Reino visigodo de Toledo

De Biquipedia
(Reendrezau dende Reino Visigodo de Toledo)
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Reino Visigodo de Toledo
Regnum gothorum
Regnum Hispaniae
507 — 725

Situación de Reino Visigodo de Toledo
Situación de Reino Visigodo de Toledo
Mapa de lo Reino Visigodo de Tolosa
Capital Toledo
Idioma oficial
 • Atros idiomas
Latín
Luengas romances incipients y gotico
Relichión arrianismo, catolicismo
Gubierno Monarquía
Periodo historico alta Edat Meya
 • Derrota visigoda en a Batalla de Vouillé
 • Invasión musulmana

Lo Reino Visigodo de Toledo estió un estau digichiu por los visigodos, que heban ocupau a Hispania y feban de clase dirichent sobre a población hispanorromana. Existió dende l'anyo 507, con a derrota en a Batalla de Vouillé, dica l'anyo 721, cuan os zaguers resistents visigodos de Septimania fuoron vencius por os musulmans, que ya heban entrau en Hispania en l'anyo 711.

Composición etnica[editar | modificar o codigo]

A población autoctona, en a suya mayoría hispanorromanos son a mayor part d'a población con uns 6 millons individuos. En o norte quedan cantabros y bascons y atros pueblos poco romanizaus u ni res. Os visigodos son una minoría dichichent d'uns 200.000 individuos establius sobretot en a Meseta Norte, Toledo y Guadalachara. Os sueus son uns 100.000 individuos en a Gallaecia. Bi ha nuclios chodigos en Levant y a Baetica.

Organización politica[editar | modificar o codigo]

Bi ha un rei esleito por a nobleza visigoda. Dimpués tamién pueden participar en a elección toz os visigodos que no sigan d'orichen servil, u que no haigan estau tonsuraus u decalvaus.

O rei tien un poder absoliu y disposa d'un sequito, o fidelis regis con unos miembros ditos gardingos u comites fidelis que son recompensaus con donacions de tierras. As provincias son governadas por una hierarquía de duques, contes y vilicos.

A institución chermanica de l'asamblea popular decayó con o tiempo. En o sieglo VI bi ha un consello de guerrers viellos que ye substituyiu por l' Aula Regia. A ilesia prene influencia politica con os concilios y representa un vehiclo de participar en o poder por part d'os hispanorromanos. En o sieglo VII os bispes de l' Aula Regia y os gardingos constituyen una asamblea de mainates a la que corresponde a elección d'o monarca y bella atribución lechislativa y chudicial. En o IV Concilio de Toledo, presidiu por Sant Isidoro de Sevilla se condena prener a cadiera reyal por a fuerza.

Lechislación[editar | modificar o codigo]

Bi ha unas leis pa os visigodos y atras leis pa os autoctonos. Os visigodos se richen por o Codigo d'Eurico, que en tiempos de Leovichildo ye modificau y conoixiu como Codex Revisus. A población autoctona se riche por Lex Romana Visigothorum dende l'anyo 506, enantes funcionaba o "Breviario d'Aniano".

O Liber Iudiciorum reculle a doctrina d'os concilios visigodos (concilios catolicos y no arrians), presenta mes de 500 leis y s'aplica a toz os habitants d'o reino dende l'anyo 656. Será conoixiu tamién como Libro Juzgo y continará vichent en o Reino d'Asturias y dimpués Reino de Leyón.

Relichión[editar | modificar o codigo]

Ta más detalles, veyer l'articlo Arrianismo visigodoveyer os articlos [[{{{2}}}]] y [[{{{3}}}]]veyer os articlos [[{{{4}}}]], [[{{{5}}}]] y [[{{{6}}}]]veyer os articlos [[{{{7}}}]], [[{{{8}}}]], [[{{{9}}}]] y [[{{{10}}}]].
Ta más detalles, veyer l'articlo Concilios visigodosveyer os articlos [[{{{2}}}]] y [[{{{3}}}]]veyer os articlos [[{{{4}}}]], [[{{{5}}}]] y [[{{{6}}}]]veyer os articlos [[{{{7}}}]], [[{{{8}}}]], [[{{{9}}}]] y [[{{{10}}}]].

Os visigodos arriban en a peninsula como arrians, y ye a relichión oficial d'o reino, encara que a mayor part d'a población siga oficialment catolica.

Bi ha encara politeístas "pagans" sobretot en o norte. A cristianización d'os catolicos yera superficial y bi ha cristianos catolicos con tendencia a tornar a ciertas practicas paganas, feito que condenan os concilios. En l'aria bascona o recuerdo d'os pagans d'ixas envueltas ha permaneixiu en os personaches mitolochicos conoixius como gentillak.

Bi ha una redueita minoría chodiga prou important pa que o rei Sisebuto en ordene lo suyo babtismo obligatorio baixo pena d'expulsión.

Recaredo I se converte a lo catolicismo y en l'anyo 589 en o III Concilio de Toledo se prene a lo catolicismo como relichión oficial d'os visigodos.

Luengas[editar | modificar o codigo]

Ta más detalles, veyer l'articlo latín hispanicoveyer os articlos [[{{{2}}}]] y [[{{{3}}}]]veyer os articlos [[{{{4}}}]], [[{{{5}}}]] y [[{{{6}}}]]veyer os articlos [[{{{7}}}]], [[{{{8}}}]], [[{{{9}}}]] y [[{{{10}}}]].
Ta más detalles, veyer l'articlo latín medievalveyer os articlos [[{{{2}}}]] y [[{{{3}}}]]veyer os articlos [[{{{4}}}]], [[{{{5}}}]] y [[{{{6}}}]]veyer os articlos [[{{{7}}}]], [[{{{8}}}]], [[{{{9}}}]] y [[{{{10}}}]].
Ta más detalles, veyer l'articlo Luengas_romances#Luengas_iberorromanicasveyer os articlos [[{{{2}}}]] y [[{{{3}}}]]veyer os articlos [[{{{4}}}]], [[{{{5}}}]] y [[{{{6}}}]]veyer os articlos [[{{{7}}}]], [[{{{8}}}]], [[{{{9}}}]] y [[{{{10}}}]].
Ta más detalles, veyer l'articlo Goticismos en aragonésveyer os articlos [[{{{2}}}]] y [[{{{3}}}]]veyer os articlos [[{{{4}}}]], [[{{{5}}}]] y [[{{{6}}}]]veyer os articlos [[{{{7}}}]], [[{{{8}}}]], [[{{{9}}}]] y [[{{{10}}}]].
Ta más detalles, veyer l'articlo idioma goticoveyer os articlos [[{{{2}}}]] y [[{{{3}}}]]veyer os articlos [[{{{4}}}]], [[{{{5}}}]] y [[{{{6}}}]]veyer os articlos [[{{{7}}}]], [[{{{8}}}]], [[{{{9}}}]] y [[{{{10}}}]].
Ta más detalles, veyer l'articlo idioma bascoveyer os articlos [[{{{2}}}]] y [[{{{3}}}]]veyer os articlos [[{{{4}}}]], [[{{{5}}}]] y [[{{{6}}}]]veyer os articlos [[{{{7}}}]], [[{{{8}}}]], [[{{{9}}}]] y [[{{{10}}}]].

O latín hispanico, en as suyas diferents variants como o latín tarraconense u o latín betico evolucionaban enta as luengas romances, en concreto as luengas iberorromanicas. A diftongación d'as vocals curtas latinas Ě y Ŏ, que ya yera documentada en o latín hispanico d'o periodo imperial, s'imposa en a capital Toledo, y dende Toledo por cuasi tota a meseta, plegando dica a val d'Ebro y o territorio de l'Astur-Leyonés, pero sin afectar a lo cabo nororiental y noroccidental d'a peninsula, on amaneixerán os romances catalán y galaicoportugués. D'esta traza ha encomenzau a deseparación entre o catalán y l'aragonés en l'aria pirenenca-levantina y a deseparación entre o galaicoportugués y l'astur-leyonés en o cuadrant noroccidental d'a peninsula. A luenga escrita ye o latín medieval.

As luengas prerromanas son cuasi desapareixidas de fueras d'o basco, que conoixe un periodo d'expansión en arias marguinals que os o reino visigodo no controla de tot, (Pireneus centrals, occidentals y part d'os suyos semontanos). Existe una hipotesi que considera que en as tierras d'os antigos vardulos, caristios y autrigons, ye dicir, as actuals provincias de Bizcaya, Alaba, Guipuzcua y se parlaba latín u romanz y que se vasquizoron a zaguers d'o periodo visigodo.

L'idioma gotico d'os invasors visigodos cayó en desuso, pero aportó unas cuantas palabras a las luengas romances u goticismos, en especial a las luengas romances de la zona central y occidental d'a peninsula (astur-leyonés y castellano), i habendo tamién goticismos en aragonés y en catalán.

Arte[editar | modificar o codigo]

Ta más detalles, veyer l'articlo arte visigodoveyer os articlos [[{{{2}}}]] y [[{{{3}}}]]veyer os articlos [[{{{4}}}]], [[{{{5}}}]] y [[{{{6}}}]]veyer os articlos [[{{{7}}}]], [[{{{8}}}]], [[{{{9}}}]] y [[{{{10}}}]].

En o periodo l'arquitectura d'os hispanorromanos continó a suya evolución y amaneixió un estilo arquitectonico nuevo conoixiu como "arte visigodo", que teneba arcos en ferradura que persistioron en o estilo arquitectonico d'o periodo andalusí. L'arquitectura "visigoda" tamién presentaba planta cruciforme, bovedas y piedra picada.

En a historiografía destacan Orosio, Idacio, Chulián y Chuan de Biclaro.

Una d'as principals figuras ye Sant Isidoro de Sevilla, que replega a cultura de l'Antigüedat en a suya famosa obra "Etimolochías", encara citada como referencia en os prologos d'as Corz d'Aragón. Cerca d'a figura de Sant Isidoro ye Sant Braulio de Zaragoza.

Bibliografía[editar | modificar o codigo]