Pobreza

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Articlo d'os 1000
Pobreza
Familia mientres a gran depresión d'os Estaus Unius

A pobreza ye a manca de biens materials suficients pa levar una vida digna. En iste sentiu, ye o contrario de riqueza y alude a un estau de carencia. En Espanya, un de cada tres habitants se troba en risgo d'exclusión.[1]

Etimolochicament a palabra proviene d'o termín latín paupertas, que orichinalment se refiere a la condición de "pauperos" que significa, literalment, “parir u chenerar poco“ y que yera aplicau a o bestiar y, por derivación, a o terreno pobre, ye decir, esterils u de poco rendimiento. D'ista accepción d'a pobreza, como manca de potencial u capacidat pa producir, deriva un concepto diferent que sinyala a la mesma como manca d'una serie de biens y servicios basicos.

Ye un parametro siempre comparativo, por ixo se puet parlar de pobreza absoluta (manca de minchar, casa y augua potable), pobreza extrema (definida por o Banco Mundial como tener ingresos inferiors a un dólar diario) u pobreza (vivir con menos de 3 dólars a o día). Istos livels varían en función d'o país de que se tracte (por eixemplo en Espanya ye pobre qui no arriba a o 50% d'os ingresos meyanos d'o Estau). En o mundo bi ha 1.200 millons de personas en situación de pobreza extrema.

Os países pobres son ditos subdesenvolicaus u d'o Tercer mundo. Se concentran en os continents d'Asia y mas que mas Africa, encara que la pobreza ye estendillada arredol d'o mundo, incluyindo as ricas ciudaz industrializadas (Cuarto mundo).

Causas d'a pobreza[editar | modificar o codigo]

Ninos pobres mientres a guerra en Alemanya

Seguntes a reunión en Davos en 2015 d'o Foro economico mundial de dirichents d'empresas, a primera causa ye a desigualtat. Atras entidaz, como a organización Oxfam, precisan que, en Espanya, bi ha vente personas que tienen tantos diners como a suma d'o 20% (nueu millons d'habitants) mas pobres, que tien dificultat pa arribar a fin de mes.[1][2]

Atras causas eventuals u circumstancials pueden estar vivir una guerra u un desastre natural, por eixemplo, un reparto inchusto d'os recursos, tener poco acceso a l'amostranza, un gubierno corrupto, a discriminación por razón de sexo[3] u raza, o poco acceso a os mercaus globalizaus, a manca de dreitos humans u a sanidat deficient.

Reducir a pobreza extrema combatindo istas causas ye un d'os Obchectivos de Desenvolique d'o Milenio.

Estructura social[editar | modificar o codigo]

A estructura social ye a organización y o desenvolique d'as sociedaz, ista organización creya un orden social que estableixe regularidaz en a ordenación d'a societat, a traviés d'a estratificación social y que se basa en as pautas d'as relacions socials (relacions entre personas), que ordenan os comportamientos y as relacions entre individuos y grupos, y que estableixen un acceso desigual a os recursos, servicios y posicions. Actualment, en as sociedaz modernas, podemos trobar tres tipos d'estructura social: a institucional, a relacional y a incorporada.

Estratificación social[editar | modificar o codigo]

A cherarquización d'a societat a traviés d'a estructura social nos leva enta una estratificación d'a sociedat, que ye a división d'a sociedat en capas, clases u estratos, por tanto, a estratificación social ye o conchunto de desigualdaz que se dan entre os diferents individuos que conforman una sociedat.

Causas d'a pobreza en as sociedaz abanzadas[editar | modificar o codigo]

O redescubrimiento d'a pobreza y a existencia de cuantas formas d'exclusión u marchinalidat social dioron orichen a un amplo debate sobre as causas d'istos fenomenos. Os diferents enfoques planteyaus prenen o suyo punto de partida en una serie muit ampla de factors explicativos, entre os que destacan, combinando-se de diversas maneras: o cambeo tecnolochico, os aspectos institucionals, os conflictos corporativos y os aspectos culturals. O mercau de treballo ha estau en o centro d'o debate, pero tamién o Estau d'o bienestar, os fluxos migratorios, as relacions etnicas y racials, a evolución u millor dito a disolución d'a familia tradicional y o proceso de formación de subculturas. Mesmo os argumentos de tipo biolochico han chugau un papel important en un debate que siempre ha teniu fuertes connotacions politico-ideolochicas. O tema mas controvertiu d'o debate ha estau o concepto de underclass, que alude a sectors degradaus y excluyius socialment que ya no perteneixen a denguna d'as clases establidas d'a societat. Pensadors socials radicals como William Julius Wilson y Anthony Giddens l'han feito servir, pero tamién criticos conservadors d'o Estau d'o bienestar como Charles Murray. En un intento de capturar as ideyas centrals d'o que ha estau un debate muit complexo, en as seccions siguients s'agrupan as diferents formas d'explicar as causas d'a pobreza en as sociedaz abanzadas en tres grans categorías: enfoques que enfatizan a dislocación estructural, enfoques que enfatizan o dualismo estructural, y enfoques que enfatizan a exclusión institucional.

Enfoques que accentuan a dislocación estructural[editar | modificar o codigo]

A estratificación social, causa de pobreza en a India

Istos enfoques destacan, en cheneral, a naturaleza disruptiva d'o desenvolique capitalista y, en particular, a intensitat d'o cambeo estructural, con o suyo consecuent impacto social, mientres a transición d'a societat industrial a la postindustrial. Iste tipo d'enfoques podría ser dito schumpeteriano -a prencipal metafora explicativa en ista perspectiva no ye atra que a famosa "teoría d'a destrucción creativa" de Joseph Schumpeter- y planteya que a presencia de tendencias a chenerar situacions de pobreza, exclusión y vulnerabilidat ye una expresión natural y recurrent d'a dinamica esencial d'o cambeo en una economía capitalista. L'alazet d'ista explicación ye en o caracter ciclico d'o desenvolique d'a economía de mercau, que reflecte grans ciclos de transformación tecnolochica que comportan una reestructuración significativa d'as economías y, consecuentment, d'as sociedaz modernas. Per ixo, l'elemento recurrent u ciclico ye central en iste enfoque, y iste se puet veyer agudizau por un elemento de transición de mas magnitud asociau a o paso a una sociedat postindustrial cada vegada mas globalizada y basada en a revolución d'as tecnolochías d'a información.

Se tracta, mas que mas, d'un enfoque optimista sobre o desenvolique contemporanio, pero que no deixa d'amostrar os costos y as tensions prevocadas por os periodos d'intensa destrucción creativa y cambeo estructural. Ye a partir d'ista constatación que os defensors d'iste enfoque a sobén proposan una serie d'intervencions correctivas u paliativas pa mirar d'aluenyar istos costos y tensions que, si no son suavizaus, podrían arribar a menazar a supervivencia mesma d'o conchunto d'a estructura social. En ista perspectiva, a pobreza y a exclusión social son fenomenos recurrents y connaturals d'o desenvolique economico pero no han d'arribar necesariament a plasmar-se en una clase u grupo social formau por personas permanentment empobreixidas u excluyidas en a mida en que se creyen mecanismos adecuaus pa facilitar a suya salida d'istas situacions. En atras palabras, se tracta de facilitar una gran mobilidat social que faiga d'a cayida en a pobreza u a exclusión una situación merament pasachera. Ista ye, de feito, a situación d'a immensa mayoría d'as personas que cayen en a pobreza u l'ature en economías dinamicas y flexibles. Asinas por eixemplo, cuasi dos terceras partis d'os norteamericans adultos cayen en a pobreza a o menos un anyo en a suya vida pero nomás una infima parti d'éls caye en a pobreza cronica. Como veyeremos mas entabant, ista ha estau a linia d'argumentación predominant, pero no a unica, en a UE y as suyas antecesoras sobre istos temas.

Enfoques que enfatizan o dualismo estructural[editar | modificar o codigo]

Desigualdat social en America Latina

Istos enfoques pueden estar de naturaleza muit diversa, pero o suyo diagnostico sobre ello, que son a pobreza y a exclusión social asinas como as suyas consecuencias, ye muito mas pesimista que en o caso d'o enfoque anterior. Ista perspectiva ha teniu muitos d'os suyos prencipals exponents en una tendencia altament critica, a sobén d'inspiración marxista, en o capitalismo u en a economía de mercau en sí mesma. Lo que aquí se postula ye a existencia d'una dinamica permanent d'exclusión y polarización que leva a la memoria o diagnostico de Marx sobre o futuro d'o capitalismo. Ista dinamica excluyent y polarizant se daría tanto en as economías nacionals como en o sistema economico internacional. A dita Teoría d'a Dependencia estió o exponent mas contundent d'iste punto d'envista en relación a la economía internacional. En o marco d'as economías nacionals abanzadas iste enfoque ha estau representau por cuantas teorías sobre o mercau de treballo fragmentau, segmentau u dual. Iste tipo d'enfoques siguen, mas que mas, a ideya de Marx sobre o menester d'una reserva permanent de treballo barato y flexible con a función tanto de presionar os salarios a la baixa como d'estar disponible en os momentos altos d'o ciclo economico. Muitos d'os esfensors d'iste enfoque postulan que os treballadors en o "Tercer Mundo" asinas com os immigrants provenients de países pobres forman a columna vertebral d'iste "exercito de reserva" estratechico que le ofreixe a o capitalismo global un bienveniu suplemento de treballo barato, utilizable a voluntat y baixo condicions infrahumanas. D'alcuerdo con iste enfoque, a exclusión social en os "países ricos" fa parti d'una dinamica global de polarización que, usando as palabras d'Anthony Giddens, puet estar descrita d'a siguient manera: "As clases marchinals (underclasses) no nomás son bolsas de miseria adintro d'as economías nacionals, sino tamién as linias de contacto y de choque entre o Tercer y o Primer Mundo. O isolamiento social que desepara a os grupos subprivilechiaus d'a resta de l'orden social en os países reflecta a deseparación entre ricos y pobres a escala global y ye causalment unida con ista deseparación. A pobreza d'o Primer Mundo no puet esta abordada como si no tenese connexión con as desigualdaz a una escala muito mas gran."[4]

En tot caso, a ideya central d'istos enfoques radicals ye que a pobreza, a desigualdat y a exclusión social son components funcionals d'o desenvolique capitalista, chenerando categorías socials permanents y bien definidas, grupos u rechions excluyidas y oprimidas que se troban en una situación diametralment opuesta a la resta d'a societat u d'o mundo. Se tracta de grupos excluyius d'o bienestar y o poder pero a la vegada incluyius en o sistema social como treballadors expleitaus u expleitables. Alavez, istos enfoques postulan que nomás un cambeo radical que afectase a la dinamica mesma d'o sistema capitalista podría resolver o problema d'os oprimius y excluyius.

Un atro enfoque radical, pero que a diferencia de l'anterior veye a exclusión estructural como un componente disfuncional d'o sistema capitalista moderno, ye o que fa no guaire popularizó a ideya d'a "fin d'o treballo", ye decir, d'un cambeo estructural de caracter tecnolochico y organizativo adintro d'o sistema imperant que levaría a prescindir de l'aportación productiva d'un numero creixient de personas.[5] Istos marchinaus formarían una periferia empobreixida y cada vegada mas menazada d'una estructura productiva que no les amenista. Jeremy Rifkin profetizó l'arribada d'"un mundo cuasi sin treballadors"[6] y Ulrich Beck pronosticó l'aparición d'"un capitalismo sin treballo".[7] Isto levó a una serie de pronosticos de caracter ubiertament apocaliptico sobre o destín d'o mundo, profetizando un esdevenidero a on a mesma supervivencia fisica d'os "prescindibles" yera en periglo u un mundo "brasilianizau" de tot, ye decir, brutalment dividiu entre a sobreabundancia y a miseria.[8]

A ideya d'una exclusión estructural permanent no ye, manimenos, propiedat exclusiva d'os enfoques radicals u neomarxistas. Mientres os anyos 90 una teoría d'a exclusión y a underclass basada en argumentos de caracter biolochico fue formulada por influyents pensadors conservadors. A suya expresión mas prevocativa estió aquella que le'n dioron Richard Herrnstein and Charles Murray (1994) en o suyo libre altament controvertiu titulau The Bel Curve, o subtitol resume bien o mensache d'a obra: "Intelichencia y estructura de clase en a vida americana". L'argumentación, tal como la resume Robin Marris (1996) en How to Save the Underclass ye a siguient: A societat d'o conoiximiento que ye reemplazando a la societat industrial le da a la "intelichencia innata" y a las prestacions educacionals un papel crucial en a determinación d'as posibilidaz d'as personas de participar en a vida social.[9] Ista ye a razón por a que somos presenciando un proceso de profunda división d'a sociedat en a que veyemos una nueva "elite d'os cerebros" puyando a la cima d'a sociedat mientres que una clase marchinal u infraclase (underclass) ye clarament discernible en o fundo d'o que cada vegada mas ye una "societat meritocratica". Ista división puet estar mitigada pero no eliminada en a societat moderna. A clase marchinalizada, formada por aquels que son mas y mas innecesarios, aquels excluyius "por un accident d'os chens, u fortuna u lo que siga", ye un elemento disfuncional, un peso muerto que ha d'estar arrocegau, de trazas mas u menos decents, por a resta d'a societat.

Enfoques que enfatizan a exclusión institucional[editar | modificar o codigo]

Istos enfoques subrayan os factors institucionals que serían chenerando pobreza y exclusión. En iste caso, o determinant no ye a tecnolochía en sí ni tampoco o capitalismo, a globalización u una atra fuerza pareixida. O factor decisivo ye o entorno institucional a traviés d'o cual cuantas sociedaz se relacionan con os fenomenos debantditos, regulando asinas l'acceso u a exclusión de diferents grupos socials a las posibilidaz que cada epoca ofreixe. As formas d'exclusión institucional asinas cheneradas pueden estar inducidas u coercitivament aconseguidas. O caso d'a exclusión institucional inducida estió paradigmaticament presentada por Charles Murray (1984) en a suya famosa obra Losing Ground - American Social Policy, 1950-1980. Seguntes Murray, o sistema publico d'aduya social (welfare system, seguntes a terminolochía norteamericana) ye o responsable de que a chent voluntariament trigue tanto a exclusión como a dependencia d'o Estau y formas altament destructivas de vida y organización familiar. Aduyas socials excesivas u mal construidas han creyau fuertes incentivos pa no trigar a participación laboral u formas de familia mas "normals", ye decir, biparentals. O mesmo enfoque ha estau aplicau a o caso britanico por James Bartholomew (2004) en a suya obra The Welfare State we're in. Seguntes iste autor, o Estau d'o bienestar con os suyos sistemas y beneficios contraproducents ye o causant, entre atros mals, de l'ature masivo, d'una mayor criminalidat y amoralidat, asinas como d'a disolución creixient d'a família tradicional.

Iste tipo d'argumentos sobre una pobreza y marchinalidat u exclusión inducida ha estau criticau, pero a vegadas tamién complementau dende un punto d'envista institucionalista, por un enfoque que mete o suyo enfasi en l'elemento coercitivo u forzoso que aduga enta la pobreza y a exclusión. Se tracta d'argumentacions en as que istas situacions no son una opción sino o resultau imposau a qui las pena por una serie d'obstaclos institucionals creyaus por coalicions u organizacions corporativas que tractan d'esfensar os suyos propios beneficios u privilechios excluyindo-ie posibles competidors que podesen de bella manera menazar a suya posición en o mercau de treballo u en a vida economica y social en cheneral. En a teoría economica se coneixe ista situación como un conflicto entre insiders, u grupos establius, y outsiders, u grupos que buscan dentrar en un determinau mercau, ya siga laboral u siga d'atro tipo. Un mercau de treballo muit regulat ye visto, en iste enfoque, como un tipico eixemplo d'a creyación de regles esfensivas por parti d'as organizacions que representan os insiders pa mirar de dar-les-ne una situación privilechiada respecto d'aquels sectors que pugnan por dentrar a o mercau laboral formal u aconseguir formas mas estables y millor remuneradas de treballo, como estar immigrants u chóvens. Dende iste punto d'envista, a pobreza y a exclusión social son fenomenos que han d'estar atacaus a traviés de reformas institucionals y legals que eliminen os obstaclos a la creyación de mercaus de treballo mas dinamicos, ubiertos y menos discriminatorios. Iste tipo d'analís forma a base d'o diagnostico que definió o problema d'o retraso relativo d'Europa occidental respecto a atras economías abanzadas como "euroesclerosi", ye decir, como un exceso de regulación y richidez que impediba a rapida adecuación a las circumstancias siempre cambiants d'o mundo actual. Importants documentos d'a UE, como o Libro blanco de 1993 titulau Creiximiento, competitividat, ocupación - Retos y pistas pa dentrar en o sieglo XXI y l'Agenda 2000, han basau gran parti d'o suyo diagnostico sobre os exitos tan poco satisfactorios d'Europa en materia de creiximiento economico y creyación d'ocupación en iste tipo d'argumentos. En muitos casos, elementos d'os tres enfoques aquí analizaus se mezclan de formas muit variadas y a vegadas mesmo contradictorias. Istos enfoques se veyen complementaus por cuantas hipotesis explicativas como as que contino s'enumeran.

Hipotesis de relacions imperialistas entre países[editar | modificar o codigo]

Antigas colonias d'os países ricos debilitoron as economías locals d'os países pobres en adaptar-sen a las necesidaz d'as potencias colonials. As distorsions en as economías d'os países pobres no son superadas con os procesos de descolonización a causa de que as dinamicas d'os mercaus internacionals son controladas por as antigas metropolis.

Comportamiento cultural y individual[editar | modificar o codigo]

Os pobres no son actors pasivos. As personas pobres presentan comportaments que refuerzan, mantienen y reproducen a pobreza. Istas tendencias culturals pueden ser transmitidas de cheneración en cheneración.

Localidat[editar | modificar o codigo]

A probabilitat de cayer, remanir u mover-se difuera d'a pobreza pende d'o puesto a on se viva. Asinas, en rechions con productos caracterizaus por baixos livels de valor adhibiu ye mas probable que bi haiga salarios mas baixos y oportunidaz economicas amugadas. Una perspectiva complementaria ye a perspectiva d'a segregación de determinaus grupos socials en localidaz definidas y determinadas por l'ausencia de servicios publicos, ocupación y oportunidaz.

Demografía[editar | modificar o codigo]

Porcentache de población que vive con menos d'1,25$ por día (pobreza absoluta). ONU estimacions 2000-2006.
Porcentache de personas pobres por país, seguntes a muga d'a definición nacional de pobreza

Pobreza relativa[editar | modificar o codigo]

Se define como pobreza relativa a situación en a que a tamás de tener as necesidaz basicas cubiertas, o livel d'ingresos ye substancialment menor que o d'a major parti d'a población. O concepto de pobreza relativa ye muit vinclau a o grau de desigualdat d'una economía.

O Banco Mundial emplega como indicador de pobreza relativa pa comparacions internacionals a cantidat de 2 dólars por día. En o contexto de países desenvolicaus, pero, a sobén se prene como referencia o 50% d'a renta per capita d'una economía. O INE, por eixemplo, emplega o 60% d'a mediana d'os ingresos por unidat de consumo.

Pobreza absoluta[editar | modificar o codigo]

Se define como pobreza absoluta o livel d'ingresos por debaixo d'o que no ye posible satisfer as necesidaz basicas. Iste livel, en estar absoluto, no pende d'a distribución d'a renta y ha d'estar o mesmo en toz os países (evidentment achustau a traviés d'a paridat de poder adquisitivo). O Banco Mundial fa servir como indicador de pobreza absoluta a cantidat d'1,25 dólars por día. A sobén, en os países desenvolicaus, se considera tamién como pobreza absoluta o 50% d'o livel de pobreza relativa. Ye decir, o 25% d'a renta per capita d'una economía.

Muga nacional de pobreza[editar | modificar o codigo]

Ista muga se basa en estimacions de subgrupos ponderaus de población a partir d'enquestas d'as unidaz familiars. Asinas as mugas pueden variar considerablement entre as nacions. Por eixemplo, os países ricos por un regular tienen mugas mas altas que as nacions pobres. Por tanto, as cifras no son comparables entre os países.

Feminización d'a pobreza[editar | modificar o codigo]

Se calcula que actualment bi ha mas de mil millons de personas vivindo en a pobreza absoluta. Seguntes o Fundo de Desenvolique d'as Nacions Unidas pa as Mullers (UNIFEM), o 70% d'ellas son mullers. S'estima que 7 de cada 10 personas que mueren de fambre en o mundo son mullers y ninas. As mullers tamién son o mayor grupo entre os ditos treballadors pobres, personas que treballan pero que no ganan prou pa salir d'a pobreza absoluta. Seguntes a Organización Mundial d'o Treballo, as mullers constituyen actualment o 60% d'os treballadors pobres.[10]

A mas, en Espanya, o 95% de personas que son difuera d'o mercau laboral pa cuidar a atros (ninos, chent mayor, malautos, etc.) son mullers. Muitas vegadas por no poder pagar un servicio (de guardería, por eixemplo) ni tener garra opción publica. Tamién as reduccions de chornada laboral (y a consecuent reducción salarial) por istos motivos gosan afectar a las mullers.[11]

A breca salarial tamién afecta a la feminización d'a pobreza, ya que a diferencia d'ingresos por a mesma faina entre hombres y mullers ye d'un 23,9% seguntes informes d'a Cheneralidat de Catalunya,[12] ista breca salarial, tamién se veye afectada por as pensions que reciben as mullers, que son inferiors a las d'os hombres.

Pobreza infantil[editar | modificar o codigo]

Si a pobreza ye a manca de recursos y a manca d'acceso en igualdat de condicions a os biens y servicios basicos pa tener una vida digna, cuan nos referimos a a pobreza infantil, somos parlando d'os ninos que no pueden acceder a os biens, servicios y recursos en igualdat de condicions.

Pobreza en os adultos[editar | modificar o codigo]

As personas d'edat abanzada, que salen d'o mercau laboral y pasan a cobrar una pensión, en a mayoría de casos pierden poder adquisitivo, ya que a pensión que reciben ye inferior a os ingresos que recibiban cuan treballaban. Actualment en o Estau Espanyol, a mayoría d'as pensions de chubilación oscilan entre os 0 y os 700€, importe que se situa por debaixo d'o salario minimo interprofesional y que deixa a un alto porcentache de personas mayors en situación de pobreza.

Países mas pobres por continent[editar | modificar o codigo]

Afganistán, un d'os países mas pobres d'o mundo

Pa mesurar a pobreza existen bels indicadors universals de pobreza

Seguntes o PIB (PPA)[editar | modificar o codigo]

Malnutrición infantil en Haití, un d'os países mas pobres d'America
Ta más detalles, veyer l'articlo Lista de países por PIB (PPA)veyer os articlos [[{{{2}}}]] y [[{{{3}}}]]veyer os articlos [[{{{4}}}]], [[{{{5}}}]] y [[{{{6}}}]]veyer os articlos [[{{{7}}}]], [[{{{8}}}]], [[{{{9}}}]] y [[{{{10}}}]].

Os tres países mas pobres de cada continent. A estatistica se basa en o PIB PPA por capita (2012):

Seguntes o EDH[editar | modificar o codigo]

Seguntes o index de desenvolique humán elaborau en 2014, os tres países mas pobres de cada continent son:

Seguntes o index de Gini[editar | modificar o codigo]

Se veiga tamién: coeficient de Gini

O index de Gini ye o coeficient de Gini expresau en porcentache, y ye igual a o coeficient de Gini multiplicau por 100. Iste index permite mesurar as desigualdaz, tanto en os ingresos, como tamién en atras formas de distribución desigual y ye basau en o coeficiente ideyau por o estatistico italiano Corrado Gini. Ye un valor entre 0, que ye a maxima igualdat, y 1, que ye a maxima desigualdat. O Banco mundial tien en a suya pachina web un Mapa interactivo d'o index de Gini pa mesurar a desigualdat mundial de cada país.

Efectos d'a pobreza[editar | modificar o codigo]

A fambre, as malautías y menos educación describen a una persona en situación de pobreza.

Sobre a salut[editar | modificar o codigo]

Os problemas de salut derivaus d'a pobreza son comuns en Africa

Un tercio d'as muertes - arredol de 18 millons de personas a l'anyo u 50.000 por día - se deben a causas relacionadas con a pobreza: un total de 270 millons de personas, a mayoría mullers y ninos, han muerto como resultau d'a pobreza dende 1990.[13] Os que viven en a pobreza penan de manera desproporcionada debiu a la fambre y as malautías.[14]

Os que viven en a pobreza tienen una menor asperanza de vida. Seguntes a Organización Mundial d'a Salut, a fambre y a malnutrición son as menazas mas grieus pa a salut publica d'o mundo y a desnutrición ye de luent o mayor contribuyent a la mortalidat infantil, present en a metat d'os casos.[15] Cada anyo cuasi d'11 millons de ninos que viven en a pobreza mueren antis de cumplir cinco anyos. 1.020 millons de personas se'n van a dormir con fambre cada nueit.[16]

As mullers que tienen fillos naixius en a pobreza no pueden alimentar a os ninos de manera eficient y con as medecinas adecuadas. Tamién pueden tener malautías que se pueden transmitir a o nino a traviés d'o naiximiento. L'asma ye un problema común en os ninos que adquieren en naixer en a pobreza.

Sobre a educación[editar | modificar o codigo]

A investigación ha trobau que bi ha un alto risgo de baixo rendiment escolar en os ninos que provienen de familias de baixos ingresos. Iste a sobén ye un proceso que ya prencipia en a escuela primaria pa beluns d'os ninos menos enfortunaus. En o sistema educativo d'os Estaus Unius, istos ninos corren un risgo mas gran que os atros ninos d'albandonar os estudios y no completar a suya educación segundaria.[17] De feito, bi ha muitas explicacions de por qué os estudiants gosan albandonar a escuela. Pa os ninos d'escasos recursos, os factors de risgo son parellanos a os que chustifican as tasas de delincuencia chovenil, os livels mas altos d'embarazos en adolescents, y a dependencia economica de sus pais, de baixos ingresos.[17]

Os ninos pobres tienen menos salut y ixo se traduz en zagueras en muitas ausencias mientres l'anyo academico. A mas, os ninos pobres son muito mas propensos a tener fambre, fatiga, irritabilidat, mal de cabeza, infeccions d'orella, gripe y resfriaus.[18]

Pobreza habitacional u residencial[editar | modificar o codigo]

Viviendas pobres en Albania

A pobreza aumenta o risgo de quedar-se sin casa.[19] Bi ha mas de 100 millons de ninos en a carrera en tot o mundo.[20]

A mayoría d'os ninos que viven en orfanatos arredol d'o mundo tienen un pai u un parient amanau vivo, y muit a sobén y dentró a causa d'a pobreza.[21] Os expertos y esfensors d'os ninos afirman que os orfanatos son caros y muitas vegadas perchudicials pa o desenvolique d'os ninos, en deseparar-los d'as suyas familias.[21]

A pobreza habitacional se puet definir como a dificultat pa acceder a una casa digna, que aduye a desembolicar una vida digna. Actualment, en as sociedaz capitalistas, nos trobamos que o pre pa acceder a una vivienda digna, suposa un porcentache muit alto d'os ingresos, lo que aboca a la pobreza a muitas personas con uns ingresos baixos.

Pobreza enerchetica[editar | modificar o codigo]

Ta más detalles, veyer l'articlo pobreza enercheticaveyer os articlos [[{{{2}}}]] y [[{{{3}}}]]veyer os articlos [[{{{4}}}]], [[{{{5}}}]] y [[{{{6}}}]]veyer os articlos [[{{{7}}}]], [[{{{8}}}]], [[{{{9}}}]] y [[{{{10}}}]].

A pobreza u precariedat enerchetica s'ha definiu como o feito ocurriu cuan una vivienda no puet disponer d'os servicios enercheticos por un equivalent a o 10% d'os ingresos.[22]

A pobreza enerchetica tamién se puet mesurar cuan en una vivienda, o conchunto d'as personas que i viven, tienen uns ingresos por debaixo d'a muga d'a pobreza [23] y istos ingresos no les permiten mantener a casa en una temperatura adecuada a l'hibierno.

Pobreza alimentaria[editar | modificar o codigo]

A pobreza alimentaria ye a carencia d'alimentos pa cubrir as necesidaz basicas d'alimentación d'as personas. Actualment, a pobreza alimentaria afecta a las personas que son en situación de pobreza.

Pobreza laboral[editar | modificar o codigo]

A precarización y a flexibilización d'o mercau laboral, han levau en os zaguers anyos enta un fenomeno como o d'a pobreza laboral, que fa referencia a las personas que son ocupadas, pero que tienen uns ingresos que son un 60% por dezaga d'o salario meyano nacional. Pero a pobreza laboral, tamién afecta a las personas con treballo por cuenta propia y a las personas treballadoras familiars no remuneradas.

Exclusión social[editar | modificar o codigo]

Muller indichent en una carrera de Malaga

Encara que a definición d'exclusión social ye mas ampla y complexa, a pobreza en todas as suyas variants, comporta un risgo d'exclusión social. Por tanto, as personas que son en situación de pobreza, pueden veyer-se alpartadas d'a participación d'a societat.

O concepto se centra en una ampla gama de factors que impiden a individuos u grupos tener as oportunidaz con as que cuenta a mayoría d'a población. Bi ha bels estudiosos que han sinyalau cuatro dimensions d'a exclusión social:

- a pobreza u exclusión d'una renta u uns recursos adecuaus

- a exclusión d'o mercau de treballo

- a exclusión d'os servicios

- a exclusión d'as relacions socials

Cronificación d'a pobreza[editar | modificar o codigo]

Actualment, as personas que son en una situación de pobreza, pueden veyer como ista s’alarga mientres muitos anyos dica poder-se fer cronica. Ista cronificación, ye encara mas grieu en as mullers.

Violencia[editar | modificar o codigo]

Seguntes un informe d'a ONU sobre a esclavitud moderna, a forma mas comuna d'o trafico de personas ye con finalidaz de prostitución, que ye en gran parti alimentada por a pobreza.[24][25]

Drogadicción[editar | modificar o codigo]

L'aumento d'o risgo d'uso indebiu de drogas tamién puet estar asociada con a pobreza.[26]

Pobreza en Aragón[editar | modificar o codigo]

Seguntes o informe d'a fundación FOESSA (Fomento de Estudios Socials y Sociolochía Aplicada) y Caritas Espanya sobre "Exclusión y Desenvolique docial en Espanya 2014" [27] amostraba que encara que Aragón yera una d'as comunidaz autonomas con menos risgo de pobreza y exclusión social, bi ha habiu una progresiva disminución d'as rentas meyas, chunto a un creiximiento notable d'a desigualdat social, que creció un 22% entre 2008 y 2012. As estimacions dicen que en 2013 bi heba 83.000 familias (bellas 255.000 personas) aragonesas en exclusión social, d'as que 31.000 (107.000 personas) yeran en grieu exclusión social. Cal destacar que as personas de etnia chitana tienen un mayor risgo d'exclusión social en Aragón (84,6%) que en a resta d'o Estau (72,2%).

En l'anyo 2017 Aragón remató con una tasa de risgo de pobreza d'o 13,3% d'a población, baixando en 2,4 puntos dende 2016 en que o risgo de pobreza yera d'un 15,7% d'a población. Bi heba un total d'entre 175.000 y 200.000 personas en risgo de pobreza en Aragón[28][29], estando una d'as comunidaz autonomas con a tasa mas baixa, solament por dencima de Navarra (8,3%), País Basco y La Rioja (9,7%) y Asturias (12,6%),[30].

A tasa media de risgo de pobreza en o Estau Espanyol yera en 2017 d'o 21,6%, ye decir 8,3 puntos mas alta que la d'Aragón, que se situaría a l'altaria de países como Austria (14,1%), Suecia (14,5%) u Eslovenia (14,3%)[31].

Referencias[editar | modificar o codigo]

  1. 1,0 1,1 (es) En España, una de cada tres personas es vulnerable a convertirse en pobreza
  2. (es) El riesgo de pobreza siguió subiendo en 2014 y alcanza ya a casi el 30% de la población
  3. (es) Informes d'impacte de gènere. Barcelona, Institut Català de les Dones, Chunio de 2005
  4. Giddens, Anthony (1994). Beyond Left and Right. Cambridge: Polity Press, p. 148.
  5. Una presentación critica d'iste enfoque se troba en Rojas, Mauricio (2004). Mitos d'o milenio. Buenos Aires: Cadal
  6. (en) Rifkin, Jeremy. The End of Work. New York: G. P. Putnam's Sons, pach. XV.
  7. (de) Beck, Ulrich. Was ist Globalisierung? Frankfurt am Main: Suhrkamp, pach. 85.
  8. O mas conoixiu ye o formulau por Viviane Forrester en o suyo libro de 1996 titulau L'Horreur Économique. París: Fayard.
  9. (ca) Arancibia. V. (1997) Factors que afecten el rendiment escolar d'os pobres: Revisió d'investigacions educacionals 1980-1995. Cap.7. en Educació, eficiencia i equitat.
  10. (en) Info en www.unifem.org
  11. (es) El 95% d'as personas que están fuera d'o mercado laboral para dedicarse a los cuidados son mujeres
  12. (ca) La bretxa salarial a Catalunya
  13. (en) The World Health Report, World Health Organization (See annex table 2). Who.int
  14. (en) Rising food prices curb aid to global poor. Csmonitor.com. 24 de chulio de 2007
  15. (es) Malnutrition The Starvelings
  16. (en) 1.02 billion people hungry. FAO, 2009.
  17. 17,0 17,1 (en) Huston, A. C. (1991). Children in Poverty: Child Development and Public Policy. Cambridge: Cambridge University Press.
  18. (en) Solley, Bobbie A. (2005). When Poverty's Children Write: Celebrating Strengths, Transforming Lives. Portsmouth, NH: Heinemann, Inc.
  19. (en) Study: 744,000 homeless in United States. Usatoday.com, 10 de chinero de 2007-01-10
  20. (en) Street Children. Portal.unesco.org, 24 d'octubre de 2010
  21. 21,0 21,1 (en) Aid gives alternatives to African orphanages
  22. (en) Fixing Fuel Poverty: Challenges and Solutions. Brenda Boardman, Routledge, 2012. ISBN 1136545727
  23. (ca) [http://bancdenergia.org/pobresa-energetica/ Dades pobresa energètica
  24. (en) Experts encourage action against sex trafficking. voanews.com, 15 de mayo de 2009
  25. (en) Child sex boom fueled by poverty. Globalpost.com, 24 d'octubre de 2010
  26. (en) Health warning over Russian youth. Steven Eke, BBC News, 1 de chunio de 2005
  27. (es) Informe FOESSA sobre exclusión y pobreza en Aragón. Caritas Huesca
  28. (es) Riesgo de Pobreza en Aragón. En Aragón cae el riesgo de pobreza. Expansión.com
  29. (es) 200.000 personas en Aragón están en riesgo de pobreza y/o exclusión social. Arainfo.org. 17 d'octubre de 2018
  30. (es) Comparativa: Riesgo de pobreza 2017 en España. Expansión.com
  31. (es) Comparativa: Riesgo de pobreza por países. Expansión.com

Se veiga tamién[editar | modificar o codigo]

Vinclos externos[editar | modificar o codigo]