Val d'Aspa
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
Val d'Aspa Vath d'Aspa | |
---|---|
| |
Administración | |
Estau | Francia |
País | Biarn |
Rechions | Nueva Aquitania |
Departamento | Pireneus Atlanticos |
' | |
Cabecera | |
Capital | {{{capital}}} |
Localidatz | {{{localidatz}}} |
Chentilicio | {{{chentilicio}}} |
Cheolochía | |
Acceso | |
Ríos | |
Largaria | |
Orientación | Norte-Sud |
Cheolochía | |
Tipo | Val glacial |
Macizo | Pireneus |
Mapa | |
A Val d'Aspa (Vath d'Aspa en occitán gascón biarnés, Vallée d'Aspe en francés) ye una val pirinenca d'a versant norte.
Toponimia
[editar | modificar o codigo]En o lexico comercial aragonés d'o sieglo XV se documenta o toponimo Aspa en Zaragoza, Uesca y Monzón (queso de Aspa, formatje de Aspa).[1]
Localización
[editar | modificar o codigo]A Val d'Aspa ye una val biarnesa, una d'as tres vals de l'Alto Biarn, ubicata en o departamento aquitano de Pireneus Atlanticos, a lo SU de Francia. A val ye desauguata per a garona d'Aspa, y s'extendilla cuasi 40 km dende o lugar d'Escot dica lo Puerto de Somport (1662 m).
L'alta val d'Aspa acubilla una parte d'o Parque Nacional d'os Pirineus.
Historia
[editar | modificar o codigo]A val ye estata tradicionalment una important vía de comunicación entre Aragón y Gascunya, unindo a Chacetania d'un canto y lo Biarn de l'altro. Val de pastors, ye estata un camín de paso ta os pelegrins que feban a carrera de Sant Chaime per a clamata Vía d'Arles enta Santiago de Compostela, en Galicia.
O rei Alifonso I lo Batallero concedió lo cobalto d'a sierra d'Aspa a los habitants d'Aragüés de lo Puerto), en un documento escrito en Sola:
En os anyos 90, os ecolochistas protagonizoron en a val d'Aspa una important luita contra la planificación d'a carretera que leva ta lo túnel de Somport.
Caracteristicas
[editar | modificar o codigo]A naturaleza d'a val ye encara prou conservata, vivindo-ie encara los zaguers onsos d'os Pirineus.
D'entres os productos tradicionals, en destacan os suyos quesos.
Tamién cal destacar en a val:
- o ecomuseu d'a Val d'Aspa
- o casco (u cirque) de Lescún.
- o camín de la Mâture.
Referencias
[editar | modificar o codigo]- ↑ (es) Léxico del comercio medieval en Aragón (siglo XV), J. Ángel Sesma, Ángeles Líbano, Institución Fernando el Católico, 1982. ISBN 84-00-05140-8
Vinclos externos
[editar | modificar o codigo]- Sitio web d'a Val d'Aspa. (En francés)
- Rota d'a Val d'Aspa en o Parque Nacional d'os Pirineus. (En castellano)