Nueva York

De Biquipedia
(Reendrezau dende New York)
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Iste articlo tracta sobre a ciudat de Nueva York. Sobre l'estato d'o mesmo nombre, se veiga Nueva York (estato).
Articlo d'os 1000
Nueva York
New York
Localidat d'Estaus Unius
Bandera Escudo d'armas
País
 • Estau
 Estaus Unius
Nueva York
Superficie 1.214,4 km²
Población
 • Total
 • Densidat

8405837 hab. (2013)
6,915.96 hab/km²
Altaria
 • Meyana

10 m.
Coordenadas
Nueva York ubicada en Nueva York
Nueva York
Nueva York
Nueva York en Nueva York
Nueva York ubicada en Estaus Unius
Nueva York
Nueva York
Nueva York en Estaus Unius
Web oficial

Nueva York (clamada oficialment City of New York y mas a ormino clamada New York City ta distinguir-la de l'estato de Nueva York) ye a ciudat mas poblada d'os Estaus Unius, y a segunda mas poblada de Nordamerica dimpués de Mexico DF. Tien una población de 8.336.817 habitants (2019), una superficie de 1.214,4 km² y una densidat de población de 6.764,18 hab./km².

Ye clamada carinyosament a «Gran Manzana» y reconoixida como una d'as mayors metropolis d'o planeta. A suya fama li da o títol de «capital d'o mundo» y, corroborando ixa credencial, as Nacions Unidas i tienen a suya seu.

Nueva York se troba entre os puestos con mayor densidat d'habitants en os Estaus Unius. A población d'a suya aria metropolitana tien arredol de 21 millons d'habitants, y considerando a suya aria, a densidat ye cuasi igual a 10.000 hab/km².

A ciudat de Nueva York se clava en a costa nord-este d'o país, en o corazón d'una ampla aria metropolitana conoixida como tristate («triestatal») por estar en a compleganza entre os estaus de Nueva York, Nueva Jersey y Connecticut.

Orichen etimolochico[editar | modificar o codigo]

Anque o suyo nombre orichinal estió Nueva Amsterdam, por estar una colonia neerlandesa, en 1667 (dimpués d'a Segunda Guerra Anglo-Holandesa) cambió a New York en honor a Chacobo, duque de York, qui ganó a guerra contra os Países Baixos.

Midtown Manhattan, anvista norte dende l'Empire State Building, 2005

Districtos d'a ciudat[editar | modificar o codigo]

A ciudat de Nueva York ye dividita en cinco districtos: Bronx (The Bronx, orichinariament en holandés Bronck's), New York (Manhattan), Queens (Queens), Kings (Brooklyn, en holandés Breukelyn[1]) y Richmond (Staten Island).

Historia[editar | modificar o codigo]

Antis de l'arribada d'os europeus, a zona de Nueva York yera poblada por tribus nativas amerindias como os lenapes, que ye a mes conoixida. O primer europeo en arribar a la Badía de Nueva York d'o cual se tiene conoixencia estió Giovanni da Verrazano, un explorador italianoo a o servicio d'o rei de Francia.

Sieglo XXI[editar | modificar o codigo]

Nueva York estió o prencipal obchectivo d'os atentaus de l'11 de setiembre de 2001, cuan dos d'os cuatro avions de pasachers secuestrados per terroristas, lo vuelo 11 de American Airlines y lo vuelo 175 de United Airlines, estioron estrellados contra las torres cheminucas d'o World Trade Center, y provocoron lo suyo derrumbe dos horas dimpués y a on murioron cuasi 3.000 personas.[2] En o lugar a on estioron as Torres Cheminucas se construyió un nou complexo con o Memorial del World Trade Center, o One World Trade Center y atros edificios d'oficinas. De lo nuevo rascacielos se fació a devantadera lo 3 de noviembre de 2014, cuasi tres anyos mas tarde de lo prochectau.

Demografía[editar | modificar o codigo]

A población de Nueva York yera de 8.443.713 en 2019, 258.814 personas mes que en o censo de 2010; que estioron 8.184.89.

Orichen y raza[editar | modificar o codigo]

A población d'a ciudat de Nueva York ye una d'as mes diversas d'America en l'actualida y a lo largo d'a suya historia.

Población de Nueva York en 2019
Orichen Población (n°) Porcentache (%)
TOTAL 8.336.817 100
indios ocidentals 555.804 6,67
italianos 494.924 5,94
irlandeses 369.109 4,43
americanos 312.310 3,75
alemans 239.345 2,87
polacos 190.651 2,29
subsaharians 183.991 2,21
rusos 183.559 2,20
angleses 141.416 1,70
guyaneses 119.785 1,44
Población de Nueva York en 2019
Raza Población (n°) Porcentache (%)
TOTAL 8.336.817 100
Blanco 3.531.777 42,36
Niero u Afro-americano 2.060.119 24,71
Asiatico 1.201.923 14,42
Nativo 33.787 0,41
Chen d'o Pacifico 3.860 0,05
Atra raza 1.190.239 14,28
Dos u mes razas 315.112 3,78

Cultura[editar | modificar o codigo]

Cine[editar | modificar o codigo]

A ciudat de Nueva York ye muit vinclada en o mundo d'o Cine, estando lo pueslo de localización y d'ambientación de cuantas filmacions de cintas; d'atra man, en a ciudat ye la seu d'o Festival de Cine de Nueva York, que se i celebra cada anyada.

Esporte[editar | modificar o codigo]

Os esportes mes populars son o béisbol, o baloncesto y o fútbol americano, anque l'esporte mes practicato ye o footing, especialment en Central Park.

O chugador de baloncesto Kemba Walker naixiu d'o Bronx en Nueva York.

Equipos mes importants[editar | modificar o codigo]

Escaicimientos esportivos[editar | modificar o codigo]

Entre os escaicimientos esportivos organizatos en Nueva York destaca a Maratón de Nueva York, por a suya larga tradición y fama que tién entre os atletas de tot o mundo.

Esportistas famosos[editar | modificar o codigo]

Entre os esportistas mas famosos cal destacar os chugadors de baloncesto Kareem Abdul-Jabbar, Michael Jordan, Bob Cousy, Dolph Schayes, Billy Cunningham, Lenny Wilkens, Nate Archibald, Kemba Walker, Connie Hawkins y Carmelo Anthony, os chugadors de béisbol Álex Rodríguez y Lou Gehrig y os tenistas John McEnroe y Jim Courier.

Ciudaz achirmanadas[editar | modificar o codigo]

Nueva York ye achirmanada con quince ciudaz de tot o mundo:

Referencias[editar | modificar o codigo]

Vinclos externos[editar | modificar o codigo]

Guias[editar | modificar o codigo]