Nieda

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Una nieda.

Una nieda u nyeda (en as parlas aragonesas con mas tendencia a presentar consonants oclusivas xordas entre vocals, nieta) ye una acumulación intencionada de feno u menos a sobén palla a'l redol d'un trallo vertical, que se conoix como niedil.

As niedas son una forma tradicional d'almagacenar o feno a'l raso, disposando-lo de forma que tienda a evacuar l'augua d'a plevia y a nieu como si estás un tellau, o que dificulta que s'acalamone (se pudra) y achuda a prolargar-le a conservación.

Se montan ta almagacenar os excedents de feno que no troban puesto ta concaber-los en os hierbers ni en os pallers, a on que la hierba tiene millor conservación, u ta almagacenar-la en puestos fuera de poblau a on que no se disposa d'ixe tipo de construccions, por eixemplo por proximidat a'l puesto a on se tiene o ganau. En l'actualidat y gracias a la mecanización de diferents procesos en l'agricultura, como a siega (incluindo a d'o feno), as niedas son cada vegada menos frecuents, pus resulta mas fácil almagacenar a hierba en pacas que se fan mecanicament, muit a sobén con a mesma maquina segadera.

Etimolochía[editar | modificar o codigo]

A etimolochía d'a parola nieda ye muit discutida. D'alcuerdo con bels autors, podría venir d'o latín <*MEDIA u <*MEDIAL, en referencia a la posición d'o niedil, en meyo de a nieda, u estar una forma femenina de <NIDU,[1] «niedo», por estar feita de branquetas de feno u de palla.

Atros autors, como o profesor Brian Mott, consideran posible que a voz aragonesa nieda dimane d'o basco <meta, que significa «motilón» (de palla u de hierba)[1] u directament «nieda», u d'o galo <meda, anque tampoco descartan a posibilidat que se remonte a o latín <META,[1] un tipo de columna con forma de cono.

Se veiga tamién[editar | modificar o codigo]

Referencias[editar | modificar o codigo]

  1. 1,0 1,1 1,2 (es) MOTT, Brian L. (2000). Diccionario etimológico chistabino-castellano castellano-chistabino. Institución «Fernando el Católico». Zaragoza. ISBN 84-7820-553-5

Vinclos externos[editar | modificar o codigo]