor Mrs. Wringle No acreditada
Frank Baker Capitán Malaprop No acreditau
Bobette Bentley Papel menor No acreditada
Bill Borzage Colono No acreditau
Danny Borzage Soldau No acreditau
Jim Brewer Jack No acreditau
Edward Brophy Papel menor No acreditau
Regina Carrol Wakanana No acreditada
Ruth Clifford Muller No acreditada
George Fisher Cambrero No acreditau
Rian Garrick Tenient Upton No acreditau
Eunice Grey Mai de nino robau No acreditada
Big John Hamilton Cambrero No acreditau
Janet Hamilton Mesacha No acreditada
Sam Harris Medico d'o fuerte No acreditau
Chuck Hayward Soldau No acreditau
William Henry Chugador No acreditau
Tex Holden Cambrero No acreditau
Connie James Mesacha No acreditada
Robert Kenneally Oficial No acreditau
James Kirkwood Oficial No acreditau
Cliff Lyons William McCandless No acreditau
Ted Mapes Cambrero No acreditau
Mae Marsh Hanna Clegg No acreditada
Boyd "Red" Morgan Chugador No acreditau
Tracey Morgan Mesacha No acreditada
Suzanne Noel Mesacha No acreditada
Yvonne Peattie Muller No acreditada
Jack Pennick Sarchento No acreditau
Rudy Robbins Papel menor No acreditau
Chuck Roberson Comanche No acreditau
Edward Sheehan Oficial No acreditau
Dean Smith Oficial No acreditau
Ed Sweeny Oficial No acreditau
Edmundo Trevino Cambrero No acreditau
Julian Trevino Indio No acreditau
Bill Williams Oficial No acreditau
[Teri York[]] Mesacha No acreditada

Producción[editar | modificar o codigo]

Ta lo rodache d'a cinta de fació servir o plató que John Wayne heba construyiu en Texas ta rodar-ie The Alamo (1960).[3]

A filmación distó muito d'estar pacifica; en primeras, a lo director John Ford no li cuacaba a novela en que se basaba lo guión y nomás acceptó que treballar-ie por o suyo elevau salario (225.000 dólars, amás d'o 25% d'os beneficios d'a cinta) y por a suya relación con o director de Columbia Pictures, Harry Cohn. Ni con l'aduya de Frank S. Nugent, o suyo guionista favorito con qui treballó en diez cintas, consideraba que lo guión yera adecuau y en fació a-saber-las modificacions mientres o rodache. Ford pensaba que yera muito millor a narración sobre o tema d'os captivos blancos d'os indios que ya heba feito en The Searchers en 1956 (con un guión de Nugent, d'atra man).

O papel de Quanah Parker ye interpretau por l'actor Henry Brandon, qui tamién heba treballau en The Searchers interpretando a lo chefe comanche Scar / Cicatriza.

Two Rode Together estió la quinzena cinta a on Jack Murray fació lo montache cinematografico ta John Ford, estando tamién a zaguera en morir meses entes d'enguerar-se la cinta.

Critica[editar | modificar o codigo]

Quim Casas considera que:[4]

Garra cosa en Ford ye en simple blanco y negro (...) y astí se troba la complexidat d'ista magnifica cinta

Antonio Méndez en AlohaCriticón afirma que:[5]

Subestimau, amargo retrato d'o mayestro John Ford d'un episodio post-belico que reflexa la difícil adaptación d'uns personaches desubicaus en una sociedat que termina transmutando-los, con notables dosis d'incomprensión, de deseyaus a refusaus.

En Fotogramas la califican de:[6]

Combina la serenidat expresiva, o vigor narrativo y un inveterau sentiu de l'humor en uns resultaus o clasicismo d'oc cuals resiste y resistirá toz os embaz d'o paso d'o tiempo

Se veiga tamién[editar | modificar o codigo]

Referencias[editar | modificar o codigo]

  1. Lo chefe comanche Quanah Parker, un personache real que amanixe en a cinta, yera él mesmo fillo d'una captiva blanca, Cynthia Ann Parker, encara que en a cinta no s'en fa garra mención.
  2. (en) Two Rode Together en Internet Movie Database.
  3. (en) Ralph Blumenthal: The Alamo of the Big Screen Tries to Skirt the Fate of the Original, en The New York Times, 26 de marzo de 2004.
  4. (es) Quim Casas: Películas clave del western, Ediciones Robinbook, S.L., Barcelona, 2007, ISBN 978-84-96222-88-5, p.165.
  5. (es) Dos Cabalgan Juntos (Two Rode Together) (1961) de John Ford, en AlohaCriticón.
  6. (es) Doscabalgan juntos en Fotogramas, 29 de mayo de 2008

Vinclos externos[editar | modificar o codigo]