Ir al contenido

Gentiana lutea

De Biquipedia
Gentiana lutea
Gentiana lutea
Denominacions populars
chonza, chanzana / chonzana, chunzana, chenzana, chenciana
Estau de conservación

Seguro (IUCN)
Clasificación cientifica
Dominio:
 Eukaryota
Reino:
 Plantae
División:
 Magnoliophyta
Clase:
 Magnoliopsida
Orden:
 Gentianales
Familia:
 Gentianaceae
Chenero:
 Gentiana
Especie:
 Gentiana lutea
Descripción
Gentiana lutea
L., 1753

A chonza[1] u chanzana[1][2][3][nota 1] (nombre cientifico Gentiana lutea (L., 1753)) ye una planta herbacia d'a familia Gentianaceae y d'o chenero Gentiana, que en ye a suya especie tipo.

Habita en praus de montanya d'o centro y lo sud d'Europa, y ye conoixida mas que mas porque a vena tiene firmes propiedaz medecinals contra o mal d'estomago. Cualques bebidas comercials d'extractos contienen chonza entre os suyos ingredients, como as tonicas y os bíter.

Descripción

[editar | modificar o codigo]

A chonza ye una planta herbacia perén con una roseta de fuellas acaulas que en primeras medra en o suelo dica la florada, que chita un tallo vertical que puede pasar d'un metro d'alto y con flors amariellas.

As radices son adventicias pero con l'aparienza bulbosa. Una vez secas, se feban bullir pa preparar infusions con que se tractaba por principal os problemas d'o sistema dichestivo, dende as infestacions con cucos u atros parasitos dica os mals d'ulcera. En exceso puede tener efectos laxants.

L'extracto d'a radiz puede tener tamién efectos febrifugos (fa baixar a fiebre) y puede facilitar a regla d'as mullers. Tiene un gusto amargo caracteristico.

Imáchens

[editar | modificar o codigo]
  • En o mont
    En o mont
  • Gentiana lutea
    Gentiana lutea
  • Radiz seca
    Radiz seca
  • Dibuixo de Gentiana lutea
    Dibuixo de Gentiana lutea

Se veiga tamién

[editar | modificar o codigo]

Notas

[editar | modificar o codigo]
  1. ↑ Con as variants chonzana, chunzana, chenzana y chenciana

Referencias

[editar | modificar o codigo]
  1. ↑ 1,0 1,1 (an) Diccionario aragonés-castellano-catalán. Estudio de Filología Aragonesa. Edacar num. 14. Zaragoza. Edicions Dichitals de l'Academia de l'Aragonés. ISSN 1988-8139. Octubre de 2024 (accesible vía web).
  2. ↑ Fernando Blas Gabarda y Fernando Romanos Hernando: El Aragonés de Baixo Peñas, Institución Fernando el Católico y Gara d'Edizions, 2005. ISBN 84-8094-054-9.
  3. ↑ Rafel Vidaller Tricas: Libro de As Matas y Os Animals; Dizionario aragonés d'espezies animals y bechetals, Editorial Val d'Onsera, Zaragoza, 2004. ISBN 978-84-8986-235-7.

Enlaces externos

[editar | modificar o codigo]


Especies d'o chenero Gentiana
G.acaulis | G.affinis | G.alata | G.alba | G.albicalyx | G.albomarginata | G.algida | G.alii | G.alpina | G.alsinoides | G.altigena | G.altorum | G.amplicrater | G.andrewsii | G.angustifolia | G.anisostemon | G.aperta | G.apiata | G.aquatica | G.arenicola | G.arethusae | G.argentea | G.arisanensis | G.aristata | G.asclepiadea | G.asterocalyx | G.atlantica | G.atuntsiensis | G.austromontana | G.autumnalis | G.axilliflora | G.baeuerlenii | G.bambuseti | G.bavarica | G.beamanii | G.bella | G.bicuspidata | G.boissieri | G.bokorensis | G.borneensis | G.boryi | G.brachyphylla | G.bredboensis | G.bryoides | G.burseri | G.cachemirica | G.caelestis | G.caeruleogrisea | G.caliculata | G.calycosa | G.capitata | G.carinata | G.carinicostata | G.caryophyllea | G.catesbaei | G.cephalantha | G.cephalodes | G.chateri | G.chinensis | G.choanantha | G.chosenica | G.chungtienensis | G.clarkei | G.clausa | G.clusii | G.confertifolia | G.coronata | G.crassa | G.crassicaulis | G.crassula | G.crassuloides | G.cristata | G.cruciata | G.cruttwellii | G.cuneibarba | G.dahurica | G.damyonensis | G.davidii | G.decemfida | G.decora | G.decorata | G.decumbens | G.delavayi | G.deltoidea | G.dendrologii | G.densiflora | G.depressa | G.dinarica | G.divaricata | G.diversifolia | G.douglasiana | G.doxiongshangensis | G.duclouxii | G.durangensis | G.ecaudata | G.elmeriana | G.elwesii | G.emodi | G.ettingshausenii | G.exigua | G.expansa | G.faucipilosa | G.fieldiana | G.filistyla | G.flavomaculata | G.flexicaulis | G.formosa | G.forrestii | G.franchetiana | G.fremontii | G.frigida | G.froelichii | G.futtereri | G.gelida | G.gentilis | G.georgei | G.gilvostriata | G.glauca | G.grandiflora | G.grata | G.grumii | G.gyirongensis | G.handeliana | G.haraldi-smithii | G.harrowiana | G.haynaldii | G.heleonastes | G.helophila | G.hesseliana | G.hexaphylla | G.himalayensis | G.hirsuta | G.hohoxiliensis | G.hooperi | G.hugelii | G.huxleyi | G.inconspicua | G.infelix | G.intricata | G.jamesii | G.jarmilae | G.jingdongensis | G.jouyana | G.kaohsiungensis | G.kauffmanniana | G.khammouanensis | G.kurroo | G.kwangsiensis | G.lacerulata | G.laevigata | G.langbianensis | G.lateriflora | G.lawrencii | G.laxiflora | G.leptoclada | G.leroyana | G.leucomelaena | G.lhassica | G.liangshanensis | G.licentii | G.ligustica | G.linearis | G.lineolata | G.linoides | G.loerzingii | G.longicollis | G.loureiroi | G.lowryi | G.lutea | G.lycopodioides | G.macrophylla | G.makinoi | G.microdonta | G.newberryi | G.nipponica | G.nivalis | G.nubigena | G.ochroleuca | G.olgae | G.olivieri | G.orbicularis | G.ornata | G.pannonica | G.paradoxa | G.parryi | G.pedicellata | G.pennelliana | G.phyllocalyx | G.platypetala | G.plurisetosa | G.pneumonanthe | G.prolata | G.prostrata | G.przewalskii | G.pterocalyx | G.puberulenta | G.pumila | G.punctata | G.purpurea | G.pyrenaica | G.quadrifolia | G.rigescens | G.rostanii | G.rubricaulis | G.saponaria | G.saxosa | G.scabra | G.scarlatina | G.sceptrum | G.sedifolia | G.septemfida | G.setigera | G.setulifolia | G.sikkimensis | G.sikokiana | G.sino-ornata | G.siphonantha | G.speciosa | G.squarrosa | G.stictantha | G.stragulata | G.straminea | G.tenuifolia | G.terglouensis | G.ternifolia | G.tianshanica | G.trichotoma | G.triflora | G.trinervis | G.tubiflora | G.uchiyamai | G.ulmeri | G.uniflora | G.urnula | G.utriculosa | G.vandellioides | G.vandewateri | G.veitchiorum | G.venosa | G.venusta | G.verna | G.vernayi | G.viatrix | G.villifera | G.villosa | G.waltonii | G.walujewii | G.wangchukii | G.wasenensis | G.wilsonii | G.winchuanensis | G.wingecarribiensis | G.wissmannii | G.wootchuliana | G.xanthonannos | G.yakushimensis | G.yokusai | G.yunnanensis | G.zekuensis | G.zollingeri


Obteniu de "https://an.wikipedia.org/w/index.php?title=Gentiana_lutea&oldid=2329475"